એમ પી ટૂર–સાતપુડાની રાણી–પંચમઢી

ભીમબેટકાથી નીકળીને ફરી હાઈ વે પર દિનેશભાઈએ ગાડી હંકારી મૂકી. ટ્રાફિક ઓછો હોય અને સંસ્કારી રસ્તાનો સાથ હોય–ખાડાટેકરા વગરનો એવો રસ્તો જેને જોઈને મનમાં ગુસ્સો કે અપશબ્દો પ્રવેશી ન શકે–તો પછી ધારેલા સમયમાં નિશ્ચિત જગ્યાએ પહોંચી શકાય. જો કે, એ બધું અટકાવવા તો દિનેશ એમ પણ મોંમાં સતત માવો ભરી મૂકતો જેથી ક્યારેય કોઈ સાથે બોલાચાલી ન થઈ જાય ને અમારી સામે એક નખશીખ સજજનની એની છાપ કાયમ રહે. એ બહાને બોલાય પણ ઓછું અને અમારી સાથે ભેજામારી થવાની શક્યતા પણ ઓછી રહે. અમારી વાતોનો જવાબ કાં તો એ ડોકું ધુણાવીને હા કે નામાં આપતો, અથવા તો બન્ને હોઠને ભેગા કરીને હનુમાન જેવું મોં બનાવીને અસ્પષ્ટ શબ્દોમાં આપતો. અમને તો જો કે એ જે બોલતો તેના જુદા શબ્દો બોલીને એને ગુંચવવાની મજા જ પડતી. ખેર, પ્રવાસમાં લાંબો રસ્તો કાપવા આવી નિર્દોષ મસ્તી કરવાની તો ખુદ દેવોએ છૂટ આપી છે. અમે તો બિચારા એવા અમારા હનુમાનને જ ચીડવતાં હતાં.

ભીમબેટકાથી પંચમઢી લગભગ દોઢસો કિલોમીટર દૂર હતું ને અમારો અંદાજ ત્રણેક કલાકમાં પહોંચી જવાનો હતો. આ હાઈવે કંઈ ફોર લેન કે સિક્સ લેનવાળો તો નહોતો કે અમે પવનની ઝડપે કલાકમાં પંચમઢી પહોંચી જઈએ. ત્યાંનો પવન પણ પચાસ સાંઠ કિલોમીટરની ઝડપે જ ફૂંકાતો હશે. લગભગ અડધે રસ્તે પહોંચ્યાં હોઈશું કે અંજુનો ફોન રણક્યો, પંચમઢીના રેસ્ટ હાઉસમાંથી ફોન!

‘મૈડમ, આપ લોગ આ રહે હો ના?’

‘હાં હાં, હમ લોગ રાસ્તેમેં હી હૈં. એકાદ ઘંટેમેં પહોંચ જાયેંગે. વો ક્યા હૈ ને કે હમ લોગ ભીમબેટકા દેખને ચલે ગયે થે તો થોડા લેટ હો ગયા.’ પછી ફોન પર હાથ રાખીને અંજુ ધીરેથી અમારી તરફ ફરીને બોલી, ‘આવ્વાના નીં તો કાં જવાના? બુકિંગ અમથું થોડુ કરાવેલુ?’

‘નહીં મૈડમ, વૈસી કોઈ બાત નહીં. આપકી મરઝી, આપ કહીં ભી જાઓ પર આપ લોગોંકા ખાના રખેં યા ના રખેં, યહી પૂછનેકે લિએ ફોન કિયા મૈડમ. કયા હૈ ના મૈડમજી, ફિર યહાંકા કિચન તીન બજે બંદ હો જાતા હૈ. આપ લોગોંકી રાહ તો હમ દેખેંગે હી, પર ક્યા હૈ ન કિ ફિર શામકી ભી તૈયારી કરની હોતી હૈ ના મૈડમજી.’

‘નહીં નહીં, હમ લોગ ટાઈમ પે પહોંચ હી જાયેંગે.’

અમે બધાં બબડ્યાં, ‘ઓ ભાઈ, ખાના રખના નહીં તો હમ લોગ તો ભૂખે હી મર જાયેંગે. ચાલો દિનેશભાઈ, જલદી હવે ગાડી ભગાવો નીં તો ભૂખે મરવું પડહે.’

‘નીં કાકી, આપણે ટાઈમ પર પોંચી જહું. ટેન્સન નીં લેઓ.’ ને દિનેશભાઈએ તો ગાડી જવા દીધી.

પેલા કિચનવાળા ભાઈ તો જબરા અધીરા નીકળ્યા. દર પંદર મિનિટે ફોન કરવા માંડ્યા! અમે તો બબડાટ ચાલુ કરી દીધો. ‘આ ભાઈ તો આમ જ એકાદ એક્સિડન્ટ કરાવી મૂકવાના. અલા ભાઈ, નથી જમ્મુ અમારે. જે લૂખું હૂકું મળહે તે ખાઈ પી લેહું પણ આમ અમારા માથા પર નો બેહી જા. હું (શું) બધા પકવાન રાખેલા ઓહે(હશે) કોણ જાણે, તે આટલી અધીરાઈ બતાવતો છે.’ જો કે, અંદરખાને ભૂખ પોકારી પોકારીને કહેતી હતી કે ‘મારું કંઈક કરજો બાપલા.’ રસ્તે એવી કોઈ ખાસ મોટી રેસ્ટોરાં કે હૉટેલ દેખાઈ નહોતી કે જ્યાં અમે થોડી પેટપૂજા કરી લઈએ. એમ પણ પૈસા ભર્યા હોય એટલે આપણે એક ટાઈમનું ભોજન કંઈ એમ જ થોડું જવા દેવાય?

ખાવાની બધી વાતોની ગરબડમાં આજુબાજુનો મસ્ત નઝારો જોવાનું કોઈના ધ્યાનમાં જ નહોતું આવ્યું. એ તો એકાદની નજર પડી અને ગીચ જંગલ અને પહાડીવાળો રસ્તો જોઈને એનાથી બોલી પડાયું, ‘અરે વાહ! બહાર તો જુઓ. કેટલું મસ્ત જંગલ. જલદી બારી ખોલી નાંખો અને જંગલની સુગંધ મહેસુસ કરો.’ અમે બધાં પેલા ભાઈને બાજુએ મૂકીને જંગલની સુગંધને શ્વાસમાં ભરવા માંડ્યાં. આહાહા! હજી થોડા દિવસ પહેલાં જ છેલ્લા વરસાદે ભીનાં કરેલા જંગલમાંથી, ઝપાટાભેર દોડીને ગાડીમાં પ્રવેશી ગયેલી માદક ને સુગંધી ઠંડી હવા અમને ઘેરી વળી. સપાટ મેદાનો પૂરા થઈને ક્યારે ચઢાણવાળો રસ્તો શરૂ થઈ ગયેલો તે કોઈના ધ્યાનમાં જ નહોતું ગયું. બધાએ પોતપોતાને ભાગે આવેલી બારીમાંથી રસ્તાની એક તરફ દેખાતી ખીણ તરફ ડોકિયાં કરવા માંડ્યાં. સાતપુડા પર્વતોની હારમાળા કેટલાંય નાનાં–મોટાં ઝરણાંના અદ્ભૂત નઝારાથી અમને લલચાવવા માંડી હતી. અરે વાહ! અહીં જ આટલું મસ્ત લાગે છે તો પંચમઢી તો કેવુંક હશે?

રસ્તામાં આવેલા હોશંગાબાદ જિલ્લાને અને પિપરિયા નામના નાનકડા શહેરને દૂર મૂકીને અમે વાંકાચૂકા અને ખતરનાક વળાંકો પરથી પંચમઢી તરફ ધસી રહ્યાં હતાં. જમીનથી હજાર મીટરની ઊંચાઈએ આવેલા પંચમઢીને ‘સાતપુડાની રાણી’ કેમ કહે છે તે થોડું થોડું સમજાવા માંડેલું. રાણીના સામ્રાજ્યની જાણે કોઈ સીમા જ નહોતી. અફાટ સૌંદર્ય ધરાવતી રાણીનો રૂઆબ તો જ્યારે પંચમઢીમાં બધે ફરશું ત્યારે જ જણાશે પણ જંગલમાં વાઘ, ચિત્તા કે રીંછ સામા મળ્યા તો? આવા ગાઢ જંગલમાં તો દિવસે પણ ચોર કે ડાકુઓની ટોળી સામે મળી જાય તો આપણાથી શું થાય? શું કરી શકાય? બસ, જ્યારથી આ પ્રવાસનું નક્કી થયેલું ને આ ખોટ્ટેખોટ્ટી બીક લોકોએ અમારા મનમાં ભરી દીધેલી, ત્યારથી ફરવાની બધ્ધી મજા પર આ બીકનું રોલર ફરવા માંડતું.

અમારી વાત સાંભળીને દિનેશે અમને ધરપત આપી, ‘કાકી, હું મારા ફ્રેન્ડ્સ સાથે અહીં બે ત્રણ વાર આવી ગયેલો. એવું કંઈ ગભરાવા જેવું નથી. રસ્તામાં બધી ગાડી ને બસ આપણને મળ્યા જ કરે. બો અંધારુ નીં કરવાનું એટલુ ધ્યાન રાખવાનું. એમ પણ મેં ગાડીમાં મારી સીટ નીચે ધારિયુ મૂકેલુ જ છે ને તમારા બધાની સીટ નીચે લાકડી મૂકેલી છે. એવુ કંઈ બી લાગે ને તો લાકડી હાથમાં લઈ લેજો. હું છું પછી તમારે બીવાનું કામ નથી.’

અમે તો એકબીજા સામે આશ્ચર્યથી ડોળા ફાડ્યા! વા...હ! આની આપણે મશ્કરી કરતાં હતાં ને આ બંદો? જરાય ભાર વગર પોતાની ફરજ ને જવાબદારી નિભાવ્યે જાય છે. ભીમબેટકામાં થયેલી એની એક વાત યાદ આવી. દિનેશે આદિવાસીઓની વાત નીકળતાં ગાઈડને કહેલું, ‘મૈં ભી આદિવાસી હૂં મગર તીર–કામઠાવાલા.’ ત્યારે કામઠા સાંભળીને અમને હસવું આવેલું, આ ગાઈડને શું સમજણ પડે તીર–કામઠામાં? અને એ જ વાત અત્યારે અમને હિંમત આપી રહી હતી. વાહ દિનેશ!