ટર્કી જવાની તૈયારીમાં શું કરવું ?

પ્રવાસ કરતાં પણ પ્રવાસની તૈયારીનો રોમાંચ વધારે હોય–અલગ હોય. પ્રવાસનું નામ પડતાં જ શું શું લઈ જવું પડશે ને શાની શાની ખરીદી કરવી પડશે તેના વિચારો મગજમાં પહેલાં દોડવા માંડે. પ્રવાસ તો જ્યારે થશે ત્યારે થશે ને કેવો થશે તે તો પૂરો થશે ત્યારે ખબર પડશે પણ તૈયારીનો જે આનંદ લેવાનો હોય તે ચૂકવા જેવો નહીં. એક જ દિવસમાં ગભરાટ કરીને પૅકિંગ કરવામાં કંઈ મજા નથી. ગભરાટમાં તો કંઈ ને કંઈ ભૂલી જ જવાના એ નક્કી. હવે તો બધાંનું બ્લડ પ્રેશર પણ વધી જાય ને જો બધાંનાં દેખતાં પૅકિંગ કરવાનું આવે, તો ગભરાટમાં વધારો થાય તે તો ઠીક પણ જો બોલાચાલી થઈ જાય તો અપશુકન થયેલાં ગણાય ! ‘જો તેં કહેલું એટલે જ આમ થયું ને તમે ના પાડેલી એટલે જ તેમ થયું.’ એના કરતાં દસ પંદર દિવસ તૈયારીના મળે તો બહુ થઈ જાય. ઘરનાં બહુ વખતથી બાકી રહેલાં કામ ઝપાટામાં પૂરા થતાં જાય તો નવા કામના લિસ્ટમાં પછી શાંતિથી ધ્યાન અપાય.

સૌથી પહેલાં તો બધાંનો પાસપોર્ટ જોવાનો હતો, ક્યાંક નજર ચૂકવીને એક્સપાયર તો નથી થઈ ગયો ને ? હાશ ! ચાલો પાસપોર્ટ તો બધાંના હેમખેમ નીકળ્યા. અંજુએ એના ગ્રૂપની એક ટ્રાવેલ એજન્ટ પાસે ટર્કીની ટૂરની બધી વિગતો મગાવી ને ત્રણ ટિકિટ બુક કરવા કહ્યું. દિવાળીના ચાર જ દિવસ પહેલાં મુંબઈ પાછાં ફરીએ એવી જ તારીખો મળી ! દસ દિવસના પ્રવાસની આગળપાછળ બીજા બે દિવસ તો પ્લેન ને એરપોર્ટના વિસામાના જ ગણી જ લેવાના. ઘડીક તો થયું કે, માંડી વાળીએ.

‘હાય હાય ! દિવારીનું તો બધું જ કામ રખડી જવાનું ! સાફસફાઈ ને નાસ્તા ને કેટલાં કામ દિવારી પેલ્લાં કરવાનાં બાકી રાખેલાં.’ અંજુએ જીવ બાળ્યો.

‘મારે તો ઘરની સાફસફાઈ હો અટવાઈ જવાની. મેં તો, આ વખતે કેથ્થે નીં જવાનાં એમ વિચારીને કામવારીને હો દિવારીના અઠવાડિયા પેલ્લા જ ઘર સાફ કરવાનું ક’યલુ. એટલે એ તો ગામ જતી ર’ઈ. એને તો મજા પડી જવાની.’ પારુલે અંજુની જેમ, પણ થોડો વધારે જીવ બાળ્યો.

‘ભઈ, મારે તો હામટા લેખ લખીને મોકલવા પડવાના ! અચાનક એમ હામટું લખાતું ઓહે કંઈ ?’ મેં મારી રીતે ચિંતા જાહેર કરી. દિવાળીનું કામ તો આવીને થયા કરશે. બીજું શું થાય ?

ખેર, જવાની ખુશીમાં અમે બધા કામને ભૂલીને ટર્કીની વાતે લાગ્યાં.

‘આજ કાલ લોકો ટર્કી બો જવા માંઈન્ડા છે.’ અંજુએ પહેલ કરી. મૂળ વાત તો, એના એન્ટરપ્રેન્યોર ગ્રૂપની બે ચાર ફ્રેન્ડ્સ થોડા દિવસો પહેલાં જ ટર્કી ફરી આવેલી ને સતત ટર્કીની જ મોટાઈ મારતી રહેતી હોવાને લીધે અંજુને થયું કે, જવું તો ટર્કી જ જવું ! એના કરતાં બીજા દેશનું વિચારતે તો ? એને તે દેશની વાતોનો મસાલો મળતે ને પેલા લોકો ચાટ પડી જતે. કદાચ એવું પણ બને કે, લોકો જ્યારે જાણીતાં સ્થળોએ જ પ્રવાસ કરતાં હોય ત્યારે ટર્કી જેવા ઓછા જાણીતા સ્થળે જવાનું ફાયદામાં પણ રહે. કોઈ એમ તો ન કહે કે, ‘હવે તો બધાં જ ફલાણી જગ્યાએ જવા માંડ્યાં છે.’ એટલે એ રીતે પણ ટર્કી યોગ્ય જ હતું. જોકે, અમારો મૂળ હેતુ તો પ્રવાસનો જ હતો ને ? પછી જગ્યા ભલે ને કોઈ પણ હોય.

મેં પૈસાના મામલે થોડી આનાકાની કરી તો અંજુ પાસે મારા બજેટનું આખું લિસ્ટ હાજર હતું ! ‘જો તું પાર્લરમાં નીં જાય, બજાર નીં જાય, પિક્ચર જોવા કે ઓ’ટેલમાં હો નીં જાય તે તારા મ’ઈનાના ખર્ચા કેટલા ઓછા થાય ? અ’વે અમે સે’રમાં રે’નારા, મ’ઈને દા’ડે અમથા જ ચાર–પાંચ અ’જાર તો ખર્ચી લાખીએ. તો વરહના કેટલા થાય તે ગણી કા’ડ. તે હો નીં ગણવુ ઓ’ય તો, એમ હમજી લે કે તને કંઈ થીયુ ને ઓ’સ્પિટલમાં જવુ પઈડુ, તો લાખની નીચે થવાના ઉતા ? એટલે બો માથાકૂટ કઈરા વગર દો’ડ લાખનું ગીત નોં ગાયા કર.’ મારે ચૂપ રહેવા સિવાય કોઈ રસ્તો નહોતો.

પારુલના રસના વિષયો ફોટોગ્રાફી સિવાય ઈતિહાસ અને ભૂગોળ નીકળ્યા. એણે તો ટર્કીનો ઈતિહાસ કહેવા માંડ્યો. આમ કોઈ જગ્યાનું નામ પડતાં જ કોઈને બધું યાદ કઈ રીતે આવતું હશે, એનું મને ભારે અચરજ. જોકે, મને ઈતિહાસ–ભૂગોળમાં કાયમ ઝીરો જ મળતો એટલે મેં મનમાં પ્રાર્થના શરુ કરી, ‘જલદી પૂરું કરજે. આપણે ફરવા જવાના, ભણવા નીં.’ ટર્કીની આજુબાજુ કયા કયા દેશ છે ને આપણી સાથે ટર્કીના કેવા સંબંધો તે પણ એણે તો વિગતે જણાવ્યું. (એને પ્રવાસ સાથે શું લાગેવળગે ?) મેં મન વાળ્યું, ચાલો, જુદી જુદી પ્રકૃતિના લોકો પ્રવાસમાં ભેગાં થાય તે સારું ચિહ્ન ગણાય. એકરસખા લોકોના વિચારો પછી કંટાળો આપે. કદાચ પ્રવાસમાં આ બધી જાણકારી કામ પણ આવે, શી ખબર ?

અમે ત્રણ અમારી તૈયારી શરૂ કરીએ તે પહેલાં ટર્કીના હવામાન વિશે જાણવું ખૂબ જરૂરી હતું. હું મોટીબેન હોવાને કારણે એ લોકો મને તકલીફ આપવા નહોતા માગતા. એમ પણ માથા ફોડવાનાં કામમાં હું બહુ માથું ન મારું. બંનેએ નેટ પર બધી માહિતી મેળવીને જાહેરાત કરી કે, ‘આપણે જવાનાં ત્યારે તાં વરહાદની તિયારી થવા માંડહે એટલે છત્રી લેવી પડહે. તાં ઠંડી હો બો પડે ને ઘણી વાર તો ઠંડા પવનનો માર હો પડે એટલે ગરમ કપડાં લઈ લેવા પડહે.’ આટલું જાણીને જ બધા ઠંડાં થઈ ગયાં. એક બૅગ વધારે કરવી પડવાની ! ફરવાની મજા ગરમ કપડાં પહેરીને કેટલીક આવવાની ? નવાં કપડાં તો બધા ઢંકાઈ જ જાય ને ? જવા દો, એના કરતાં કોઈ બીજા દેશમાં જઈએ, જ્યાં વરસાદ ને ઠંડી ન હોય. અંજુ ટર્કી માટે મક્કમ હતી ને પારુલને સદીઓ જુના ઈતિહાસનાં સ્થળો જોવા મળવાનાં એટલે એય અંજુ સાથે જોડાઈ ગઈ. મારે શું ? મારે તો જ્યાં જાય ત્યાં ફરવાનું ને લોકોને–લોકોના વ્યવહારને અને જાતજાતના પ્રસંગોને જ મનમાં કેદ કરવાના હતા ને ? પ્રવાસકથાનો મને હવે ચસકો પડતો જાય છે એટલે જ્યાં જઈએ ત્યાં મારે તો  લહેર જ છે. ચાલો ત્યારે, ઠંડી ને વરસાદને મારો ગોળી. બધું સહન કરી લઈશું પણ પ્રવાસે તો જઈશું જ. કદાચ ને કોઈના ઘરમાં આ વાતનો અણસાર આવી જાય તો ના પાડવાનું બહાનું જ મળી જાય ને ? હવે ગરમ કપડાં પછી મુખ્ય વાત આવી ખાવાની.

‘ટર્કીમાં તો બધાં બ્રેડ જ ખાય !’

‘હેં ? આવું કેવું ? ખાલી બ્રેડ ? એ કેમ કરતાં ખાય ? ડૂચા નીં વરે ? ને મેંદો તો તબિયત બગાડે. ભઈ રે’વા દો, બીજે કેથે ચાલો. દહ બાર દા’ડા ખાલી બ્રેડ પર કેવી રીતે રે’વાય ?’

‘અરે ! એવું નથી. તાં બધાં નોન વેજવારા એટલે વેજ ખાવાનું નીં મલે ને આપણી જેમ રોટલી ભાખરી કોણ બનાવે ? એટલે લોકો બ્રેડ જ ખાય.’ (હાશ ! સ્ત્રીઓને કેટલી નિરાંત ?)

‘તો પછી આપણે હું ખાહું ? ટૂરવારા કંઈ બંદોબસ્ત નીં કરે ?’

‘ટૂરવારા તો બધું ગોઠવી આપહે પણ આપણે હો હાથે થોડા નાસ્તા ને એવુ રાખવુ પડહે.’

‘નીં તો હો, આપણા લોકને તો બધે મલતુ ઓ’ય ને, તે હો બધુ લઈ જવાની ટેવ. એટલે આપણા થેપલા ઝિંદાબાદ.’

‘હારુ ત્યારે, આપણે તોણ જણા નક્કી કરી લાખહું કે, કોણે હું નાસ્તો લેવાનો, બરાબર ?’

‘ડન’

બધું ડન થઈ ગ્યુ. હવે ?

ટર્કી જવું છે ?

‘ટર્કી જવુ છે ?’ એક બપોરે નાની બહેન અંજુનો ફોન આવ્યો.

‘કેમ રે ! મજાક કરે છે ? ટરકી એટલે ? મારો અ’મણા ટરકી જવાનો કોઈ ઈરાદો નથી. મારે તો અ’જુ જીવવું છે. અ’જુ કેટલુ બધુ લખવાનુ હો બાકી છે.’

‘ટર્કી એટલે તુર્કી..તુર્કસ્તાન. હિન્દુસ્તાન, પાકિસ્તાન, અફઘાનિસ્તાન, ઉઝબેકિસ્તાન જેવા જે દેશ છે ને તેવો એક દેશ. અ’વે હમજી ? તુ જે હમજે છે તે નીં, હું...?’

‘અચ્છા અચ્છા, ટર્કી ફરવા જવાની વાત છે. તો એમ કે’ નીં. મને એમ કે ટરકી જવાના એટલે આપણામાં બોલે ને ઉપર પોં’ચી જવાના, તે હમજી ઉં તો.’

‘એક તુ ને તારા બીજા બીજા અર્થો. કાયમ જ ક’ઈએ કંઈ ને હમજે કંઈ. ચાલ મૂળ વાત પર આવ. ટર્કી જવુ છે કે નીં ?’

‘અરે, પણ તુ અચાનક જ આમ ફોન કરે ને કે’ કે, ટર્કી જવુ છે તો ઉં હું જવાબ આપુ ? આ કંઈ પિક્ચર જોવા જવાની વાત ઓ’ય કે બજાર જવા જેવી હેલ્લી વાત ઓ’ય તેમ તુ તો ફોન કરે કે, ટર્કી જવુ છે ? કે’ દા’ડે જવાનાં, કેટલા દા’ડા હારુ જવાનાં ને કોની હાથે જવાનાં તે જાણવુ પડે ને મુખ્ય વાત તો પૈહા કેટલા થહે ? ઘરમાં વાત કરવાની, બધાનાં કામની ને ખાવાપીવાની ગોઠવણ કરવાની કે એમ જ નીકરી પડવાનુ ? વિચાર કરવા હારુ બે ચાર દા’ડા આપ પછી કે’ઉં તને.’

‘ભઈ, તુ ભલે મોટીબેન ર’ઈ પણ આમ મને લેવડાટ નોં (ગુસ્સો નહીં કર).  આ બધુ તો મને હો ખબર જ ને વરી. આ તો પે’લ્લા પૂછી જોઉં, પછી તારી મરજી ઓ’ય તો વાત આગળ વધારીએ એમ. આ બધુ તો, નક્કી થાય તો જ વિચારવાનુ છે ને ? જો ઘરમાં વાત કર ને પછી કાલે મને ફોન કરજે. ઉં તાં હુધીમાં પારૂલને હો પૂછી મૂકુ.’ અંજુથી નાની બહેન તે પારૂલ.

ફરવા જવાની વાત આવે ને ત્યારે મનમાં પહેલાં તો ઘોડા દોડતા, પણ હવે જમાનો બદલાતાં કાર, બસ કે ટ્રેન દોડવા માંડે અથવા કોઈ કોઈ વાર તો પ્લેન જ ઊડવા માંડે ! ટર્કી જવાનું તો પ્લેનમાં જ એટલે મેં મનમાં પ્લેનને જ ઊડવા દીધું. ચાલો, વળી એક પ્રવાસની તૈયારી થવાની ? મજા આવશે. પ્રવાસ તો દરેકે કરવો જ જોઈએ. એ શું એકસરખી જિંદગી જીવ્યે જવાની ? પ્રવાસથી મન પ્રસન્ન થાય, નવા નવા વિચારો આવે, નવા લોકો ને નવો પ્રદેશ જોવા મળે. નવી ભાષા જાણવા મળે, ભલે ને સમજણ પડે કે નહીં તે પછીની વાત છે. પ્રવાસથી મનમાં નવો ઉત્સાહ જાગે ને થોડા દિવસ માટે પણ કંટાળાજનક એકના એક દિવસોથી (ને લોકોથી) મુક્તિ મળે તે તો અનુભવેલી હકીકત છે. મેં તો નક્કી જ કર્યું છે કે, હવે તો ઉપર જવા પહેલાંના જેટલા દિવસો કે વર્ષો બાકી છે, તેટલામાં જ્યારે જ્યારે પ્રવાસની આવી ઓફર સામેથી આવે કે વધારે ઝંઝટ કર્યા વગર સ્વીકારી જ લેવી. આટલાં વર્ષો ‘પછી જઈશું’ની રાહ જોવામાં કાઢ્યા, તો એ પછીય કેટલાં વર્ષો એમ જ પસાર થઈ ગયા અને છેલ્લાં વર્ષોમાં જે ગણેલા પ્રવાસો કર્યા તે એટલા બધા આનંદદાયક રહેલા કે ઘરે પાછાં ફરવાનું મન નહોતું થયું !

ખેર, પાછી આવી ગયેલી તે પણ કોઈ બીજા નવા પ્રવાસ માટે જ હશે. નહીં તો, વર્ષો એક જ જગ્યાએ રહીને કંટાળી જ જાત ને ? હવે ? ઘરમાં મુખ્ય માણસને જણાવીશ એટલે પહેલાં તો મારી મશ્કરી જ કરશે, ‘આ વખતે કોણ નવરુ પઈડુ તારા હારુ ? પલ્લવીબેન તો ટર્કી ગયેલા છે.’(જોગાનુજોગ ! મને તો એમણે બહુ આગ્રહ કરેલો પણ દુ:ખી હૃદયે મેં ના કહેલી. બિચારાં મારી કંપની વગર એકલાં જ ગયેલાં. જોકે, ત્યાં એમની સાથે મોટું ગ્રૂપ હતું પણ તોય મારી સાથે એમને વધારે મજા આવતે, એવું એમનું કહેવું ને મારું માનવું હતું.)

પછી હું ઘરમાં ધીરે રહીને એમને સમજાવીશ કે, ‘અંજુ ને પારૂલ ટર્કી જવાનાં છે તે મને પૂછવા હારુ ફોન આવેલો. અમે તોણ બેનો કોઈ દા’ડો આમ એખલી કેથે લાંબા પ્રવાસે ગઈ જ નથી. તમે લોકો થોડા દા’ડા ઘર ને ખાવાપીવાની હગવડ (કે અગવડ) હાચવી લેતા ઓ’ય તો અમે દહ બાર દા’ડા ફરી આવીએ.’ આટલી સારી રીતે કહ્યું હોય એટલે ના પાડવાનો તો કોઈ સવાલ જ ઊભો ન થાય પણ પતિ જેનું નામ ! થોડી હા–નાને  બહાને થોડો ભાવ ખાવાનો કે પોતાનું મહત્વ દર્શાવવાનો મિથ્યા પ્રયાસ કરવાનો લોભ જતો કેમ કરાય ?

‘તેં હા નથી પાડી ને ? અ’જુ બધુ કામ જોવુ પડહે. પૈહાની હગવડ કરવાની ને મારા ખાવાપીવાની ગોઠવણ કરવાની. તુ જાય એટલે પછી મારાથી કેથ્થે નીકરાય નીં. ઉં ઘરમાં જ કેદ થઈ જાઉં. ઊભી રે’, મને પેલ્લા બધુ વિચારવા દે. એમ તુ હા પડાવી દેહે તે નીં ચાલહે. કેટલા દા’ડા કહ્યુ તેં ?’

‘મેં કંઈ કહ્યુ જ નથી. મેં તો ખાલી વાત મૂકી. તમે લોકો રાજીખુસીથી ને મળી–હમજીને રે’વાનાં ઓ’ય તો ઉં જાઉં. દહ બાર દા’ડા તો આમ જરા વારમાં નીકરી જહે ને એમ જાણે કે, ઉં આવી હો રે’વા.’ મેં ના પાડવાની કોઈ બારી ખુલ્લી ના રહે તેનું ધ્યાન રાખતાં કહ્યું.

‘પણ હામી દિવાળી આવતી છે જો. દિવાળી પછી જાઓ, મારી ના નથી.’(પહેલો પથ્થર આવ્યો !)

‘કઈ નીં, એમ હો દિવાળીમાં આપણે હું તોપ ફોડી લાખતા છે જે દિવાળી પછી જવાનું ?’ મેં પથ્થરને પાછો વાળ્યો.

‘હારુ કઈ નીં તો, જાઓ બીજુ હું ? પણ પાસપોર્ટ ને બધુ જોવુ પડહે ને ? એ બધુ કોણ કરહે ?’

‘એ તો બધુ થઈ રેહે. એક વાર નક્કી તો થાય પછી બધુ થઈ જહે.’ મેં હવામાં ઊડતાં જવાબ આપ્યો.

ચાલો, બધી લાઈન ક્લીયર થઈ ગઈ. હવે ફોન લગાવો.

‘અંજુ, ટર્કી કે દા’ડે જવાનાં ?’

ટર્કીમાં બત્રીસ ભોજન ને તેત્રીસ પકવાન!

હૉટેલની મસ્ત સજાવટવાળી રૂમમાં દાખલ થતાં જ અમારો અડધો થાક તો ઊતરી ગયો. વહેલાં વહેલાં સામાન ગોઠવી અમે રૂમમાં કઈ કઈ સગવડ છે તે જોવા માંડ્યાં ને સૌથી પહેલું કામ બધાંએ મોબાઈલ ચાર્જ કરવાના સોકેટ શોધવાનું કર્યું. હવેની યાત્રાઓમાં આ એક નવી જરૂરિયાત ઉમેરાઈ છે. જો કંઈ ભૂલ્યા તો માર્યાં ઠાર. દરેક જણ એકબીજાને મોબાઈલ ને ચાર્જરની યાદ અપાવતું રહેતું. પારૂલ બાથરૂમમાં જોવા ગઈ કે, ગરમ પાણી આવે છે કે નહીં ? સાબુ, નૅપ્કિન ને ટુવાલ વગેરે છે કે કહેવું પડશે ? એ બાથરૂમની બહાર આવે તે પહેલાં તો હું ને અંજુ પલંગ પર ગબડી પડેલાં ! થાક ને ઉજાગરા સામે અમે હારીને મસ્તક નમાવી દીધેલાં. પારૂલે અમને ઉઠાડ્યાં અને અમે જેમતેમ તૈયાર થઈ નીચે ખાવા ઉપડ્યાં.

થોડા દિવસ પહેલાં જ અમને ટર્કી જઈ આવેલાં ત્રણ ચાર જણ તરફથી ટિપ્સ મળેલી કે, ‘ટર્કીમાં ખાવાનું બહુ સારું નહીં મળે એટલે તમે થોડો નાસ્તો લઈ જજો ને ખાસ આપણાં મેથિયા અથાણાંનો સંભાર તો લઈ જ જજો. કંઈ ન ભાવે તો ભભરાવીને ખાવા ચાલે.’ મને તો સાંભળીને હસવું આવી ગયેલું. જીભના ચટાકા તો બહુ મજાનો વિષય છે. ખેર, અમે ત્રણેય જણે મસાલો લેવાનું નક્કી કરેલું પણ એ ખાસ મસાલો તો લેવાનો જ રહી ગયેલો. જમવા જવાની કોઈની બહુ ઈચ્છા નહોતી. મુખ્ય સવાલ હતો, ખાઈશું શું? આપણે તો ટર્કીની એવી કોઈ જાહેરાત પણ નથી જોઈ કોઈ દિવસ કે, ‘ટર્કીમાં ફ્રાઈડ ટૉમેટો રાઈસ વીથ મટર–પનીર અને બદામ પિસ્તા ખીરની મજા માણવા અમારી પ્યૉર વેજ ટૂરમાં સ્પેશ્યલ ડિસ્કાઉન્ટ મેળવી સામેલ થાઓ.’ નહીં તો નક્કી એ લોકોની ટૂરમાં જ નામ નોંધાવતે. જોકે, આ ટૂરવાળા બહેને પણ કહ્યું તો હતું કે, ‘તમને ખાવાની તકલીફ નહીં પડે.’

અમે તો નીચે ડાઈનિંગ હૉલમાં પહોંચ્યાં. ત્યાં જતાં જ અમે ત્રણેય આભાં બની ગયાં. જાણે કોઈ સ્વપ્નનગરીમાં આવી ચડ્યાં. એક આખો મોટો હૉલ જાતજાતનાં કાઉન્ટરોથી ભરેલો. એક લાંબું કાઉન્ટર ફક્ત જાતજાતનાં રસીલા ફળોથી સજાવેલું.  દ્રાક્ષથી માંડીને તરબૂચ સુધી. એ જ બધાં ફળો પાછા કાપીને પણ અને આખા પણ મૂકેલાં. તેવું જ કાચા ને બાફેલાં શાકભાજીનું કાઉન્ટર. ધારો કે, પાલક ભાજી ખાવી છે તો કાચી પાલકનાં પાન પણ મળે ને બાફેલી પાલક પણ ખાઈ શકો, જેવો જેનો ટેસ્ટ. એવાં તો જાતજાતનાં પાંદડાં દેખાયાં. કાકડી, મૂળા, બીટ ને ગાજર પણ એકદમ તાજાં ને વળી સરસ રીતે ગોઠવેલાં. કંઈ કેટલીય જાતનાં દહીં ને રાયતાં ભરેલાં. જાતજાતનાં સૉસ ને તીખી ને મીઠી ચટણીઓ પણ ખરી. એક બાજુ કંઈ કેટલીય જાતનાં બ્રેડ ગોઠવેલાં ને બાજુમાં અવન ચાલુ રાખેલું એટલે બ્રેડ ગરમ કરીને પણ ખાઈ શકાય. એક બરણીમાં તો વળી મધપૂડાના ટૂકડા નાંખેલું પ્યૉર મધ ! ગજબ કહેવાય.

પછી આવ્યો સાદો બાફેલો ભાત ! ને બાજુમાં મોટી દેગમાં લેન્ટિલ સૂપ. સૂપ લેવા માટે લાંબા, પાતળા હાથાવાળી ઊંડી કડછી. (આ લેન્ટિલ સૂપથી ભેરવાવું નહીં. કારણકે આ તો બે ત્રણ જાતની મિક્સ બાફેલી દાળ મીઠું નાંખીને બનાવી હોય. તેમાં તમારે સ્વાદ ઉમેરવો હોય તો લીંબુ ને મરી નાંખી શકો. જોકે, એ તો લીબું–મરી નાંખવાં જ પડે એવી જ દાળ હોય. બાફેલા ભાત સાથે બાફેલી દાળ ? એ ડિશ અમે ચાખવાની જ માંડી વાળી. દાળભાત તો ઘરે ખાઈએ જ છીએ ને ? અહીં નવું નવું ખાઈશું. આખા કાઉન્ટરની ચારે બાજુ ફરીને અમે બધી વાનગીઓની ચર્ચા કરતાં હતાં ને અચરજ ને આનંદથી આખા દિવસનો થાક ભૂલીને, ભૂખને ઠારવાની નજરથી કોશિશ કરતાં હતાં. એક તરફ થોડાં બાફેલાં શાક પણ હતાં. કોઈક મસાલા સાથે કોથમીર જેવી કોઈ ભાજીવાળું બટાકાનું શાક હતું. રસાવાળાં વેંગણ પણ હતાં. મસાલામાં શું હશે તેની પંચાત કરવાનો ટાઈમ નહોતો. તે છતાં અમારી એક્સપર્ટ કૂક–અંજુને એમાં રસ એટલે એણે એક વેઈટરને પૂછ્યું તો વેઈટર સીધો રસોઈયાને જ બોલાવી લાવ્યો. જાણે કે, સંજીવ કપૂર આવ્યો. અમે રસોઈયાને પૂછી લીધું, ‘ભાઈ, આમાંથી વેજ ને નૉનવેજના અમને ભાગ પાડી આપ એટલે અમે લઈને ખાતાં થઈએ.’ એણે તો ફટાફટ એક ચક્કર લગાવીને અમને અમુક ટ્રે બતાવી દીધી, ‘નૉનવેજ.’

બસ, અમારે લાયક જે હતું તેમાંથી થોડું થોડું ચાખવા જેટલું લઈ અમે ઘણી બધી વાનગીઓથી (!) અમારી પ્લેટ ભરી લીધી અને એક ખાલી ટેબલ પર ગોઠવાયાં. ગરમ ગરમ બ્રેડ પર બટર લગાવી બાફેલાં ને લીંબુ નાંખેલા શાક સાથે અમે ટેસથી ખાધું. જાતજાતનાં તાજાં કચુંબર ચાખ્યાં, ચમચી ચમચી રાયતાં ચાખ્યાં ને પછી આદત મુજબ આપણે ત્યાં મળતાં શાકભાજી, કચુંબર ને રાયતાં સાથે તુલના કરી. અમારો અહીં પહેલો જ દિવસ હતો ને સૌને કકડીને ભૂખ લાગેલી એટલે બધું સ્વાદિષ્ટ જ લાગતું હતું. અમે ત્રણેય વારફરતી ઊઠતાં, ડિશમાં નવી નવી વાનગીઓ લાવતાં અને વહેંચીને ખાઈ લેતાં. બગાડાય થોડું ? ચા, કૉફી ને જ્યૂસનાં કાઉન્ટરેય હતાં પણ પછી કેટલુંક પેટમાં ઓરવું ? હજી સ્વીટ ડિશનો રાઉન્ડ તો બાકી જ ને ?

અમે ત્રણેય છેલ્લા કાઉન્ટર તરફ ઉપડ્યાં. કાઉન્ટર જોઈને તો અમારા સૌની આંખો ચાર. બાપ રે ! આટલી બધી મીઠાઈ ? જાતજાતની રંગીન ને ચોકલેટી કેક ને પેસ્ટ્રી સરસ સજાવીને મૂકેલી. કસ્ટર્ડ ને ખીરનાં નાનાં નાનાં કપ ભરેલાં. ટર્કીની જાણીતી મીઠાઈઓ પણ સજાવેલી. અમે તો કોઈ જાદુઈ દુનિયામાં આવી ગયાં હોઈએ એમ કઈ કેક ખાઈએ ને કયું કસ્ટર્ડ ચાખીએ તેની ઉલઝનમાં પડ્યાં. ‘આપણે અમથા બીજુ બધુ ખાવામાં પઈડા. હીધા અંઈ જ આવી જવાનું ઊતુ.’ અમે ત્રણેએ એકબીજાના દિલની વાત કરી. જોકે, કામ તો આમેય કંઈ નહોતું તો નિરાંતે ખાવાનું જ કામ કરીએ તો કેમ ? બસ, અમે તો ધીરે ધીરે એક રાઉન્ડમાં ચાર પાંચ જાતની કેક સાથે પેસ્ટ્રી ને બીજા રાઉન્ડમાં ખીર ને બે રંગના કસ્ટર્ડ સાથે ‘બકલાવા’ પણ લેતાં આવ્યાં. ‘બકલાવા’ અહીંની મશહૂર મીઠાઈ. 

વાહ વાહ ! જલસા થઈ ગયા. કોણ કહે છે કે, ટર્કીમાં ખાવાનું સારું નથી મળતું ? અમને તો ભઈ બૌ ભાવ્યું. પહેલાં બાફેલું ન ભાવતું ખાઈને ઉપર મીઠાઈનો મારો કરી દેવાનો એટલે પેટને પણ સંતોષ ને મનને પણ. આમેય આ બધી મજા દસ દિવસની છે. ઘરે જઈને તો વજન ઉતારવાનું જ છે ને ? જોકે, બાકીના દિવસોમાં પણ આવી જ હૉટેલ ને આવું જ ભોજન મળશે ? કોણ જાણે.

મેં જાહેરાત કરી, ‘આપણે દહ દા’ડા અંઈ જ ર’ઈ પડીએ. અ’વે ફઈરા જ છે.’

બંને બેનો મારા પર તૂટી પડી, ‘એય ! પૈહા ફરવાના ભરેલા છે. અંઈ ખાવાના નીં. રોજ આવુ ખાઈને હો એક દા’ડો તો કંટારો આવહે ને ? કાલથી ફરવાનું ચાલુ. ને આવુ તો રોજ જ મલહે. જેટલુ ખાવુ ઓ’ય તેટલુ ખાયા કરજે.’ મેં બીજી એક ડિશ ભરવા ચાલવા માંડ્યું.

મારો સાઈકલ પ્રવાસ

(ખરેખર) હું એક આજ્ઞાંકિત પત્ની હોવાથી, મારા પતિ ઘણી વાર વગર ફરમાઈશે મને નાની મોટી ભેટ ધરતા રહે છે(પરસ્પરની સમજુતી). એવા જ એક શુભ દિને ને શુભ ઘડીએ જ્યારે એમણે એમ કહ્યું કે, ‘તારા માટે સાઈકલ લાવ્યો છું’, ત્યારે તો સાંભળીને હું પાગલ થવાની અણી પર આવી ગઈ. મારાં પોતાનાં વખાણ નથી કરતી પણ આ જમાનામાં આવી પત્ની મળવી મુશ્કેલ છે. આજે કયો પતિ પોતાની પત્નીને સાઈકલ આપીને ખુશ કરી શકે છે ? જ્યાં સા બોલે ત્યાં હજારોની સાડી ને ગા બોલે ત્યાં લાખોની ગાડી સમજાતું હોય ત્યાં, બે–ચાર હજારની સાઈકલમાં ખુશ થતી પત્ની મેળવીને કયો પતિ પોતાને સદ્ભાગી ન સમજે ?

મારું તો વર્ષોનું સપનું સાકાર થતું હતું. મારી પણ એક સાઈકલ હોય ! મેં તો સાઈકલને કંકુ ચોખાથી વધાવી ને હાર પહેરાવ્યો ને આરતી પણ ઉતારી. અંદર જઈ રૂમમાં મૂકી સ્ટૅન્ડ પર ચડાવી, સાઈકલ પર બેસવાની ને પેડલ મારવાની થોડી ઘણી પ્રેક્ટિસ પણ કરી લીધી. વર્ષો પછી જો સાઈકલ લઈને રસ્તા પર નીકળું ને પડું તો ? હજી ગાડી લઈને નીકળું ને કશે ઠોકું તો લોકો મદદે પણ દોડી આવે ને જરા વટ પણ પડે. સાઈકલ પરથી પડનાર નારને લોકો હાથ લગાડતાં પણ બીએ. સલાહ ને મશ્કરી ચાલુ થઈ જાય તે નફામાં.

મારા પતિ તો મને જોઈને ખુશ થયા. મારા સુખે સુખી ને દુ:ખે દુ:ખી ! હસવું તો આવ્યું હશે પણ બતાવ્યું નહીં. જોકે, આજકાલના છોકરા ! મને સાઈકલ પર બેઠેલી જોઈને જ હસવા માંડ્યા. સાવ બેશરમ. મારું ખરાબ હું તો ન જ લખું એટલે એ લોકો શું બોલ્યા તે જવા દો. મારે તો મારી સાઈકલની વાત જ કરવી છે.

બીજે દિવસે સવારે વહેલી ઊઠી, કામકાજથી પરવારીને સાઈકલ લઈને નીકળી પડી. આગલે દિવસે ખૂબ પ્રેક્ટિસ કરીને હાથ/પગ બેસાડી દીધો હતો. વર્ષો પહેલાં ખૂબ સાઈકલ ચલાવેલી ને ઘણી રેસમાં ભાગ પણ લીધેલો. ફક્ત જરાતરા હાથ સાફ કરવાની જ જરૂર હતી. આ બધી ધન્ય પળોનું વર્ણન થાય એમ નથી.

મેઈન રોડથી જઈને બધાંને તમાશો બતાવવાને બદલે હું પતલી ગલીથી નીકળી જંગલને રસ્તે વળી ગઈ. સાઈકલ ચલાવવાની મજા શહેરના ભરચક ટ્રાફિકમાં કે ગામડાના ઉબડખાબડ રસ્તા પર ન આવે. જંગલની કેડીઓ પર કે ડુંગરની તળેટીમાં કે પછી કોઈ ખુલ્લા મેદાનમાં કુદરતના સાન્નિધ્યમાં સાઈકલ સવારીની મજા જ કંઈ અલગ છે. નાનાં નાનાં કિલકિલાટ કરતાં ઝરણાં, પક્ષીઓના ચહેકાટ અને મસ્ત પવનની લહેરખીથી મન ઝૂમી ઊઠે. સાઈકલ હવામાં ઊડતી હોય તેવું લાગે. આવી આનંદની ક્ષણોમાં સમય નામનો રાક્ષસ ડરાવી દે ત્યારે નિરાશ થઈ ઘરે પાછાં ફરવું પડે. હું પણ ફરી ગઈ. બીજે દિવસથી ક્યાં ક્યાં જવું તે વિચારવા માંડ્યું. કોઈ સાઈકલ પ્રવાસીઓ પ્રવાસે નીકળવાના હોય તો તેમને સાથ આપવાનું વિચારી લીધું.

એક ઐતિહાસિક બની શકે એવી સવારે મેં સાઈકલ પર મારા મનગમતા ખેલો કરવા વિચાર્યું. કામવાળીની છોકરી ગંગાને સાથે રાખવા માટે બોલાવી લીધી. છોકરાઓ તો મશ્કરી કરે એટલે એમને જણાવવું જરૂરી ન સમજ્યું. પતિ તો, હું જેમાં રાજી(શાંત) રહું તેમાં ખુશ હતા. અમારા ઘરની નજીક એક નાનકડી નિશાળ છે. વેકેશન હોવાથી ત્યાં કોઈ આવે નહીં. રસ્તે પણ ખાસ અવરજવર ન હોય. જરૂરી બધી સામગ્રી થેલામાં ભરી, ગંગાને સાથે લઈ હું સાઈકલ ચલાવતી નિશાળે પહોંચી. પહેલાં જ્યાં ભણવા જતાં ત્યાં હવે ખેલ કરવા ? કુદરતનો ખેલ પણ અજબ છે ! આજે મારું વર્ષોનું સપનું સાકાર થતું હતું. ગંગાને મેં કહ્યું, ‘હું જ્યારે જે વસ્તુ થેલામાંથી માગુ ને તે મને આપતી રહેજે. મારી સાથે સાથે દોડવાની તારે જરૂર નથી.’

મેં તો સાઈકલને હાર પહેરાવ્યો ને ચાંદલો કર્યો. ગંગાને કહ્યું, ‘મને ચાંદલો કર’. ને ગંગાની શુભેચ્છાથી મેં ખેલ શરૂ કરવાની તૈયારી કરી. એમ તો આવા ખેલ કરવાવાળા રેકર્ડ વગાડીને લોકોને ભેગા કરીને પૈસા કમાતા હોય પણ મારે કોઈ ટોળું કે પૈસા ભેગા નહોતા કરવા એટલે મેં ખાલી હાથે જ સાઈકલ પર બેસીને ચક્કર મારવાની શરૂઆત કરી. ચારેક ચક્કર લગાવ્યા  દરમિયાન વારાફરતી હું બંને હાથ છોડીને, પછી બંને હાથ સાથે જ છોડીને, સીટ પર ઊંચાનીચા થઈને, પેડલ પર ઊભા રહીને, આગળપાછળ વાંકા વળીને, વારાફરતી એક જ પેડલ પર પગ રાખીને સાઈકલ ચાલુ રાખી મનમાં હરખાતી રહી. અચાનક જ આ બધી સિધ્ધિઓ ક્યારે મારામાં પ્રવેશી ગઈ તેની મને જ ખબર સુધ્ધાં નહીં ! મને મારી હોશિયારી પર ગર્વ સાથે આનંદ થયો.

ત્યાર બાદ જેટલા ખેલ યાદ હતા, થઈ શકે તેવા હતા અને જેની સામગ્રી થેલામાં હતી, તે બધા મેં વારાફરતી કરવા માંડ્યા. ગંગા તો મારામાં આવેલા આ અણધાર્યા, અદ્ભૂત અને આશ્ચર્યજનક બદલાવથી ગભરાઈ તો ન ગઈ પણ બાઘી જરૂર બની ગઈ એ હું ખાતરીથી કહી શકું. મારે એને દરેક વસ્તુ માટે ચાર વાર બૂમ પાડી એના શૂન્યાવકાશમાંથી બહાર લાવવી પડતી. છતાંય એ બધાની સામે મારી વર્ષોની ઈચ્છાપૂર્તિનો આનંદ અવર્ણનીય હતો.

ચાલુ સાઈકલે જ મેં પાણી પીધું, શરબત પીધું, બિસ્કિટ ખાધાં, ચેવડા–ભૂસાના ફાકા માર્યા, આઈસક્રીમ ખાધો, વાળ ઓળ્યા ને માથું સ્ટાઈલમાં હલાવ્યું, આંખો ઝપકાવી, મોં ધોયું–લૂછ્યું, અરીસામાં જોઈ મેઈકઅપ કર્યો, બે હાથ ઊંચા કરી દુપટ્ટો હવામાં લહેરાવ્યો, માથું ઢાંકી ગળે વીંટાળ્યો, ગૉગલ્સ પહેર્યા –કાઢ્યા ને બસ આવાં જ કંઈક મનગમતાં ગતકડાં કર્યે રાખ્યાં. વચ્ચે વચ્ચે શરબત ને પાણી ચાલુ રાખ્યાં જેથી ગબડી ન જાઉં. પેડલ મારતાં મારતાં ચોપડીમાંથી બે–ચાર પાનાં પણ વાંચ્યાં. ખરેખર બહુ મજા આવી. (ગંગાને પણ જ્ઞાન સાથે ગમ્મત ને મનોરંજન સાથે નાસ્તા–પાણી કરાવ્યાં. કોઈ રખે એવું ધારી લે કે, મેં એને ટટળાવી કે ભૂખે મારી. આટલી મજા તો એને પૈસા ખર્ચતાંય ન મળત.)

આવા બધા આનંદનું કોઈ પૂર્ણવિરામ તો હોતું નથી પણ સમય પૂરો થયો હોવાથી, (મારો નહીં–મારા ખેલનો) મેં બધો ખેલ સમેટી લીધો. ગંગાને હાશ થઈ હશે ને મનોરંજન મળ્યું હશે તો ખેલ પૂરો થયાનું દુ:ખ પણ થયું હશે. આવું ફરી ક્યારે જોવા મળશે ? જો એની સાથે એની કોઈ સખી હોત તો મને ખાતરી છે કે, એ બંને હસી હસીને ગાંડી થઈ ગઈ હોત !

અમે ઘરે ગયાં. હજી કોઈ આવ્યું નહોતું. મને હાશ થઈ. સાઈકલ સ્ટૅન્ડ પર ચડાવી મેં એને પ્રણામ કર્યાં. પાંચ મિનિટ ફરી સાઈકલ પર બેસવાની ઈચ્છા થઈ એટલે સાઈકલારૂઢ થઈ બે ઘડી બેઠી ને ઊતરી ગઈ. મન સ્વસ્થ થયું ત્યારે જોયું તો અત્યાર સુધી તો હું સ્ટૅન્ડ પર ચડાવેલી સાઈકલ પર જ બેઠેલી ને મારા મન:પ્રદેશમાં ફરી આવી હતી. એ તો મારી ફિટનેસ સાઈકલ હતી જે ગમે તેટલાં પેડલ મારવા છતાં એક મી.મી.પણ આગળ વધતી નહોતી. મારા બંને હાથ છૂટા હોવાથી મને સાઈકલના ખેલ કરવાના વિચારો જ આવે ને કે બીજા કોઈ ?

ડૉન દાઉદ–બોલે તો, ભાઈ– રિટાયર થાય છે

જે ઘડીએ ડી કંપનીમાંથી ન્યૂઝ બુલેટિન બહાર પડ્યું કે, ‘ભાઈ રિટાયર થાય છે’ તે જ ઘડીએ અંડરવર્લ્ડની દુનિયામાં ને બહારની દુનિયામાં, ખાસ તો આખાય ભારતભરમાં જાણે કે, સિરિયલ બૉમ્બબ્લાસ્ટ થયો હોય એવી ભાગદોડ થઈ ગઈ. અંડરવર્લ્ડની નાની મોટી ચિલ્લર ગૅંગોમાં ચડસાચડસી થવા માંડી ને જાતજાતની અફવાઓ બ્રેકિંગ ન્યૂઝની જેમ પળે પળે બહાર પડવા માંડી. ભારતના મિડિયાજગતમાં ને ફિલ્મજગતમાં તો અટકળો વહેતી થઈ ગઈ કે, ‘ભાઈ પછી કોણ ?’ ‘ડૉનકે બાદ કૌન ?’ ‘દાઉદ પછી કોણ ?’

વર્ષોથી ભાઈની મહેરબાનીથી મોટી મોટી ફિલ્મો જોતા ભારતીય લોકોને પણ આ મૂળ ભારતીય પણ હવે પાકિસ્તાન–દુબઈ કે લંડનવાસી ભાઈમાં એટલો જ રસ, એટલે સૌએ પોતાની રીતે ઘોડા દોડાવવા માંડ્યા (ઘોડા બોલે તો, ચાર પગવાળું જાનવર પણ ગમે ત્યારે એને મનમાં દોડાવી શકાય.). એમ તો બિલ્ડર લૉબીમાં ને સટ્ટાબજારમાં પણ હલચલ મચી ગઈ...સાલું, ભાઈ પછી કોણ ?

અમે તો શાંતિથી બેઠેલાં કારણકે અમને તો ખબર હતી કે, જેવો દસ અબજ સંપત્તિનો વારસ ચૂંટાશે કે, પેલ્લી ખબર અમને જ થવાની છે. તમે ભલે ગપ્પું માનો, પણ ભાઈ બોલે તો, આ દાઉદભાઈને દર વરસે મારે રાખડી મોકલવાની. તો જ આટલાં વરસોમાં, અગિયાર અગિયાર દેશોની પોલિસ પણ એમનો વાળ વાંકો નથી કરી શકી. (મને ખબર છે કે, આ જાહેરાત થતાં જ ભાઈઓની લાઈન લાગવાની છે પણ ભાઈએ જ કહ્યું, ‘બહેના, અબ મૈં ભી સાઠ સાલકા તો હો ગયા. યે કંપની ચલાતે ચલાતે અબ થક ગયા હૂં. અબ શાંતિસે એક જગહ રહેના ચાહતા હૂં. યે કંપની અબ કિસી ઐસે આદમીકે હાથમેં દેના ચાહતા હૂં જો મેરેસે ભી આગે નિકલ જાયે. યે ખૂનખરાબા, યે સટ્ટેબાજી, યે સુપારી, યે માંડવાલી, ફિરૌતી, હપ્તાવસૂલી ઔર ન જાને કિતને ઉલટે સીધે ધંદોંકે બાદ અબ મૈં કુછ ઐસા ધંદા કરના ચાહતા હૂં, જિસમેં એક હી જટકેમેં હીરોંકી ખાન હાથ લગ જાયે.’) ખાન સાંભળીને મને ખાન ત્રિપુટી તરફ એમનો ઈશારો હોય એવું લાગ્યું પણ જ્યાં સુધી બૉંબ ફૂટે નહીં ત્યાં સુધી આપણે તો અટકળોમાં રાચવાનું.

ભાઈ જાહેરાત કરે તે પેલ્લાં જ મેં મનમાં ખાસ ખાસ લોકોને ગોઠવીને જોવા માંડયા કે, આ બધામાંથી ભાઈ કોને પસંદ કરશે? મને લાગે છે કે, અમિતાભ બચ્ચન એમના રોલમાં એકદમ ફિટ થઈ જાય. એમ પણ ફિલ્મોના પહેલા ને પ્રભાવશાળી એક માત્ર ડૉન, અસલ જિંદગીમાં પણ ડૉન બને તો શું ખોટું ? ડૉનના ડાયલૉગ્સ તો એમને મોઢે ને કોઈને પણ વશમાં કરવાનું તો એમના ડાબા હાથનો ખેલ. ગૅંગના તીન ચાર ફુટિયા તો પળ વારમાં એમના ચમચા બની જાય. પણ જવા દો, ખુદ બચ્ચનસા’બ જ હવે ગમે ત્યારે(ગમે ત્યારે બોલે તો, આઠ દસ વરસમાં) રિટાયરમેન્ટ જાહેર કરશે જ ને ? એમની નબળી તબિયતને કારણે આટલી મોટી જવાબદારી કદાચ એ જ ના સ્વીકારે.

તો પછી, મુસ્લિમ ને દેશદ્રોહી હોવાના લેબલવાળા ત્રણેય ખાન શું ખોટા ? દરેક ખાન જુદા જુદા કારણસર લોકોનો ને પોલિસનો ખોફ વહોરી ચૂક્યા છે. એકને તો ડૉન બનવાનો અનુભવ પણ છે ને એની પાછળ પણ અગિયાર દેશોની પોલિસ પડેલી ! એકને તો કાર એક્સિડન્ટમાંથી હેમખેમ નીકળી જવાનો ને હરણના શિકારના કેસને લબડાવવાનો પણ અનુભવ છે, જ્યારે ત્રીજા ખાનને તો જાહેરમાં કંઈ બફાટ કરવાના આરોપસર લોકોનો રોષ વહોરવાની નોબત આવેલી. મને લાગે છે કે, ભાઈને કોઈ ખડૂસ, ચાલબાજ ને ગણતરીબાજ વારસની જરૂર છે. પચીસ પચીસ વરસથી જેણે પોતાનો ચહેરો છૂપાવી રાખ્યો એવા ભાઈની તોલે આ હીરાઓ ના ચાલે. એમને તો પળે પળે પોતાના ફોટા જાહેરમાં મૂકવાની ટેવ ને કલાકે કલાકે ન્યૂઝમાં ચમકવાની ખૂજલી આવે. આવા ખાનગી ધંધામાં એમનાથી કેટલુંક ટકાય ?

બાકી રહ્યા અક્ષયકુમાર ને અજય દેવગન. બંનેના નામ પ્રમાણે બંનેને કોઈ જીતી ના શકે. પણ બંને ફિલ્મો માટે ફિટ થાય એટલા ભાઈની કંપની ચલાવવા ફિટ ખરા કે ? અજય દેવગનને તો કંપની ફિલ્મને લીધે ગન સાથે સારી દોસ્તી થયેલી તે કોઈ વાર ડૉન ને કોઈ વાર ઈન્સપેક્ટર બનીને ગન ને હાથ બેય સાફ કર્યા કરે પણ અસલી જિંદગીમાં કોણ કેટલું બહાદુર તે કોને ખબર ? એ તો, ભાઈ પરીક્ષા લે તો ખબર પડે. અક્ષયકુમાર ચાલી શકે કારણકે, કૃષ્ણના રોલને લીધે કંઈક જાદુમંતર શીખી ગયો હોય તો અલોપ થવા ચાલે. જોકે, આપણે તો ભાઈ પર જ છોડવાનું.

રાજકારણીઓમાંથી ઘણા ભાઈની જગ્યાએ ચાલી શકે. ધંધા તો એ લોકોના પણ ભાઈથી જરાય કમ નહીં. પણ ભાઈને આ લોકો પર જનતા જેવો વિશ્વાસ નહીં. જનતા આ લોકોની વાતમાં આવે, ભાઈ નહીં. જે લોકો પોતાની પાર્ટીના લોકોને એક ન રાખી શકે ને જે લોકો દેશને સારી રીતે ચલાવી ન શકે એવા લોકો પર ભાઈ વિશ્વાસ કરે ને કોઈને વારસો સોંપે એ વાતમાં દમ લાગે છે ? બિલકુલ નહીં.

તો પછી ? ભાઈનું સિંહાસન ખાલી રહેશે ? ભાઈનો કાંટાળો પણ દસ અબજનો તાજ કોઈના માથે નહીં શોભે ? કોઈએ તો આગળ આવવું જ રહ્યું. મેં મારી ચિંતા ભાઈને કોડવર્ડથી જણાવી. ભાઈએ ભારે અવાજમાં મને પૂછ્યું, ‘બોલ બહેના, અગર તૂ બોલે તો મૈં અબ્બી તૂજે અપના તાજ સૌપ દૂં. જીજાજીકો ઔર બચ્ચોંકો પૂછ લે. મૈં તો સોચ સોચકે થક ગયેલા હૂં. એક ઘન્ટેકે બાદ મૈં ફોન કરતા હૂં. જવાબ તૈયાર રખના.’

બે ઘડી તો હું હવામાં ઊડી આવી પણ તરત પાછી ફરી કારણકે ઘરનાંને તો પેલ્લાં પૂછવું પડે. ઘરના ખરા ભાઈ તો એ ! ભાઈને પૂઈછા વગર તો અમારા ઘરમાં ચકલુંય ના પ્રવેશી શકે તો મારા ડૉનબેન બનવાનો સવાલ જ ક્યાં રહ્યો ? તોય મેં અવાજમાં જરાક વજન લાવીને પૂછ્યું, ‘ભાઈ પૂછતા ’તા કે..’

‘કોણ ભાઈ ? મારા સાળાને શું કામ પડ્યું ?’

‘એ નહીં, આપણા દાઉદભાઈ મને પૂછતા ’તા કે, તારે ડૉન બનવું હોય તો કે’જે.’

પાંચ મિનિટ સુધી આખા ઘરમાં આંટા મારીને જોરજોરમાં ઠહાકા લગાવતા લગાવતા ભાઈ બોલ્યા, ‘તું તારા કામમાં જ ધ્યાન રાખે ને તો બહુ છે. તું ઘર ચલાવ ને પેન ચલાવ ને જેટલાને મનમાં ને મનમાં મારવા હોય તેને માર પણ ડૉન ? હા..હા..હા..મારાથી આગળ નહીં બોલાય. હું જ ભાઈને ના કહી દઈશ. આ બીકણ બિલ્લીને રે’વા દો. રાતે ઘરની બા’ર તો એકલી નીકળે નહીં તેને વળી ક્યાં તમે નિસરણી આપવા બેઠા ?’ એ બધાં કામ આપણાં નહીં સમજી ? જા, તું ચા બનાવી લાવ એના કરતાં.’

મને ખાતરી જ હતી કે, હું ભલે ને રામલીલાની સુપ્રિયા પાઠક જેવા ગેટઅપનું વિચારવા માંડેલી પણ મારા મનનું ધારેલું તો દાઉદભાઈ પણ ના કરી શકે.

ભાઈ ભલે રિટાયર થતા ને કોઈને પણ વારસ બનાવતા મારે કેટલા ટકા ?

(khabarchhe.com પર પ્રકાશિત થયેલો લેખ)