Kusadasi-ક્યુ–સડાસીમાં શૉપિંગ!

ગાઈડનો ઘડી ઘડી બસમાંથી ઉતરીને વિરામ લેવાનો રાઝ અમે ગાઈડ પાસેથી જ જાણ્યો. ભઈ, ટર્કીમાં નિયમ છે કે, દર બે કલાકે ડ્રાઈવરે વિરામ લેવાનો. અમુક ચોક્કસ સ્પીડે જ ગાડી ચલાવવાની ને અમુક કિલોમીટરે થોભી જ જવાનું. આપણને તો આવું બધું સાંભળીને હસવું કે રડવું તે સમજાય નહીં. (૫૦ કિમી.ની ઝડપે શહેરમાં? ૯૦ કિમી.ની ઝડપે શહેરની બહાર? ને બેફામ નહીં પણ ૧૨૦ કિમીની ઝડપે હાઈવે પર ફરજિયાત? જોકે, એક્સિડન્ટ માટે કોઈ પણ સ્પીડની છૂટ!) આપણા ઈન્ડિયામાં તો...! જવા દેઓ. એ હું બધી વાતે ઈન્ડિયાને યાદ કઈરા કરવાનું? અં’ઈયા દર બે કલાકે ફરજિયાત તમારી બસ ઊભી જ રે’ય તે કેટલુ હારુ! તમારી ભૂખ–તરહનો સવાલ જ ઊભો નીં થાય. જાં જે મળે તે ખાઈ પી લેવાનું. જોકે, ચા–કૉફી ને કોલ્ડ ડ્રિંક્સ તો ઓ’ય જ, ચૉકલેટ–બિસ્કીટ હો ઓ’ય, બીજું થોડું ઘણું ટર્કિસ ખાવાનું હો મલી રે’ય તો બો થઈ ગીયું. આવા ધાબાની હાથે મજાનો સો–રૂમ હો ઓ’ય, એટલે નીં મન ઓ’ય તો હો કંઈ તો લેવાઈ જ જાય–હાવ મન વગર તો કઈ રીતે લેવાય? આપણે તાંના લોકોની બધી ટેવો હરખી પણ દર બે કલાકે ઊભા રહેવામાં નાનમ લાગે. હળંગ આઠ–દહ કલાક ગાડી ચલાવવાને બા’દુરી હમજાય ત્યાં વરી એમ ઊભા થોડા રે’વાય?

ખેર, આપણે ત્યાંય હાઈવે પર નાની–મોટી, સસ્તી–મોંઘી હૉટેલો ને રેસ્ટોરાં ને ધાબાં ખૂલી જ ગયાં છે ને? થાક્યા ન હોઈએ કે રોકાવું ન હોય તોય, બધે ભીડ કરવાની આપણનેય ટેવ પડી જ છે ને? ડ્રાઈવરો તો બિચારા જ્યાં એમના નાસ્તાપાણીની કે ટિફિનની વ્યવસ્થા થઈ હોય ત્યાં જ ગાડી છોડી મૂકે, એટલે બધે સરખી જ વૃત્તિ જોવા મળી તો સારું લાગ્યું. આપણે ત્યાં સામાન્ય રીતે બસમાં ડ્રાઈવર બેઠો હોય જમણી બાજુ અને રસ્તા પર ચલાવવાનું ડાબી બાજુ, જ્યારે અહીં ટર્કીમાં ડ્રાઈવર ડાબી બાજુ બેસે ને રસ્તા પર જમણી તરફ હાંકવાનું. બસ બરાબર ચાલતી હોય તો અમને તો કોઈ વાંધો નહોતો પણ ઘણી વાર બસમાં ચડતી વખતે હું ડ્રાઈવર સાઈડનો દરવાજો ખોલી કાઢતી ને યુસુફને હસતો જોઈ પછી હસતી હસતી બીજે દરવાજે જતી રહેતી. જોકે, અહીંના ટ્રાફિકના નિયમો તો બહુ આકરા હતા, આપણે ત્યાંના જેવા જ. પણ અમને નવાઈ એ લાગી કે, નિયમો તોડવામાં તો અહીંના લોકો પણ હોશિયાર હતા!

રસ્તા બેશક બહુ જ સુંદર ને સરકણા, કોઈ મેકઅપવાળી હીરોઈનના ગાલ જેવા, પણ ગમે ત્યારે સિગ્નલ આપ્યા વગર ગમે ત્યાંથી ઓવરટેક કરવામાં ને સિગ્નલ ન બતાવવામાં ને સાઈડ ન આપવામાં ને હૉર્ન માર માર કરવામાં ને એક્સીડન્ટ કરવામાં આ ડ્રાઈવરો કોઈથી ઉતરતા નથી તે જાણીને નવાઈ લાગી, તે કરતાં પણ પરદેશી બધું જ ઉત્તમની ખોટી ઈમ્પ્રેશન દૂર થઈ તેની રાહત થઈ. અમારી વૅનનો ડ્રાઈવર યુસુફ જોકે બહુ જ ઉમદા ડ્રાઈવર હોવા ઉપરાંત મીઠી મુસ્કાનનો માલિક પણ હતો. એને એની માતૃભાષા સિવાય બીજી ભાષા આવડતી નહોતી એટલે મોં પરનું સદાય મધુરું સ્મિત એની એક માત્ર આંતરરાષ્ટ્રીય ભાષા હતી. અમે ‘થૅંક યુ’ કહેતાં, તો ડોકું નમાવીને એ સ્મિત ફરકાવી દેતો. જ્યારે ગાઈડ આઈડન તેટલો જ બોલકણો. પોતાના સિલેબસની બહારનું પણ બોલ્યા જ કરતો. ખેર, એમાંનું અડધું તો અમારી વાતોમાં જતું રહેતું ને થોડું કાને પડતું ને થોડું ન સમજાતું તે અમે ચલાવી લેતાં. જ્યાં ઉતરીએ ત્યાં તો પાછો બધું કહેવાનો જ છે એ ધરપત, એટલે અમે બારીમાંથી બહાર જોવાની મજા લેતાં.

બસો કિલોમીટરના અંતરને કાપતાં એક ટી–બ્રેક સાથે ચાર કલાક થયા એટલે કુસાડાસી પહોંચતાં જ સૌ હૉટેલમાં પોતપોતાની રૂમ પર ભાગ્યાં. નીચે ડાઈનિંગ હૉલમાં જમીને સીધા બસમાં સાઈટસીઈંગ માટે ગોઠવાઈ ગયાં! જમ્યા પછી જો ઝોકવાની ટેવ હોય તો બસમાં પૂરી કરી લેવી. ઓછા સમયમાં બધાં સ્થળે પછી કેવી રીતે પહોંચી વળાય? વાત તો સાચી હતી. ખાસ તો, બે જગ્યા વચ્ચેના લાંબા અંતરો વધારે સમય ખાઈ જતા હતા બાકી તો, હજી વધારે જગ્યા જોઈ શકાય. હવે એવું તો શક્ય કઈ રીતે બને, કે ટુરિસ્ટોને ધ્યાનમાં રાખીને બધાં બાંધકામો નજીક નજીક થાય? દૂર દૂર રખડવાની પછી મજા જ ન રહે ને? અમે નજીકના દરિયાકિનારે પહોંચ્યાં, જ્યાં તડકો હતો પણ ઠંડીની મોસમમાં તડકો સારો લાગ્યો. એક કલાક સુંદર ને સુંવાળી રેતી પર ફરવાની છૂટ આપીને, પછી ગાઈડ અમને લઈ ગયો એફેસસ. ઘડી ઘડી નામ બોલતાં બોબડાઈ જવાય પણ, એફેસસ કુસાડાસીથી ત્રીસ મિનિટમાં જ પહોંચી જવાય એટલું નજીક હોવાથી ને વળી સેલુક નામના નગરમાં આવેલું પ્રાચીનતમ શહેર હોવાથી, વર્લ્ડ હેરિટેજ સેન્ટરના લિસ્ટમાં હોવાથી, કુંવારી માતા મૅરીએ પોતાના છેલ્લા દિવસો અહીં વિતાવ્યા હોવાથી, બંદર તરીકે અને ખ્રિસ્તી ધર્મના પ્રાચીન સ્થળ તરીકે જાણીતું હોવાથી અને આજે ટર્કીના મશહૂર પ્રવાસન સ્થળ તરીકે પ્રખ્યાત હોવાથી, ગાઈડ અમને બધી વાર્તા કહેવાની એને મજા આવે એટલે ખાસ લઈ ગયો.

બે કલાક બધે ફરીને એફેસસનો ઈતિહાસ માણ્યો ને છેલ્લે ગાઈડે અમારો મૂડ સુધારવા અમને શૉપિંગના સ્વર્ગ સમી માર્કેટમાં છોડી મૂક્યા. ‘હવે આપણે કાલે સવારે મળશું. નવ વાગે તૈયાર રહેજો. બાય બાય.’ યુસુફભાઈ બહાર આરામ ફરમાવતા ને અમારી રાહ જોતા બસમાં બેઠા. શૉપિંગના નામ પર ખરેખર અમારા સૌના પગમાં જોર આવી ગયું અને અમે ફટાફટ વિન્ડો શૉપિંગ શરૂ કરી દીધું. એમ તો શૉપિંગના નામ ને કામ પર કલાકોના કલાકો કુરબાન કરવા જોઈએ પણ હું થાય? આટલા ઓછા ટાઈમમાં તો જોઈતી વસ્તુની દુકાને જ પહોંચી જવું પડે. આવી જગ્યાઓએ તો દરેક દુકાને એમ થાય કે, આ વસ્તુ તો મારે બહુ વખતથી લેવાની જ થઈ ગઈ છે. અમે ત્રણેય એક મોટી દુકાનમાં ઘુસ્યા, જ્યાં જાતજાતની પર્સ, હૅન્ડબૅગ્સ ને ટ્રાવેલ બૅગ્સનો ખજાનો હતો. આ જોઈએ? કે પેલી લઈએ કે કઈ લઈએ?ની મીઠી મૂંઝવણમાં સમય તો એની મેળે મુંઝાયા વિના ભાગતો હતો. ભાવતાલ ને રકઝક જેવા બધા કોઠામાંથી પસાર થઈને આખરે અમે ખાલી હાથે દુકાનમાંથી બહાર આવી ગયા! કેમ?

તો અંજુને યાદ આવી એની વહુની વાત ને અમને યાદ આવ્યાં પલ્લવીબહેન. ‘ઈસ્તમ્બુલની ગ્રાન્ડ બજારમાંથી જ શૉપિંગ કરજો.’ ખલાસ. શૉપિંગનો આખો મૂડ જ મરી ગયો. (ગ્રાન્ડ બજાર તો અહીં પણ હતું.) પછી તો અમે વીલે મોંએ વિન્ડો શૉપિંગ કરતાં એ ગલીઓમાંથી પસાર થઈ ગયાં. કેટલી સરસ દુકાનો હતી ને કેટલું મસ્ત મસ્ત ને પાછું રિઝનેબલ બધું મળતું હતું ! મોટી મોટી કંપનીના લેબલવાળા, અસલી જેવા જ, નકલી કપડાં ને બૂટ–સૅંન્ડલ્સ, બૅગ્સ ને પરફ્યૂમ્સ, ટર્કિશ ગાલીચા ને સુગંધી તેજાના–મસાલા ને ચામડાની વસ્તુઓ ને હૅન્ડીક્રાફ્ટની અણમોલ વસ્તુઓનો ખજાનો હતો ત્યાં. આ બધું ઈસ્તમ્બુલમાં પણ મળશે જાણીને રાહતના ભાવ સાથે અમે બજારમાંથી નીકળી ગયાં. રાતનું ભોજન બીજે કશે શોધવા જવાને બદલે અમે અમારી હૉટેલમાં જ કરી લીધું. અમે બરાબર થાકેલાં એટલે વહેલાં સૂવાની તૈયારીમાં ને ખાસ તો મોબાઈલ ચાર્જ કરવાની ખટપટમાં હતાં કે, રૂમના એક ખૂણેથી પારુલનું ‘હાય હાય’ સંભળાયું!

‘હું થીયુ?’

‘મોબાઈલનું ચાર્જર ની મલે!’

‘ઓ બાપ રે! અ’વે? ફોટા કેમ કરતા પડહે?’ બધાંને ફોટાની ચિંતા થઈ.

‘બરાબર જોયું? બૅગમાં ઓહે.’

‘ના, કેથ્થે નથી. તાં પામુક્કલેની ઓ’ટલમાં ર’ઈ ગ્યુ લાગે. અ’વે મને યાદ આઈવુ. વે’લા વે’લા નીકરવાની દોડાદોડમાં ચાર્જર મેં લીધેલુ જ નીં. તમે હો કોઈએ યાદ નીં કરાઈવુ?’

‘અરે ભઈ, બધા પોતપોતાની દોડાદોડમાં ને વે’લા નીકરવાની ઉતાવરમાં તે જોવાનું ર’ઈ ગયુ. અ’વે હું કરહે?’

‘કંઈ નીં, કાલે બજારમાં કે જાં જહું તાં મલે તો લઈ લેહું, બીજુ હું? ઉં જ મૂરખની સરદાર તે ચાર્જર જ ચેક નીં કઈરુ. ચાલો અ’વે કાલની વાત કાલે. હૂઈ જાઓ.’ પારુલે હૂઈ જાઓ કે’યુ પણ એને જ આખી રાત ઊંઘ નીં આવી. બનવાકાળને કોણ ટાળી શકે?

(તસવીરો ગુગલ પરથી લીધી છે.)