ટિકિટ ખોવાઈ જાય તો ?

કોચીનની બજારમાં છેલ્લો દિવસ અને બજારમાં શૉપિંગ માટે ફક્ત બે કલાક ! મારી સાથે આવેલાં પલ્લવીબેન તો પિત્તળની માયામાં અટવાયાં અને મેં કૅશ કાઉન્ટર પાસે રાખેલા શોકેસમાં અમસ્તી નજર ફેરવવા માંડી. અચાનક મારી નજરે લાઈટર ચડ્યું. ‘અરે લાઈટર ! મારે લેવાનું જ છે. દહ વખત ટક ટક કરે કોઈની જેમ ત્યારે હળગે. લાવ, લઈ જ લેવા દે. પાછું ઘેરે ગીયા પછી બજાર જવાનો મેળ પડહે કે હું ખબર ?’ ને મેં લાઈટર લઈ લીધું. ત્યાં નાનકડી કાતર હતી પણ અઠવાડિયા પહેલાંનો જ અનુભવ યાદ કરીને લેવાનું માંડી વાળ્યું. હવે કામ પણ શું ? મેં ઘડિયાળમાં જોયું. હવે અમારી પાસે એક જ કલાક હતો. મેં પલ્લવીબેનને સાડી લેવાની છે તે યાદ કરાવ્યું એટલે આખરે એમણે અક દીવો ને એક નાની પિત્તળની કુંડી ખરીદી લીધી. ત્યાંથી અમે રિક્ષા ભગાવી એમ જી રોડ.

એમ જી રોડ સાડી, કપડાં ને ઘરેણાંની ભવ્ય દુકાનોથી ભર્યો ભર્યો હતો. પણ ઘડિયાળનો કાંટો અમને ‘કલ્યાણ’ સાડીસમંદરમાં લઈ ગયો. ‘જયલક્ષ્મી‘ સાડીભંડાર કરતાં ઘણો વિશાળ અને ભવ્ય લાગ્યો. આ એક મુશ્કેલ કામ હતું. હજી તો સાડીઓને જોઈએ, આંખોમાં ભરીએ ને હાથમાં પસવારી પસંદ કરીએ ને બાજુએ મૂકીએ ત્યાં જરા વારમાં એના પર બીજી દસ સાડીઓનો ઢગલો ખડકાઈ જાય ! વળી પેલી પસંદ કરેલી સાડી જેમતેમ ખેંચીને બહાર કાઢી બાસ્કેટમાં મૂકીએ કે એટલામાં દસ મિનિટ તો નીકળી ગઈ હોય ! આવા ગભરાટ ને રઘવાટમાં, જેવી મળી તેવીના અસંતોષ સાથે  બે ત્રણ સાડી અમે બન્નેએ લીધી. અમને તો સાડી લેવાઈ ગયા પછી એવું લાગ્યું, જાણે મંદિરની ધક્કામુક્કીમાં ભગવાનની ઝલક જોઈને અમે બહુ ખરાબ રીતે ગબડી પડ્યાં. ખેર, કંઈક તો શૉપિંગ કર્યુંના સંતોષ સાથે અમે હૉટેલ પર પાછા ફર્યાં.

રિક્ષામાંથી ઉતરતાં રિક્ષાવાળાએ કંઈક ગુણગુણ કર્યું ને ચારસો રૂપિયા લેવાની ના પાડી. અમે તો ખુશ થયાં. આખા કેરાલામાં આ પહેલો ઈમાનદાર ને મહેમાનને ભગવાન ગણવાવાળો માણસ નીકળ્યો. વાહ ! કે’વું પડે. જોકે, અમારી દાનત ખોરી નહોતી એટલે અમે પેલા વૉચમૅનને બોલાવ્યો ને સમજાવ્યું કે, ‘આ રિક્ષાવાળો પૈસા લેવાની ના પાડે છે.’

‘એને છસો રૂપિયા જોઈએ છે. વેઈટિંગ વધારે થઈ ગયું એમ કહે છે.’

અમારાં મોં ખુલ્લાં થઈ ગયાં ને આંખોમાં ગુસ્સો, મજબૂરી ને પસ્તાવાનું મિશ્રણ રેલાઈ ગયું. ઠીક છે, કહીને અમે છસો આપ્યા. સાંભળેલું કે, અહીંના રિક્ષાવાળાઓ લૂંટે છે. તે હવે સાબિત થઈ ગયું. હશે, નવ્વાણુંમાં સો ભરવાવાળાએ જ એ કહેવત શોધી કાઢી હશે.

અમે સામાન મૂકી જમવા ગયાં. હાથમાં ડિશ લઈને બધી વાનગીઓ લેતાં લેતાં અમે એ દુનિયાને ભૂલી ગયાં જેનો અમને ખરાબ અનુભવ થયો હતો. જેમ જેમ મોંમાં પાણી આવતું ગયું તેમ તેમ બધો ઉચાટ ને ગભરાટ ગાયબ થતો ગયો. અમે નિરાંતે આ ટૂરનું ને કેરાલાનું છેલ્લું ભોજન ટેસથી જમ્યાં. શું હતું વિદાયસમારંભમાં ?

શક્કરિયા જેવા કોઈ કંદનું રસાવાળું શાક, પનીરવાળું પંજાબી શાક, સૂપ, દાળ, ભાત, રોટલી, પૂરી, ગાજરનો હલવો, પાયસમ, બે જાતનાં આઈસક્રીમ, પેસ્ટ્રી અને ચૉકલેટ કેક. (હેમખેમ પહોંચશું ખરાં ને ?) અમે વારાફરતી આઈસક્રીમ ને પાયસમનું લેયર કરતાં રહ્યાં ને વધારાના બસો રૂપિયાને ભૂલવાની કોશિશ કરતાં રહ્યાં.

અમે જમીને રૂમ પર ગયાં, જરાતરા આરામ કર્યો ન કર્યો કે, હૉટેલ છોડવાનો સમય થઈ ગયો. અમારું મન થોડું નહીં પણ ઘણું નારાજ હતું. કાલથી ફરી એ જ ઘોંઘાટ ને એ જ ભીડ, એ જ જાણીતા ચહેરા ને એ જ બોરિંગ, એકધારી જિંદગી ! હરિયાળી તો ફોટામાં ને મનમાં સંઘરી લીધી તો સારું, બાકી તો આવા બગીચા ક્યાં જોવા મળવાના ? ખેર, રૂમમાં સામાન પર એક નજર ફેરવી લીધી–બધું ઠીક છે ને ? સવારે સાડી લીધી તે ને બીજી પરચુરણ ખરીદીની હલકી થેલીઓ હતી. મોટી બૅગ તો બસમાં ગોઠવાઈ ગયેલી એટલે ચિંતા નહોતી. બે વાગ્યે અમારી બસ ઉપડી એરપોર્ટને રસ્તે. બસમાં સૌ શાંત ! ધીમી વાતચીતના અવાજો સિવાય કોઈને કંઈ મસ્તી કે તોફાન કરવાનું સૂઝતું નહોતું. વળી અડધી બસ ખાલી હતી ને શ્રોતાઓ ઓછા હતા એટલે પણ કોઈને ગાવાનું કે હોહા કરવાનું જોશ નહોતું ચડતું. જાણે પોલીસની ગાડી જતી હોય ને એમાં બધા ગુનેગારો જતા હોય એવા સૌના ચહેરા ઉતરેલા–વગર કોઈ ગુનાએ !

એરપોર્ટ આવતાં જ બધામાં અચાનક જોશ આવી ગયું ! પહેલા પહોંચવાનું ! પહેલા ચેક ઈન થવાનું ! ને જો પ્લેન ઊડવા તૈયાર હોય તો પહેલા મુંબઈ પહોંચી જવાનું. પણ, બસમાંથી બધો સામાન ઉતાર્યા વગર જવાય એમ જ ક્યાં હતું ? પોતપોતાનો સામાન લઈ બધાં ચાલતાં થયાં. એરપોર્ટ પર એક વસ્તુની મને કાયમ નવાઈ લાગે. ટ્રેનમાં કે બસમાં બેઠાં પછી ટિકિટચેકર આપણી ટિકિટ ચેક કરવા આવે. કોઈ દિવસ પ્લૅટફૉર્મ પર કે બસ–સ્ટૅન્ડ પર કોઈ ટિકિટ ચેક નથી કરતું. જ્યારે એરપોર્ટ પર તો દાખલ થવા પહેલાં જ ટિકિટ ચેક કરે. ને પ્લેનમાં કોઈ ટિકિટ ચેક ન કરે ! ખેર, અમે તો વારાફરતી ટ્રોલી લઈ લાઈનમાં જવા માંડ્યાં. દર વખતની જેમ હું બસમાંથી આરામથી છેલ્લે ઊતરેલી એટલે દરવાજે લાઈનમાં પણ છેલ્લી !

‘પલ્લવીબેન, મારી ટિકિટ તમારી પાંહે છે ને ?’

‘નંઈ, મારી પાંહે નીં મલે. મેં તો તમને પેલ્લે જ દા’ડે આપી દીધેલી.’

‘હા કંઈ નીં, જોઈ લઉં.’ કહેતાં મેં મારા પર્સના બધા ખાનાં જોઈ લીધા. એટલામાં પલ્લવીબેનનો નંબર આવતાં એ તો દરવાજાની બીજી તરફ પહોંચી ગયાં. અંદર ઊભા રહી કાચમાંથી મને ચિંતિત નજરે જોઈ રહ્યાં. ટિકિટ નીં ઓહે તો કલ્પનાબેન અંઈ કોચીનમાં એખલાં હું કરહે ?

મારી હાલત તો વર્ણવી જ ન શકાય. પર્સ પછી જેટલી થેલી હતી તે બધી ફેંદી વળી. ફરી પર્સ ને ફરી થેલી, એમ રમત રમતાં રમતાં મારા ગભરાટનો પાર નહીં. જો રડવા બેસું તો ટિકિટ કોણ શોધે ? બાપ રે ! બધાં જતાં રહ્યાં ને હું બહાર ટિકિટની શોધાશોધમાં મંડેલી. એટલામાં દૂર ઊભા રહી વાતો કરતા અમારા ટૂર ગાઈડ ત્યાં આવ્યા. ‘મૅડમ, એની પ્રોબ્લેમ ?’

‘મેરી ટિકિટ નહીં મિલ રહી.’ મારો અવાજ અત્યંત ગળગળો, ભેંકડો તાણવાની તૈયારી !