સૂરજની રાહમાં–જંગલની રાહ પર

                                                         સૂર્યદર્શન પહેલાં ચંદ્રદર્શન

                                                                      ભળભાંખળું

શિયાળાના સૂરજની રાહમાં સવાર !

સૂરજની  રાહ જોતા કાગડા

     

હજી કેટલી વાર ?

એ.....પેલ્લો દેખાય !

ડાયરેક્ટ સર્વિસ !

માંકડ જેવડા નાના જીવડાનું ઘર ! (કે દર ?)

ચૂલાની ચિંતા

મારું ટિફિન તો તૈયાર છે પણ....

ચાલો ઑફિસ 

તડકાની સંતાકૂકડી

ઘેર પાછા ફરતાં શુધ્ધ– દેશી –તાજો નીરો જો મળી જાય !

ફોટોગ્રાફર પારૂલ દેસાઈના સૌજન્યથી.

પૂછવું એટલે ?

પૂછવું એટલે શું ? જો વિસ્તારથી જાણવું હોય તો, કેટલા બધા પ્રશ્નો પૂછવા પડે ને તેના કેટલા જુદા જુદા જવાબો મળે. બહુ રસપ્રદ છે આ સવાલ અને બહુ રસપ્રદ છે આ પૂછવાની પ્રવૃત્તિ. ચાલો આપણે પણ મંડી પડીએ પૂછવા.

પૂછવું એટલે જાણવું ? કે જાણવા પ્રવૃત્ત થવું ? પૂછતાં પૂછતાં પંડિત બનવાની મહેચ્છા રાખવી ? કે પછી, પૂછવું એટલે કોઈને અર્થ વગરનો ત્રાસ આપવો ? પૂછવું એટલે આનંદ આપવો ? બુધ્ધિ ચકાસવી ? ઝીણું ઝીણું પૂછીને કોઈના મનની અંદર કે આરપાર ઝાંકવાની કોશિશ કરવી ? કે પૂછવું એટલે પંચાત કરવી ? કે હક બતાવવો ? હાક મારવી કે ધાક જમાવવી ? કદાચ પૂછવું એટલે અચકાવું કે ગભરાવું. પૂછવાથી નવા સંબંધો બને ? કે જૂના સંબંધો તૂટે ? ઘણી વાર તો પૂછવાથી સંબંધો સંધાય પણ ખરા ને ઘણી વાર સંધાયેલા સંબંધોમાં પૂછવાનો હક ખોવાય પણ ખરો !

પૂછવું એટલે એક સીમા નક્કી કરવી ? કોને પૂછાય ? ને કોને ન પૂછાય ? ક્યારે પૂછાય ને ક્યારે નહીં ? કેટલું પૂછાય ? શું પૂછાય ? શું ન પૂછાય ? પૂછવું એટલે બીજાને જ પૂછવું ? જાતને ન પૂછાય ? જોકે, જાતને પૂછવાનું કામ તો બહુ અઘરું ને સમય માંગી લે એવું છે પણ તેથી જાતને ન જ પૂછાય એવું નથી. જાતને તો જે પૂછવું હોય તે પૂછાય ! જ્યારે ને જેટલું પૂછવું હોય તેટલું વિના સંકોચ પૂછાય ! કદાચ જાતને પૂછવું એટલે આત્મશુધ્ધિ કે પછી પછી નવો અવતાર ? જો જ્ઞાની બની ગયા તો પછી બીજાને પૂછતાં પહેલાં વિચાર કરવો ? એટલે પૂછતાં પહેલાં વિચારવું કે વગર વિચાર્યે જે મનમાં આવે તે પૂછી મારવું ?

આ પૂછ–પૂછનું પૂંછડું આમળવાની મજા આવે છે નહીં ? પૂછવું એટલે અમસ્તું–અમસ્તું ટાઈમ પાસ કરવા ખાતર પૂછવું ? કે પછી, ખરેખર લાગણી દર્શાવવા, કાળજી બતાવવા પૂછવું ? ‘પૂછો તો જ કહીએ’ કહેનારને પૂછવું ? કોઈને મૂરખ બનાવવા પૂછવું ? પૂછવું એટલે કોઈની સલાહ લેવી ? ને પૂછવા માટે કોઈની રજા લેવી પડે એટલે શું ? ભારેખમ અવાજમાં ‘પૂછવું પડશે’ બોલવું તે ?

પૂછવાથી શું મળે ? કે શું વળે ? હા મળે, ના મળે ને કદાચ કંઈ ન મળે અથવા બધું જ મળી જાય ! જાતજાતની લાગણીઓ પકડદાવ રમે ને કદાચ લાગણીહીન પણ બનાય. પૂછવાથી રસ્તા મળે, ઘર મળે, માણસો મળે ને કોઈ વાર પૂછવાથી ખોટા જવાબ મળે તો કોઈ ન મળે ! કોઈ મળે ત્યાં સુધી પૂછતાં રહેવામાં ધીરજની કસોટી થાય. એટલે કે, મનને કાબૂમાં રાખવાનો પાઠ મળે આ પૂછવાથી ભાઈ ! પૂછવું એટલે થાકી ન જવાય એટલું પૂછવું તે જ હશે. હવે કોને પૂછવું ? શું પૂછવું  તે જ નથી સમજાતું. તમે કોને પૂછો ?

મને તો એમ કે, પૂછવાનું કામ સહેલું હશે ને વગર વિચાર્યે થઈ શકતું હશે ! પણ...બાપ રે...! પૂછવામાં તો મગજને કસવું પડે ને લોકોના મૂડના ચડાવ–ઉતરાવનો અભ્યાસ કરવો પડે. તેથી લાગ્યું કે, જવાબ આપવાનું કામ કદાચ સહેલું હશે. હા કે ના જ કહેવાની ને ? વિચારવાનું શું ? નકામો સમય જ બરબાદ કરવાનો.

જવા દો ને. જવાબ આપવો તો પૂછવા કરતાં પણ ભારે નીકળ્યો. જવાબ આપવો એટલે ? વિચારવું. ‘વિચારીને જવાબ આપીશ’ એમ કહેવું તે. મોંના હાવભાવ કળાવા ન દેવા અથવા મોંના હાવભાવથી જ જવાબ આપવો તેને ‘જવાબવું’ કહેવાય ? પૂછવું જો એક જ શબ્દ હોય તો જવાબ આપે તેને જવાબવું કહેવાય કે નહીં ? કોઈ મને જવાબ આપશે ? ઘણી વાર તો હાથ–પગના ઈશારાથી એટલે કે, બૉડી લૅંગ્વેજથી પણ જવાબ મળી જાય !

જવાબ આપવો એટલે ટાળવું ? કે નાના એવા પ્રશ્નનો મોટ્ટો જવાબ આપી વેર વાળવું ? ત્રાસ આપવો ? જવાબ પણ ગાળની જેમ, આપી શકાય ને લઈ શકાય ? જવાબ આપતાં ધ્રૂજવું કે તિરસ્કાર કરવો તે સવાલ પૂછનાર પર આધાર રાખે છે. જવાબ આપવો એટલે ગલ્લાંતલ્લાં કરવાં ? મર્મભેદી વચનો બોલવાં ? જવાબ આપવો એટલે હસી પડવું ? વાત ઉડાવી દેવી ? કે અર્ધોપર્ધો જવાબ આપી બાકીનો જવાબ ટલ્લે ચડાવવો ? જવાબ આપવો એટલે લુચ્ચાઈ બતાવવી ? ખંધાઈ બતાવવી કે નખશીખ સજ્જનતા બતાવવી ?

લોકોથી દૂર રહેવા કે નજીક રહેવા જવાબ આપવો ? જવાબ આપવો એટલે સ્માર્ટ બનવું ? કે દેખાવું ? કે ગાફેલ રહેવું ? બીજા પર આધાર રાખવો ? શું જવાબ આપવો તે કોણ નક્કી કરે ? પોતે કે બીજા ? આ કામ મુશ્કેલ છે કે ચપટી વગાડતાં થઈ જાય તેવું છે ? એક પ્રશ્નના સત્તર જવાબ ? કે સો સવાલનો એક જ જવાબ ? જવાબ આપવો એટલે હરીફાઈમાં ભાગ લેવો ? કે મૂર્ખાઈનું પ્રદર્શન કરવું કે ચતુરાઈનું ? જવાબ આપવો એટલે મેળવવું કે ગુમાવવું ? કે જવાબ આપ્યા પછી માથા પરથી ભાર ઉતારવો ? હળવા થવું ?

જવાબ એટલે હાને ના સમજવી ? ને નાને હા ? કે હાને હા ને નાને ના. જવાબનો જવાબ પણ સવાલથી મળે તેને જવાબ કહેવાય ? વાચકમિત્રો, હું પણ વર્ષોથી આ સવાલ–જવાબના લખચોરાશી ચક્કરમાં ફસાઉં છું, કંટાળું છું, અકળાઉં છું, દૂર ભાગવા પ્રયત્ન કરું છું ને વળી નજીક પહોંચીને રાહત પણ મેળવું છું ! અને એમ જ ને એમાં જ આનંદ પણ મેળવું છું. કેટલી સરળ છે સવાલ ને જવાબની રમત ! સવાલ ન હોત તો ? જવાબ ન હોત. પછી આપણે મગજને શેમાં ચલાવત ? કંઈ પણ જાણવાની જિજ્ઞાસા ન રાખવી એવું તો કઈ રીતે બને ? પૂછવું તો પડે જ ને ? ને પૂછવું પડે એટલે જવાબ પણ મેળવવો જ પડે ને ? હવે તમે તમારી રીતે જવાબ આપો કે, પૂછવું એટલે શું ? ને જવાબ આપવો એટલે શું ? દરેકના જવાબ જુદા જ હશે એમાં કોઈ શંકા નથી. તો આ જ છે બધી માયા, સવાલ ને જવાબની. આ માયામાંથી મુક્ત થવું એટલે ? સાધુ થવું ? કે બાઘા બનવું ? જવા દો. અમુક સવાલોને જવાબ વગરના જ રહેવા દઈએ.

હાસ્યલેખક છું એટલે.....

એક દિવસ એક બહેન મને મળવા આવ્યાં ત્યારે આંખમાં ઝળઝળિયાં સાથે મેં એમનું સ્વાગત કર્યું, ‘આવો.’

મારી ભીની આંખ જોઈ એમનું હૃદય પણ ભીનું થઈ ગયું, દ્રવી ઊઠ્યું. મોં પડી ગયું ને અવાજ તો ગળગળો થઈ ગયો ! બે ઘડી સુધી તો એ કંઈ બોલી જ ન શક્યાં. નીચું જોઈને સોફામાં બેસી રહ્યાં. મેં એમને પાણી આપ્યું તો સામો એમણે મને ગ્લાસ ધર્યો, ‘તમે પી લો પહેલાં.’

‘અરે ના ના. પીઓ ને તમે, બહાર બહુ તાપ છે. પી લો પછી આપણે આઈસક્રીમ ખાઈએ અથવા તમે કહો તો શરબત બનાવું.’

મારી વાતોથી ને મારા અવાજથી એમણે રાહતનો શ્વાસ લીધો ને એક ઘૂંટે ગ્લાસ ખાલી કરી મારી સામે જોઈ રહ્યાં. મને હસતી જોઈ એમણે પણ હસવાનો સારો એવો પ્રયત્ન કર્યો.

‘તમારી તબિયત નથી સારી ?’

‘ના, ના. સારી છે ને.’ (ઘોડા કે ઘોડી જેવી ?)

‘તમને કંઈ થયું છે ?’ એમના અવાજમાં ખાસ્સી ચિંતા હતી.

‘કંઈ નથી થયું, કેમ ?’

‘એ તો અમસ્તું. મને લાગ્યું કે...કંઈ નહીં, જવા દો.’

‘અરે, કહી દો જે કહેવું હોય તે. તમને શું લાગ્યું ?’

‘એ તો હું આવી ને ત્યારે તમારી આંખમાં પાણી.....’

બિચારાં ગભરાઈ–ગભરાઈને મારી આંખમાંના પાણીનું કારણ જાણવા માગતાં હતાં, કદાચ એમની પાસે કારણનું કોઈ મારણ હોય !

‘ઓહ એ...! અરે ભાઈ, ક્યારનાં મને બગાસાં આવતાં હતાં તે ટાળવા મેં આંખમાં પાણીની છાલક મારેલી ને એવામાં તમે આવ્યાં. તમને શું લાગ્યું ? હું રડતી હતી ? રડે મારા દુશ્મન.’ (‘હું કંઈ રડું બડું નહીં’ ને ‘હું તો બધાંને રડાવીને રડું એવી છું’ એવું બધું ઈચ્છા હોવા છતાં મારાથી બોલી ન શકાયું. જોકે સારું જ થયું, નહીં તો મારી છાપ કેવી પડે ?)

‘હંઅઅ..તે જ. મને થયું જ કે, તમે તો હાસ્યલેખક. બીજાને હસાવનારાં, તમે કંઈ થોડાં રડવાનાં હતાં ?’ એમને શાંતિ થઈ એટલે મારા વિશેની ગેરમાન્યતા એમણે સનાતન સત્યની માફક રજૂ કરી.

આ વળી નવું ! મને તો આજે જ ખબર પડી કે, મારાથી રડાય નહીં ! ખાસ તો, કોઈના દેખતાં તો નહીં જ. એકલાં–એકલાં રડી લેવાય, બાકી ખોટી છાપ પાડવી હોય તો કોઈના દેખતાં રડવું ! એમને હું કઈ રીતે સમજાવું કે, રડવું એ તો મારી પ્રિય હૉબી છે. કંઈ કામ ન હોય, કંઈ સૂઝતું ન હોય કે પછી કોઈ કામ કરવાનો મૂડ ન હોય ત્યારે બે ઘડી રડી લઉં છું. સારું લાગે છે. અકળામણ દૂર થઈ જાય છે. મન હળવું થઈ જતાં એક પછી એક કામ પણ સૂઝવા માંડે છે. મૂડ તો બની જ જાય ને સાથે કામ ફટાફટ થઈ જાય ! એટલે બે ઘડી રડવાનું તો મને ઘણી વાર ફળદાયી નીવડ્યું છે.

એમ તો, રડવાની ટેવ મને નાનપણથી જ. નાની અમસ્તી વાતમાં અમસ્તી જ રડવા માંડતી ! તેના મને બે ફાયદા થતા. એક તો કોઈ મને છેડવાનું એટલે કે હેરાન કરવાનું નામ લેતું નહીં, ‘ભાઈ, રે‘વા દેજે. એ તો પાછી જરા વારમાં ટવરવા માંડહે.’ મારો ભેંકડો કે મારાં આંસુ આમ બચી જતાં. ઘરમાં એ બહાને શાંતિ રહેતી ને બીજો ફાયદો કે, મારું કહ્યું બધાં તરત જ માની લેતાં ! જોકે, મારા વાંક કે ગુના વખતે મારી સામે ડોળા કાઢનારને કે ઘાંટો પાડનારને હું તરત જ મોટેથી રડીને ગભરાવી કાઢતી. એટલે મેં રડવાની ટેવ તો ચાલુ જ રાખેલી. એ જ તો મારું એક માત્ર અમોઘ શસ્ત્ર હતું. (જે આજે પણ ઘરનાંને ગભરાવવા સારું કામ આપે છે !)

મારી સહનશક્તિ એમ તો બીજી સ્ત્રીઓ જેવી જ. એટલે કોઈ વાર તવા પર ભાખરીને બદલે મારી આંગળી ફરી જાય કે પેણીના ગરમ તેલમાં પૂરીને બદલે આંગળી મૂકાઈ જાય, કે દરવાજામાં આગળાને બદલે મારાં આંગળાં ફસાઈ જાય કે પછી મારું માથું દુ:ખે–તાવ આવે ત્યારે મને રડવું આવી જાય ખરું. જ્યારે જ્યારે મોંઘવારી વધે, અડધો કલાકથી વધારે મારી ટ્રેઈન મોડી થાય અથવા અધવચ્ચે અટકી જાય કે હું ટ્રાફિકમાં ફસાઈ જાઉં ત્યારે બેઠાં બેઠાં કંઈ કામ ન હોવાથી, નકામા વિચારો કરવાને લીધે કે ટાઈમ પાસ કરવા પણ હું રડી લઉં ખરી.

એટલે રડવાનાં તો મારી પાસે એક નહીં અનેક કારણો છે. કોઈ પૂછે કે, ‘કેમ રડો છો ?’ તો બે ઘડી રડવાનું માંડવાળ કરીને મારે વિચારવું પડે છે કે, હું કયા કારણસર રડું છું ! પાછું વાજબી કારણ જ આપવું પડે નહીં તો, ‘અમસ્તાં જ’ એવો જવાબ આપું તો એમ કહે કે, ‘જાઓ જાઓ, અમસ્તાં જ કોઈ રડતું હશે. બોલો ને, શું થયું ? કેમ રડો છો ?’ એમને ટાળવા માટે પણ મારે કોઈ યોગ્ય કારણ શોધવું જ પડે. નહીં તો એ મારો પીછો ન છોડે. પછી તો, એમનાથી પીછો છોડાવવા મારે પાછું રડવું પડે ! ‘કંઈ નહીં, હમણાં મને એકલી રે’વા દો પ્લીઝ. પછી તમને કહીશ. હમણાં જાઓ.’

આપણને કોઈ વસ્તુ તરત જોઈતી હોય કે આપણે કંઈ બનાવવું હોય તો પણ સ્વાભાવિક છે કે, બે–પાંચ મિનિટ તો જોઈએ. જ્યારે આંસુનું એવું નથી. આંખની પાછળ કાયમ તૈયાર જ બેઠાં હોય ! કોઈની આંખમાં આંસુ જોયાં નથી કે, મારી આંખમાં પણ આંસુ ઝગારા મારવા માંડે. એમાં ને એમાં તો હું ટીવી જોતી હોઉં ત્યારે કે ફિલ્મ જોવા ગયાં હોઈએ ત્યારે મારી આજુબાજુ બેસવા માટે તો ઘરનાં લોકોમાં પડાપડી થઈ જાય ! એ લોકો ફિલ્મ જોવાની પડતી મૂકીને હું ક્યારે ડુસકાં ભરું તેની રાહ જોયા કરે ને પછી જે હસે જે હસે....તે જોઈને મારે રડવું કે નહીં ?

આટલું બધું અશ્રુપુરાણ વર્ણવવાનું કારણ એક જ, પેલાં બહેનની માન્યતા કે ગેરમાન્યતા દૂર થાય. આખરે તો હું સ્ત્રી પહેલાં, લેખક પછી. એટલે સ્ત્રીથી તો રડાય જ ને લેખકથી ? કેમ લેખક માણસ નથી ? લેખકથી પણ રડાય. બધાંથી રડાય. એવું કહેવાય છે કે, રડવાથી આંખ ચોખ્ખી થાય છે એટલે હું તો રોજ ઓછામાં ઓછું એક વાર તો રડી જ લઉં. તમે ?

છોકરાની માનો વેવાણને પત્ર

પ્રિય વેવાણ,

જય શ્રીકૃષ્ણ. મજામાં હશો. તમારી દીકરી સાથે મારા દીકરાનાં લગ્ન નક્કી થયાં તે બદલ અભિનંદન. દીકરીની મા હોવાને નાતે તમે સારું ઘર, સારો વર અને સજ્જન ( દેખાતાં !) સાસુ–સસરાને મેળવીને ધન્ય થઈ ગયાં હશો. જોકે, દીકરી જવાના ખ્યાલે દુ:ખી હશો પણ દીકરીના સુખના વિચારો આવતાં નિરાંત પણ અનુભવતાં હશો. લગ્નની તૈયારીઓ કરવા માંડી હશે અને દીકરીને પરીક્ષામાં અપાતાં M IMP ની જેમ છેલ્લી છેલ્લી સુચનાઓ પણ આપવા માંડી હશે.

મારા પત્રથી ગભરાશો નહીં. મેં કોઈ પણ જાતની માગણી કે શરત માટે આ પત્ર નથી લખ્યો. તમે તમારી દીકરીને મારે ત્યાં ૮–૧૦ દિવસ રહેવા મોકલવાનું કે હું એને રહેવા બોલાવીશ એવું વિચારતાં હો તો માંડી વાળજો. મારે એને રહેવા બોલાવવાને બહાને ગભરાવવી નથી કે નથી કોઈ જ જાતની આવડતની પરીક્ષા લેવી. એ જેવી છે તેવી મારા ઘરમાં સ્વીકાર્ય છે. એની ખામીઓ અહીં ઢંકાઈ જશે અને ખૂબીઓ ઊભરી આવશે. એને નહીં આવડતાં કામકાજ એ તો અહીં આવીને પણ શીખી શકશે. એવી બધી ઝીણી ઝીણી બાબતોની ચિંતા કરશો નહીં.

ખાસ તો, હું નિયમોને ચાતરીને એક નવો દાખલો બેસાડવા માંગું છું. મને હંમેશાં વિચાર આવે કે, લગ્ન નક્કી થતાં જ છોકરીની પરીક્ષા જ શા માટે ? હું તો ઈચ્છું છું કે, મારા દીકરાને તમે તમારા ઘરે ૮–૧૦ દિવસ દીકરાની જેમ રાખો–જમાઈની જેમ નહીં. જેમ છોકરીઓ પાસે અસલના જમાનામાં પાપડ શેકાવાતો, સોયમાં દોરો પરોવાતો, રોટલો ઘડાવાતો, એની સઘળી હિલચાલ પર નજર રખાતી અને બાકી હોય તેમ ટીકાટિપ્પણીઓનો પણ વરસાદ થતો, તેમ છોકરાઓને પણ આવા બધા અનુભવોમાંથી પસાર કરવા જોઈતા હતા !

ભલે ત્યારે કોઈએ કંઈ ન કર્યું પણ આજે હું ઈચ્છું છું કે, તમે તમારી રીતે મારા દીકરાની પરીક્ષા લો. મને ખબર છે કે, ગભરાટ અને સંકોચને કારણે આ પત્રને તમે સંતાડી દેશો. ‘આવું તે કંઈ હોતું હશે ?’ એવું વિચારો એના કરતાં શાંતિથી વિચારો કે મેં લખેલી વાતો યોગ્ય છે કે નહીં. શું આ બધી પરીક્ષા છોકરાઓએ આપવી જરૂરી નથી ? ફક્ત ડીગ્રી લઈને કમાવાની જવાબદારી સિવાય આ બધી જવાબદારીઓ કે કામકાજમાં એણે રસ લેવો જોઈએ કે નહીં ? જેવાં કે ચાપાણી કરવાં, મહેમાનોની આગતાસ્વાગતા કરવી, થોડી કે ઘણી રસોઈકામની અને રસોડાની પણ જાણકારી રાખવી જેથી અચાનક જ થતા ગભરાટ, ગુસ્સા કે લાચારીના ભાવને ઊગતાં જ ડામી શકાય. ભૂખે મરવાનો તો સવાલ જ નહીં આવે. માંદગી વખતે કુટુંબના સભ્યોની ચાકરી કરવી, માનસિક શાંતિ આપી ઘરમાં સ્વસ્થ વાતાવરણ રાખવું, બહારનાં કામો કરી લેવાં, બાળકો સાચવવા, માતાપિતાની સેવા લગ્ન પછી (પત્ની પર ન છોડી દેતાં) પોતે પણ કરવાની છે તે યાદ રાખવું, બાળકો કઈ સ્કૂલમાં ને કયા ક્લાસમાં ભણે છે તે યાદ રાખવું વગેરે વગેરે એવાં અસંખ્ય કામો છે, જે બીજાના ઘરમાં રહેવાથી જ ખબર પડી શકે કે, કોણ કેટલું કામ કરે છે ! પોતાના ઘરમાં તો બધા જ બાદશાહ હોય.

તમને તો અનુભવ હશે જ કે, લગ્ન પછી આ જ બધી મુસીબતો સામે આવી આવીને અથડાયા કરે છે ને માથાં ફોડવામાં ભાગ ભજવે છે. હવે જો છોકરાઓ પણ પચાસ ટકા કામકાજ જાણતા હોય ને કરતા હોય તો આવા સંવાદોની બાદબાકી જ થઈ જશે ને ?

‘તમને તો મારી કંઈ પડી જ નથી. આ ઘરમાં તો આવી તે દિવસથી કામવાળી જ બનીને રહી ગઈ છું.’

‘તું તારું કામ કરશે કે ચૂપચાપ ? બધાં કામવાળાં જ છે. બે ઘડી શાંતિથી બેઠા હોય કે તારા લવારા ચાલુ.’

‘હું તો મારું કામ કરું જ છું પણ તમે આમ એદીની જેમ આખો દિવસ પડી રહો એના કરતાં કોઈ કામમાં થોડી મદદ કરતા હો તો ?’

(બાળકોનું મનોરંજન જોકે બંધ થઈ જશે !)

હવે જો મેં કહ્યું તેમ છોકરાઓ ઘરકામમાં મદદ કરતા થઈ જશે તો, કેવા સંવાદો સાંભળવા મળશે ?

‘અરે, મારે તો ઘરની બિલકુલ ફિકર જ નહીં કરવાની. મારી ગેરહાજરીમાં પણ મારું ઘર વ્યવસ્થિત જ ચાલતું હોય. ઘરની બધી જવાબદારી સાથે બાળકોની પણ કોઈ ચિંતા નહીં. બાળકો તો ઉલટાના પપ્પાથી ખુશ !’ જોયું ? થોડીક જ મદદમાં આપણે કેટલાં ખુશ થઈ જઈએ ?

આપણે સ્ત્રીઓ જ જો આપણું નહીં વિચારીએ તો પુરુષોને તો આવા વિચારો ક્યાંથી આવવાના ? મેં તો મારા દીકરાને, નાનપણથી જ ઘરકામની નાની નાની ટેવો પાડીને હોશિયાર બનાવી દીધો છે. જે આપણે ભોગવ્યું તે આપણાં બાળકો કેમ ભોગવે ? મને એટલી તો ખાતરી છે કે, મારો દીકરો કોઈ કામમાં થોડા ઓછા માર્કસ લાવશે તો પણ તમે એને ટોણો તો નહીં જ મારો કે, ‘તારી માએ કંઈ શીખવ્યું છે કે નહીં ? અમારા ઘરમાં આવું બધું નહીં ચાલે. લગ્નને હજી મહિનાની વાર છે એટલામાં બધું શીખી લેજે. અમારે અમારું નામ નથી બોળવું. અમને તો બીજા ઘણાય મળતા ’તા.....વગેરે.’

આટલો કુશળ ને હોશિયાર જમાઈ મળવા બદલ તમે તો ખુશ થશો જ પણ ભૂલેચૂકેય તમે (ને તમારી દીકરી પણ) એવું નહીં વિચારી લેતાં કે મફતમાં પૂંછડી હલાવતો ટૉમી મળી ગયો. પછી તો ત્રીજું નેત્ર ખોલતાં મને ને મારા દીકરાને પણ આવડે છે. આ બધી કામકાજની આવડતો એકબીજાનો સંઘર્ષ ટાળવા ને એકબીજાનાં પૂરક બનવા માટે જરૂરી છે, નહીં કે જોહુકમી કરવા. હવે વધુ તો કંઈ લખવા જેવું રહ્યું નથી એટલે શુભેચ્છાઓ સહિત,

તમારી વેવાણના જય શ્રીકૃષ્ણ.

તમને કહેવામાં વાંધો નહીં

એમ તો, એ વાત કંઈ એવા ભેદભરમવાળી કે ખાનગી રહસ્યોવાળી કે કોઈ મહત્વના દસ્તાવેજોની અથવા તો કોઈ અમૂલ્ય ખજાનાની ગુપ્ત બાતમી જેવી રોમાંચક તો નહોતી જ. ન તો એ વાત જાહેર થઈ જવાથી કોઈ ભૂકંપ આવી જવાનો હતો કે નદીઓ ગાંડીતૂર બનીને આમતેમ દોડવા માંડવાની હતી. ન તો એ વાત જાણીને ડુંગરો સમાધિ છોડીને નાચવા માંડવાના હતા કે વૃક્ષો પોતપોતાની મિલકતની અદલાબદલી કરી નાંખવાના હતાં ! પક્ષીઓ પોતાની ચાંચ એવી ક્ષુલ્લક વાતમાં ડુબાડવા નહોતા માંગતાં અને પશુઓને તો એ વાત દીઠીય ના ગમત. તો પછી એવું તે શું હતું એ વાતમાં કે, એને તદ્દન ખાનગી રાખવાની હતી ?

મને જ્યારથી જણાવવામાં આવ્યું કે, આ વાત ફક્ત ને ફક્ત તમને જ જણાવવામાં આવે છે ત્યારથી તો....(ઓહો...! આહા....! વાહ વા...હ ! મારા પર એમને કેટલો બધો વિશ્વાસ ? થૅન્ક યુ..થૅન્ક યુ. વિશ્વાસ મૂકનારનો આભાર.) બસ, ત્યારથી મારા મનમાં ચટપટી શરૂ ! કોને જણાવું ? આ વાત જ એવી છે કે જણાવવી તો પડે જ. આટલી સરસ – ખુશીની વાત ને કોઈને ન જણાવું તે કેમ ચાલે ? સુખ ને આનંદ તો વહેંચવાની વસ્તુ છે, જેમ વહેંચે તેમ વધે ને આ લોકો.....? ખાનગી રાખવાનું કહે છે ! કંઈ નહીં. ઘરમાં તો મારે બધાંને જણાવવું જ પડે. એ લોકો તો આ વાત જાણીને કેટલાં ખુશ થશે ? મને શાબાશી તો મળશે સાથે મારો થોડો વટ વધી જશે એ નફામાં. અને ઘરનાં તો કોને કહેવા જવાના ? મેં તો બહુ થોડો સમય મન પર કાબૂ રાખીને, વાતને ખાનગી રાખી ને પછી ઘરમાં જાહેર કરી દીધી. જો કે, ગભરાતાં ગભરાતાં જ. દિવાલોને પણ કાન હોય છે તે હું જાણું ને ?

મને શાબાશી મળી, બદલામાં ખુશી મળી અને આપણો તો ભઈ જોરદાર વટ પડી ગયો. હાશ ! વાત જો મનમાં જ રહેત તો કેટલી ગૂંગળામણ થાત ? ઓહ ! યાદ આવ્યું. મેં તરત જ સૌને તાકીદ કરી દીધી, ‘હમણાં કોઈને કહેતાં નહીં હં. વાત એકદમ ખાનગી રાખવાની છે. ઘરમાં ચાલે, વાંધો નહીં.’ જોયું ? એકે ખાનગી રાખવાની વાત પાંચ જણે જાણી એટલે હવે પાંચેયના મનમાં ચટપટી શરૂ ! કોને જણાવીએ ?

પછી તો ભઈ, થોડી થોડી વારે મારા નામની બૂમો પડવા માંડી.

‘આને જણાવું તો ચાલે કે નહીં ? એ કોઈને નહીં કહે.’

‘ભલે, જણાવો પણ ખાસ કહેજો કે હમણાં કોઈને પ્લીઝ...કહે નહીં.’

‘હા હા એ વાતે બેફિકર.’ (પોતાના નામે સૌએ બીજાની ગૅરન્ટી આપી !)

બીતાં બીતાં ને કહેતાં કહેતાં વાત વહેતી થઈ ગઈ. મેં તો ખાસ યાદ કરીને વિશ્વાસ મૂકવા લાયક લોકોને ફોન કરવા માંડ્યા.

‘એક ખાસ વાત છે પણ તમને જ જણાવું છું. કોઈને હમણાં કહેતાં નહીં.’

‘અરે, ના ના. હોય કંઈ ? કોઈને નહીં કહું પણ વાત શી છે તે તો કહો.’

‘........’

‘અરે વાહ ! કહેવું પડે.’

પછી બીજો ફોન લગાવ્યો.

‘એક ખાસ વાત કહેવા તમને ફોન કર્યો છે પણ વાત ફક્ત તમારા પૂરતી જ રાખજો.’

‘અરે ! એ વાતે બિલકુલ બેફિકર રહો. આ તમે વાત કરી ને હું ભૂલી પણ જઈશ જોજો ને. કોઈને કાનોકાન ખબર પણ નહીં પડે. બોલો શી વાત છે ?’

‘.......’

‘શું વાત કરો છો ?’

‘હંમ્....’

‘વાહ ! શાબ્બાશ !’

(આટલાં બધાં ખુશ થાય છે તે વાતને પેટમાં રાખી શકશે ? કોણ જાણે.)

ત્રીજો ફોન.

‘તમને જો હું એક વાત કહું તો...’

‘હા મને ખબર છે.’

‘હેં ? એટલી વારમાં ખબર પણ પડી ગઈ ? તમને કોણે કહ્યું ?’

‘અરે ના ભઈ. તમારી વાતની શરૂઆત પરથી જ મેં અનુમાન લગાવી દીધું કે, મારે વાત ખાનગી રાખવાની છે, બરાબર ?’

‘કહેવું પડે બાકી તમને. ચાલો તો પછી તમારા તરફથી વાત બહાર નહીં જાય એની મને ખાતરી થઈ ગઈ.’

‘પણ હવે તમે વાત કહેશો તો ખરાં ને ? બોલો જલદી.’

‘.......’

‘મને હતું જ કે, આવી જ કોઈ વાત હશે. વાહ વાહ ! બહુ ખુશીની વાત કહેવાય. અભિનંદન.’

એક બહેન તો રિસાઈ ગયાં.

‘રે’વા દો, તમને વિશ્વાસ ન હોય તો વાત જ શા માટે કરો છો ?’

‘ના ના, (છેક) એવું નથી પણ આતો શું છે કે, વાત તદ્દન ખાનગી રાખવાની છે. તમે તો અંગત મિત્ર એટલે જ તમને જણાવ્યા વગર મારાથી રહેવાયું નહીં.’ (આવી વાતમાં કોઈ રિસાય તે કેમ ચાલે ?)

વાત તો હું જ બધાંને કહેતી ગઈ કારણકે મારાથી જ ચૂપ ના મરાયું (રે’વાયું). પણ શું કરું ? વાત જ એવી હતી ને કે, પેલી ખાસ તાકીદ છતાં અમુક ખાસ ખાસ લોકોમાં તો મેં વાત વહેતી કરી જ દીધી ! મનમાં સતત ફફડાટ સાથે !

એક બહેનનો ફોન આવ્યો.

‘તમે મને પારકી ગણો છો ?’

‘ના, કેમ ?’

‘તો પછી, એવી તે કઈ વાત છે કે તમે મને કહેતાં પણ ડરો છો ? શું હું કોઈને કહી દેવાની હતી ? મારા પર એટલો પણ વિશ્વાસ નહીં ? હું તો તમને મારી બધી વાત કરતી હોઉં છું.’

‘કઈ વાત પણ ? મેં તમારાથી ક્યારે કોઈ વાત છુપાવી ?’

‘પેલાં ઢીંકણાંબહેન કહેતાં હતાં કે, તમારી એવી કોઈ વાત છે જે હમણાં ખાનગી રાખવાની છે.’

‘ઓહ ! એ વાત ? સૉરી હં. તમને કહેવાની જ રહી ગઈ.’

‘કંઈ વાંધો નહીં. થાય કોઈ વાર એવું પણ હવે તો કહેશો ને ?’

મારી ખાનગી વાતે તો ગજબનો જાહેર તમાશો કર્યો !

ચટપટી....ચટપટી...ચારેકોર ચટપટી !

એક બહેને તો ખાસ જણાવ્યું, ‘સારું થયું કે, તમે વાતને ખાનગી રાખવાનું જણાવ્યું. બાકી તો, મારાથી કોઈ વાત ખાનગી રખાય જ નહીં ને. મને જો ભોંયમાં દાટો ને તો પણ, હું વાત કહેવા બહાર નીકળીને પાછી ભોંયમાં દટાઈ જાઉં બોલો.’

હવે મારી વાત જાહેર થવામાં મને કોઈ શંકા રહી નહીં. તમારા સુધી પણ એ વાત બસ આવી જ સમજો.