tag:blogger.com,1999:blog-58189342943533223772024-03-20T11:19:40.770+05:30લપ્પન–છપ્પનજીવનના આનંદની ગુરુચાવીkalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.comBlogger195125tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-32232468121866209872020-05-03T20:07:00.002+05:302020-05-03T20:09:11.306+05:30સંગીતની દુનિયાની ઝલક–ચલ મન મુંબઈ–૩<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ઓપેરા હાઉસના જાદુમાંથી જેમ તેમ બહાર નીકળવાની
કોશિશ કરતાં હતાં ત્યાં જ, નજીકમાં જ આવેલા ‘પંડિત પલુસ્કર ચોક’ આગળ અટક્યાં.
ભારતીય સંગીતને આપેલા માતબર પ્રદાનની યાદ એમના નામે આ ચોક આપી રહ્યો છે. અહીંથી
રોજના હજારો લોકો પસાર થતાં હશે પણ પંડિત પલુસ્કરને ઓળખનાર કેટલાં? જો કે, ખોટું
શું કામ કહેવું? અમે પણ પહેલી વાર જ આ નામ જાણ્યું. પણ જાણ્યા પછી તો આ ચોક પર
ધરાઈને નજર ફેરવી. કેવા કેવા ઉસ્તાદ, સંગીતના ખાં અહીં રહ્યા હશે, એમના જેવા જ
બીજા ઉસ્તાદોએ ભેગા મળીને અહીંના વાતાવરણને સુરીલું બનાવવા સાથે કેટલાય લોકોને
સમૃધ્ધ કર્યા હશે! આંખ સામે એ વિરલ દ્રશ્યનો વિચાર આવતાં જ નજર સામે<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ફક્ત ચોક જ રહી ગયો ને આજુબાજુની દુનિયા ધુંધળી
બનતી ગઈ.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">આ પંડિતનું નામ રોશન કરનાર એક હોનહાર શિષ્ય હતા પ્રોફેસર
બી આર દેઓધર. મહારાષ્ટ્રના નાનકડા ગામમાંથી સંગીત શીખવાની નેમ સાથે નીકળેલા દેઓધરે
શરૂઆત જ મોટા ગુરુની પાસે તાલીમ લેવાથી કરી. જાણીતા ગાયક વિષ્ણુ દિગંબર પલુસ્કરના
ગુરુભાઈ નીલકંઠબુવા અલુરમઠ, જેઓ ખુદ ગ્વાલિયર ઘરાનાના બાલક્રુષ્ણબુવાના શિષ્ય હતા
એમની પાસે તાલીમ લીધી. પછી તો એક પછી એક ઘરાનાના ઉસ્તાદોના હાથ નીચે તાલીમ ચાલુ જ
રહી. એમાં કિરાના ઘરાનાના અબ્દુલ કરીમ ખાન અને પલુસ્કરના જ બીજા શિષ્ય વિનાયકરાવ
પટવર્ધને એમની કલાને નિખારી. જયપુર અને ગોખલે ઘરાનાના ઉસ્તાદો સિવાય પતિયાલા
ઘરાનાના બડે ગુલામઅલી ખાંસાહેબ પાસે પણ શિક્ષા મેળવી. અધધ કહી શકાય એવો ખજાનો ખૂલી
રહ્યો હતો અને મન માનવા તૈયાર નહોતું કે કોઈ કેવી રીતે આટલું બધું એક જ જનમમાં
મેળવી શકે? લોકો તો નાકની દાંડીએ સીધે સીધા ચાલીને જિંદગી પૂરી કરે, ત્યારે આવા
વિરલ લોકોના શોખને કે જ્ઞાન મેળવવાની ઈચ્છાને કોઈ અંત જ ન હોય!</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">એમણે વિષ્ણુ દિગંબર પલુસ્કરની ‘ગંધર્વ
મહાવિદ્યાલય’માં પ્રવેશ મેળવ્યો. પ્રવેશ ન મળત તો જ નવાઈ. એમની આવડતે એમને
પટ્ટશિષ્યનો દરજ્જો આપ્યો. દેઓધર એમના ગુરુના એક માત્ર શિષ્ય હતા જેમણે ભણતર સાથે
સંગીતની ઉપાધિ પણ મેળવી. જુદા જુદા ઘરાનાની તાલીમ એમને ખૂબ ફળી. સિતાર અને
સારંગીની તાલીમ પણ ગાયકીની સાથે ચાલુ જ રહી. બડે ગુલામ અલી ખાંસાહેબ સાથે વરસો
જોડાયેલા રહીને સંગીતની ખૂબ સેવા કરી. પછીથી<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>પોતે જ એક જાણીતા સંગીતકાર બની રહ્યા. એમણે ઘરાનાઓની પરંપરાથી અલગ રહીને
અહીંની ગલીઓના મેળાપ આગળ ‘દેઓધર સંગીતશાળા’ શરૂ કરી. કારણ? પહેલાં જે સંગીત શીખતાં
તેમને સમાજમાં ખાસ કોઈ દરજ્જો મળતો નહીં. સામાન્યમાં સામાન્ય લોકોને પણ જો સંગીત
શીખવું હોય તો કોઈની સામે જોઈ ન રહેવું પડે એ જ આશયે આટલા મોટ ગુરુના શિષ્ય રહી
ચૂકેલા અને ખુદ એક મોટા ગાયક–સંગીતકાર બની ચૂકેલા અદના માનવીએ પોતાનાં મૂળિયાં
પકડી રાખ્યા.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">પંડિત દેઓધર સંગીતના સામયિકોના તંત્રી બન્યા,
સંગીત ને સંગીતકારો વિશે કેટલાંય પુસ્તકો લખ્યા અને અવિરત સંગીતની સેવા કરતા
રહ્યા. કુમાર ગંધર્વ, સરસ્વતી રાણે અને લક્ષ્મી ગણેશ તિવારી એમના જાણીતા શિષ્યો
હતા. અમારો ગાઈડ વાતો કરતાં કરતાં બહુ ભાવુક બની જતો કારણકે એ પણ મહારાષ્ટ્રિયન
હતો અને આર્કિટેક્ટ હોવા છતાં સંગીત અને કળામાં ઊંડી દિલચસ્પી ધરાવતો હતો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘તમે જાણો છો કે જાણીતા મરાઠી કલાકાર બાલ
ગંધર્વે અહીં નાટક કરેલાં?’ ઓપેરા હાઉસ તરફ આંગળી ચીંધતાં એણે ફરી એક વાર રૉયલ
ઓપેરા હાઉસની યાદ તાજી કરી. બાલ ગંધર્વ સ્ત્રીના વેશે જ સ્ટેજ પર આવતા અને
સ્ત્રીના અવાજમાં જ સંવાદો બોલતા. જેમને મરાઠી ન સમજાતું તે પણ અહીં આવતાં! કેમ?
તો બાલ ગંધર્વના બ્લાઉઝની સ્ટાઈલ જોવા દરજીઓ અને સ્ત્રીઓ ખાસ આવતી અને તે જ તે
સમયની આધુનિક ફેશન બની જતી! આપણાં સ્વરસામ્રાજ્ઞી લતાદીદીના શરૂઆતના શોમાંનો એક
જાહેર શો ઓપેરા હાઉસમાં પણ થયેલો!’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">આગળ ચાલતાં એક સો વરસ જૂની લૉજ આગળ અમે ઊભાં.
અટપટું નામ ‘બ્લાવાત્સ્કી લૉજ’ પણ ઈતિહાસ તો એનો અદ્ભુત. અંગ્રેજોએ ભારતની ઘણી
ઈમારતોમાં ભારતીય શૈલી સાથે મોગલાઈ શૈલીનું મિશ્રણ કરેલું. આ લૉજમાં પણ એવું જ
મિશ્રણ હતું. ખ્રિસ્તી ધર્મની વાતો કરવાનું આ મહત્વનું મથક બની ગયેલું. પછીથી
ઓગણીસસો ને ચોંત્રીસમાં આ લૉજ અહીં હિન્દુસ્તાની સંગીત પીરસનાર જાણીતું સ્થળ
બન્યું, જ્યાં ત્રણ ઘરાનાના દિગ્ગજ કલાકારોએ એક સાથે પોતાનો કાર્યક્રમ પણ રજૂ
કરેલો!</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">જાણીતાં શાસ્ત્રીય ગાયિકા કેસરબાઈ કેરકરને
રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે ‘સુરશ્રી’નો ખિતાબ આપેલો, એમનાં ઘણાં ગીતો આ લૉજમાં રેકોર્ડ
થયેલાં! આજે કોઈ કલાકાર આ રીતે રેકોર્ડિંગ કરવા તૈયાર થાય? આ લૉજમાં રેકોર્ડિંગની
ઘણી સારી સગવડ હોવાને કારણે અહીં ઘણા કલાકારો ભેગા પણ થતાં અને લૉજને અમર કરવામાં
પોતાનો ફાળો પણ નોંધાવતા. જે પહેલું વોયેજર સ્પેસક્રાફ્ટ હતું તેમાં બાર ઈંચની એક
તાંબાની રેકોર્ડ મોકલાયેલી અને એના પર બિથોવન તથા મોઝાર્ટના સંગીત ઉપરાંત ભારતની
એક માત્ર કેસરબાઈના અવાજની યાદો કોતરાયેલી હતી! એ ગીત હતું, ‘જાત કહાં હો?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અમને સતત મનમાં થતું હતું કે આટલાં વરસો
મુંબઈમાં રહીને આપણે શું કરેલું? બસ, જુહુ ને ચોપાટી ને નેશનલ પાર્ક ને આરે કૉલોની
સિવાય કંઈ જોયું જ નહીં? બહુ બહુ તો વિહાર લેકના બૂટ હાઉસમાં ચક્કર મારી આવતાં કે
હેંગિંગ ગાર્ડનમાં ટહેલી આવતાં! આપણી પાસે કેટલાં વરસો હતાં ને મહિનાઓ ને દિવસો પણ!
આખું મુંબઈ ફેંદી કાઢત તો પણ કદાચ પુરું ન થાત પણ આજના જેવો અફસોસ તો ન રહેત.
મહેમાન આવે તો પણ એમને આ જ બધી જગ્યાએ ફેરવવાના, એ જ બધું ખવડાવવાનું જે વખણાતું
હોય ને મહેમાન ખાસ એ જ ખાવા આવ્યાં હોય જાણે! દર અઠવાડિયે ફિલ્મો જોવાને બદલે એકાદ
શનિ–રવિ આવી જગ્યાઓ શોધી શોધીને ફર્યાં હોત તો કે દિવસના ધન્ય થઈ જાત. ખેર, હજીય
મોડું નથી થયું. જે જોયું બહુ છે, જેટલું માણ્યું અધિક જ છે. આજે પણ અહીં ન આવત
તો?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ચાલો, હજી તો બે જ જગ્યા જોઈ ને આટલા જલસા થયા
છે તો બાકી રહેલી જગ્યાઓમાં તો કેવોક ખજાનો હશે!</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-4190703619751311712020-04-16T15:46:00.001+05:302020-04-16T15:46:29.053+05:30‘ચલ મન મુંબઈ’ (૨)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘ઓપેરા હાઉસ’! એક ભવ્ય થિએટર, એક ભવ્ય મકાન અને
ક્યારેય ભૂલી ન શકાય એવી યાદોનું જાણીતું સરનામું એટલે ઓપેરા હાઉસ. કેટલાંયે વરસો
પછી ફરી એક વાર અમે ઓપેરા હાઉસની સામે ઉભા હતાં. અમે એટલે હું અને મારી બહેન
પારુલ. બહુ નાનપણથી અમે અહીં સહકુટુંબ ફિલ્મો જોવા આવતાં. વિશાળ અને આલિશાન હૉલની
આરામદાયક ખુરશીઓની સામે મોટું સ્ટેજ તો જાણે કોઈ નાટકની રજુઆતની તૈયારીમાં હોય એવા
સુંદર રેશમી પડદાઓથી સજાવેલું રહેતું. કદાચ મરૂન રંગના, સોનેરી ઝાલરવાળા જ પડદા
હતા. જૂની ફિલ્મોમાં આવતી એવી બૉક્સ બાલ્કનીમાં અમે હોંશે હોંશે બેસતાં ને દૂર
પડદો ક્યારે ખૂલે તેની રાહ જોયા કરતાં. બેઠક વ્યવસ્થા પણ એટલી વ્યવસ્થિત કે હૉલના
કોઈ પણ ખૂણે બેઠેલાને આખું સ્ટેજ દેખાય અને સિલિંગની કરામતને કારણે ઝીણામાં ઝીણો
અવાજ પણ સ્પષ્ટ સંભળાય. અમે તો ઈન્ટરવલમાં પપ્પા પોપકોર્ન લાવશે કે આઈસક્રીમ તેની
રાહ જોતાં દરવાજે આંખો માંડી રહેતાં. સપનાંની દુનિયામાં લઈ જવા તૈયાર એવી જ કોઈ
મજાની ફિલ્મ જોઈને નીકળતી વખતે અમારાથી તો ઠાઠથી જ ચલાઈ જતું. જાણે કોઈ રાજા
મહારાજાના દરબારમાંથી નીકળ્યાં! જો કે, આજે અમે એ દરબારની બહાર ઊભા હતાં. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આજે અમારે કોઈ ફિલ્મ જોવાની નહોતી કે એ મકાનમાં
પ્રવેશવાનું પણ નહોતું. ફક્ત બહાર ઊભા રહી એનો ઈતિહાસ અને વર્તમાન જાણવાનો નાનકડો
પ્રયાસ કરવાનો હતો. જુદી જુદી જગ્યાએથી આવેલા, ચડતી–ઊતરતી ઉંમરના અમે તેર જણ
સવારમાં નવ વાગ્યે ત્યાં ગાઈડની સામે હાજર થઈ ગયેલાં. અમને શોખ હતો આ ગલીઓ, આ
મકાનો નજરે જોવાનો, મનોમન એ ભૂતકાળમાં ખોવાઈ જવાનો અને એની ભવ્ય કહાણીઓ સાથે
ઓતપ્રોત થવાનો. અઢી કલાક સુધી સૌ અમારા ગાઈડની સાથે એ જ્યાં કહે ત્યાં ચાલવા અને
ઊભા રહેવા તૈયાર હતા. જો એ કહે કે ‘આ સ્વર્ગ છે’ તો અમે એને સ્વર્ગ માની લેવા પણ
તૈયાર હતાં.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મુંબઈના ચર્ની રોડ સ્ટેશન</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પર ઊતરી કોઈને પણ પૂછો, ‘ઓપેરા હાઉસ?’ એટલે
બતાવેલી દિશામાં આપણે ચાલવા જ માંડવાનું. ફક્ત એક કિલોમીટરના અંતરે જાણીતા વિસ્તાર
ગિરગામ પહોંચો એટલે ઓપેરા હાઉસ પહોંચ્યા જ સમજો. અરે, આ તો આખો વિસ્તાર જ કોઈ
મકાનના નામે ઓળખાય. નજીક આવેલા બસ સ્ટેન્ડનું નામ પણ ઓપેરા હાઉસ! બસમાં અહીં આવવા
માટે ટિકિટ કઢાવવી હોય તો? ‘એક ઓપેરા હાઉસ દેના’ બોલાય. આહા! બોલવામાં પણ કેટલી બાદશાહી
લાગે. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અહીં ઊભા રહીને અમારી સાથે સૌએ ભૂતકાળમાં છલાંગ
લગાવી. મુંબઈ સાંસ્કૃતિક શહેર તરીકે ટોચ પર હતું ત્યારની વાત. સન ઓગણીસસો ને આઠની
સાલ. કલકત્તાના જાણીતા કલાકાર મૉરિસ બૅન્ડમૅન અને મુંબઈના પારસી વેપારી જહાંગીર
ફ્રામજીએ ભેગા મળીને અહીં જગ્યા ભાડે લીધી ને નાટકનું થિયેટર ઓપેરા હાઉસ ઊભું
કર્યું ઓગણીસસો ને અગિયારમાં. હજી કામકાજ ચાલુ હતું ત્યારે અંગ્રેજ રાજા જ્યોર્જ
પંચમે એનું ઉદ્ઘઘાટન કરી નાંખ્યું એટલે નામની આગળ છોગું લાગ્યું, ‘રૉયલ’ અને એમ એ
બન્યું ‘રૉયલ ઓપેરા હાઉસ.’ જો કે, ઓગણીસસો પંદર સુધી એમાં કંઈક ને કંઈક
સુધારાવધારા થતા જ રહ્યા. શરૂઆતમાં ફક્ત એમાં જાણીતા નાટકના કે સંગીતના પ્રયોગો જ
થતા, પછીથી ફિલ્મોએ પણ પ્રવેશ કર્યો અને ત્યાર પછી તો બોલીવુડે એવું આક્રમણ કર્યું
કે એ ફિલ્મી થિયેટર જ બની રહ્યું. અહીં મોટી મોટી ફિલ્મોના ભવ્ય અને ભપકાદાર
પ્રિમિયર શો થતા. જ્યારે ચાહકોની ભીડ વચ્ચેથી એમના પ્રિય કલાકારો શાનથી પસાર થતા
ત્યારે ચાહકોનાં દિલ ઝૂમી ઊઠતાં. પ્રિમિયરમાં હાજરી આપવી કે ઓપેરા હાઉસમાં ફિલ્મ
જોવી, એક અણમોલ લહાવો બની રહેતો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જાણીતા કલાકારોમાં તો બાલ ગંધર્વ, કૃષ્ણ માસ્ટર,
બાપુ પેંઢારકર, માસ્ટર દિનાનાથ, જ્યોત્સ્ના ભોલે, પટવર્ધન બુવા, પૃથ્વીરાજ કપૂર
અને લતા મંગેશકરે પોતાની કળાની સુવાસ આ હૉલમાં પ્રસારેલી અને પોતાનાં નામ ઓપેરા
હાઉસ સાથે કાયમ માટે અમર કરી દીધાં હતાં. પછી તો માલિક બદલાયા અને ઓગણીસસો ને
પાંત્રીસમાં આઈડિયલ પિક્ચર્સે ઓપેરા હાઉસની મરમ્મત કરી અને નવી ટાઈલ્સ ને
રંગરોગાનથી એને ચમકાવ્યું. ઓગણીસસો ને એંસીમાં વિડિયો ફિલ્મોએ થિયેટરોને એક પછી એક
બંધ થવા મજબૂર કર્યા. એની ઝપટમાં આટલું ભવ્ય થિયેટર ન આવે તો જ નવાઈ. આટલા મોટા
મકાન અને ભવ્ય થિયેટરને જાળવવાનો અધધ ખર્ચો કોણ કરે? મકાનની દિવાલોનો રંગ ઊખડી
ગયો, પડદા ફાટી ગયા, જીવજંતુ અને ઉંદરોના આક્રમણ સામે આ થિયેટર ખંડેર અને એની
દુ:ખદ કહાણી બનવાની તૈયારીમાં હતું ત્યાં જ?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ભલું થજો ગોંડલના મહારાજા વિક્રમસિંહનું જેમણે આ
થિયેટર વેચાતું લઈ લીધું અને એમના દીકરા જ્યોતીન્દ્રસિંહે બે હજાર ને દસમાં તદ્દન
જર્જરિત થઈ ગયેલા ઓપેરા હાઉસને ફરીથી એના મૂળ રૂપે બેઠું કર્યું. કાચનાં બે સુંદર
મોટા ઝુમ્મર, જે ડૅવિડ સાસૂનના કુટુંબે અહીં ભેટ આપેલા તે આ થિયેટરની શોભા વધારતાં
હતાં. પ્રવેશદ્વારના ગોળ ગુંબજ પર આઠ ભાગમાં કળાના દરેક ક્ષેત્રના કલાકારોને અંજલિ
અપાઈ. પછી તો સાંસ્કૃતિક વારસામાં ઓપેરા હાઉસનો સમાવેશ થયો અને એની જાળવણીની કાળજી
લેવાઈ તો લોકોને ફરી એક વાર આ ભવ્ય મકાનને એ જ અવતારમાં જોવાનો લહાવો મળ્યો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ઓપેરા હાઉસનો આ દબદબો કે આ ઈતિહાસ અહીં આવ્યા
વગર જાણી શકત ખરાં? કદાચ અહીંતહીંથી માહિતી મેળવીને જાણી પણ લેત તોય એની સામે ઊભાં
રહીને મુગ્ધ બનીને એને જોતાં જોતાં એની અદ્ભુત વાતો સાંભળવાની મજા લઈ શકત ખરાં?
નહીં જ વળી. એના માટે તો જાતે જ ઓપેરા હાઉસ જવું પડે. ચાહે બહાર ઊભા રહીને મકાનને
જોયા કરો અથવા ભલે એક વાર થોડા પૈસા ખર્ચાય પણ અંદર ફરવાનો ને થિયેટરની દિવાલોને
સ્પર્શવાનો, એની ખુરશીમાં બેસવાનો અને ત્યાં એકાદ ફિલ્મ જોવાનો લહાવો લઈને
સ્વર્ગની અનુભૂતિ કરવામાં કંઈ ખોટું છે? </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કોઈક વાર આ લહાવો પણ લઈશું. હવે બીજી ઈમારતની
કહાણી પણ આવી જ હશે? કોને મળશું? ક્યાં લઈ જશે આ ગાઈડ? ચાલો જઈએ તો ખરાં.</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-53585205160268403002020-03-19T06:23:00.001+05:302020-03-19T06:23:19.086+05:30ચલ મન મુંબઈ–૧<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મુંબઈ. એક અમર શહેરનું લોભામણું નામ. મુંબઈ, ભવ્ય
ઈતિહાસ ને રંગીન ભૂતકાળ સાથે લઈને ચાલતું, <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>સતત પ્રવૃત્તિથી ધમધમતું ને અસંખ્ય અજાયબીઓથી
છલકાતા વર્તમાનને સાથે લઈને ચાલતું રંગીલું શહેર. ઈલેક્ટ્રિક ટ્રેનના પાટા પર
ચોવીસ કલાક દોડતું, ધબકતું આ શહેર, જેનું નામ પડતાં જ અરબી સમુદ્રની લહેરો પગમાં
આળોટવા માંડે</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અને ચોપાટીની ભેળથી માંડીને પાંઉભાજીના</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">સ્વાદ જીભ પર સળવળવા
માંડે. ફિલ્મી કલાકારોને જોવા કે મળવાના અરમાનો સાકાર કરવા ઊંચાનીચા થતાં ચાહકોની
તપસ્યાની કહાણીઓ અહીં જ રચાય અને સાથે જ ઘર કે નોકરી શોધનારાઓની હડિયાપાટી પણ અહીં
જ નજરે ચડે. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એમ તો મુંબઈ વિશે એટલું બધું લખાયું છે,
કહેવાયું છે અને જોવાયું પણ છે કે એની વાતો લખવાનું મારું ગજું નહીં. એટલે જ શરૂઆત
જરા ભારે શબ્દોથી કરી જોઈ પણ ફાવ્યું નહીં એટલે જે વાત કરવી છે તે જ સીધી માંડી
દઉં. માયાનગરી કહેવાતી આ નગરીની અસંખ્ય ફિલ્મો, અસંખ્ય વાતો અને એનાં અસંખ્ય
પુસ્તકો થવા છતાંય હજીય ન ખૂટે એવી વાતો મુંબઈ પોતાનામાં સમાવીને બેઠું છે.
મુંબઈના આ નાનકડા પ્રવાસમાં આપણે મુંબઈના એવા વિસ્તારની વાતો કરશું જેની વાતો
જાણ્યા પછી, અચૂક એ વિસ્તારની મુલાકાત લેવાની લાલચ થઈ જ જાય. શરત માત્ર એટલી જ કે,
આ વિસ્તારની મુલાકાત લેવાની ઈચ્છા રાખનારને મુંબઈના સાંસ્કૃતિક વારસામાં રસ હોવો
જરૂરી છે. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ફક્ત બે કિલોમીટરના આ વિસ્તારમાં આવેલી અમુક
જાણીતી અને અમુક અજાણી ઈમારતોને જોઈને જ રુંવાડાં ઊભા થઈ જાય! કેવી કેવી ધુરંધર
હસ્તીઓ અહીં પોતાની કળાનો ઝંડો લહેરાવી ગયેલી! કેવો એમનો દબદબો અને શી એમની
લોકચાહના! એક જ વાર એ ગલીઓની મુલાકાત લો તો તમને દિવસો સુધી ચેન ન પડે અને એ વાતો
તમારા દિમાગમાંથી નીકળે નહીં એની ખાતરી છે. બસ, શરત એટલી જ કે તમને સાહિત્યમાં,
સંગીતમાં, નૃત્ય, મૂર્તિ...અરે કહો કે કોઈ પણ કળામાં રસ હોવો જરૂરી છે. તમે ફક્ત
મનોરંજન ખાતર કે ફરવા ખાતર જો આ ગલીઓમાં ફરવાના હો તો થોડી વારમાં જ કંટાળી જશો
એની પણ ખાતરી. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અમુક ઈમારત આગળ ઊભા રહીને, અમુક ઈમારતોમાં
પ્રવેશીને ને અમુક ઈમારતોને દૂરથી જોઈને તમે તમારા પ્રિય કલાકારોને નમન, વંદન કરી
જ લેશો એની પણ મને ખાતરી છે પણ શરત માત્ર એટલી જ કે...હા, વારે વારે શરત એટલા માટે
રાખવી પડે કે જો તમે લતા મંગેશકરથી માંડીને કેસરબાઈ કેલકર, બાલ ગંધર્વ, રાજા રવિ
વર્મા અને અને એમ વી ધુરંધરનાં જાણીતાં મોડેલ અને ખુદ જાણીતાં ગાયિકા અંજનીબાઈ
માલપેકર વિશેની રોચક વાતો જાણવા માગતાં હો, મંટો જે જગ્યાએ રહેતા અને જે પુલ પરથી
આવજા કરતા એ પુલ પર ચાલવાનો રોમાંચ માણવા માગતાં હો, જે સ્ટુડિયોમાં આલમ આરા ફિલ્મ
બનેલી અને જ્યાં શહેનશાહ પૃથ્વીરાજ કપૂરથી માંડીને મહેબૂબ ખાન સહિત મંટોએ પણ
પોતાનાં કામની શરૂઆત કરેલી એ સ્ટુડિયોને નજરે જોવા ચાહતાં હો તો જ તમને આ ગલીઓમાં
અને આ લેખમાળામાં પણ રસ પડશે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">શિરડીના સાંઈબાબાની મૂર્તિ ક્યાં બનેલી જાણો છો?
ભઈ, આપણે તો શિરડી જવા સાથે ને દર્શન–પ્રસાદ સાથે કામ. એ મુર્તિ કોણે બનાવી એમાં
કોને રસ હોય? જો કે, એ મુર્તિમાં શિલ્પકલાકારને રસ હોય, ચિત્રકારને રસ હોય અને કોઈ
પણ કલા કે કલાકારમાં રસ હોય એટલું જ પૂરતું હોય તો તમને આ દુનિયાભરના ભક્તોમાં
પૂજાતી મૂર્તિ જ્યાં બનેલી એ સ્ટુડિયોમાં પણ એટલો જ રસ પડવાનો. કલાકો નીકળી જાય
ત્યાંની અદ્ભુત મૂર્તિઓને જોતાં પણ જો તમારી પાસે એટલા કલાકો હોય તો તો આનંદ જ
આનંદ. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">નવાઈ તો ત્યારે લાગી, એવા ભારતીય ફોટો
સ્ટુડિયોને જોઈને જેની</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">સૌ પ્રથમ લંડનમાં શાખા
ખૂલેલી ને જ્યાં અમે પણ ફેમિલી ફોટો પડાવવા જતાં! દિલ ખુશ થઈ ગયું. વાહ! બાળપણમાં
અહીં ફોટો પડાવવા આવેલાં? કંઈક અજબ લાગણી સળવળી ગઈ. યાદ આવ્યું કે મોટા પૂંઠા પર
ચોંટાડીને પારદર્શક કાગળ નીચે સચવાયેલો એ ફેમિલી ફોટોગ્રાફ અને નીચે વેન્ગાર્ડ
લખેલું તો કેટલીય વાર જોયેલું! સ્મૃતિઓની દુનિયામાં અજાણતાં જ લટાર મારી લીધી. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ફરતાં ફરતાં એક ગલીમાં દૂરથી જ એક દુકાન જોઈ.
વાજિંત્રોની દુકાન. સિતાર ને તંબૂરો, તાનપૂરો, તબલાં ને વાજાપેટી! એનાથી વધારે તો
જોઈએ પણ શું ત્યારના દિગ્ગજ કલાકારોને? એમને એમના ચાહકોની તો ક્યારેય ખોટ નહોતી પડી
અને એ કલાકારો પણ પોતાના ચાહકોને માટે શું કરતા? એક વાર એક બહુ મોટા કલાકાર એ
દુકાનમાં પોતાને ગમતું વાજિંત્ર લેવા પ્રવેશ્યા. હવે વાજિંત્ર લેવા પહેલાં એને
ચકાસવું પડે અને એના માટે દુકાનમાં બેસીને જ સૂર છેડવા પડે! દુકાનનો માલિક તો
કલાકારને પૂરા માન સન્માન સાથે સાંભળતાં પોતાનું કામ કરતો હતો પણ સંગીતના સૂરો કંઈ
છાના રહે? ફક્ત વાજિંત્રની ચકાસણી કરવામાં જ એવા સૂર લાગ્યા કે રસ્તે જતાં લોકોના
પગ થંભી ગયા. ધીરે ધીરે લોકો દુકાનની સામે ભેગાં થવા માંડ્યાં અને જોતજોતામાં
ત્યાં ખાસ્સી ભીડ થઈ ગઈ. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કલાકાર તો પોતાની ધૂનમાં મસ્ત હતો પણ લોકલાગણીને
માન આપીને આખી રાત સંગીતની લહાણી કરતો રહ્યો. લોકો પણ પોતાના પ્રિય કલાકારને
સાંભળવા આખી રાત ત્યાં જ ઊભા રહી ગયાં અને દિલથી સંગીત માણતાં રહ્યાં! આજે આવું
શક્ય છે? આજે તો ચકચકિત કારમાં આવતા,<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>આજુબાજુ પહેલવાનોની ફોજ રાખીને દૂરથી ચાહકો તરફ હાથ હલાવી ફ્લાઈંગ કિસ
આપીને ખુશ થતા કલાકારો(?) સઘળે દેખાય. તોય ગાંડા ચાહકો ટોળે વળીને અથડાતાં,
કૂટાતાં એમની એક ઝલક પામવા કલાકો બરબાદ કરે! ખરા કલાકારો કોણ હોય એની ખબર હોય તો
ને.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જો કે, આપણે તો એ મહાનુભાવોને મળવું છે ને એમને
જાણવા છે, જેમણે મુંબઈની<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ગલીઓને આબાદ
કરેલી. તો હવે પછી મળતાં રહીએ ને માણતાં રહીએ આ લેખમાળામાં, મુંબઈના અદ્ભુત
સાંસ્કૃતિક વારસાને.</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-79287110072096037042020-02-24T15:38:00.001+05:302020-02-24T15:38:07.026+05:30વૉટ્સઍપનું બેસણું<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘આથી જાહેર જનતાને જણાવતાં અમને હાશકારાની લાગણી
થાય છે કે થોડા દિવસથી ડચકાં ખાતાં, સૌના લાડકા વૉટ્સ એપનું અચાનક જ દિવાળીના મેસેજોનો
ભરાવો થતાં કોલેપ્સ થવાથી અવસાન થયું છે. ખરેખર તો, અમારા માટે એ માથાનો દુખાવો
બની ગયેલું એટલે અમને એના જવાનો કોઈ અફસોસ નથી પણ સમાજના ડરે ને રિવાજને કારણે નવા
વરસના છેલ્લા સોમવારે અમે વૉટ્સ એપનું બેસણું રાખ્યું છે. જે લોકો વૉટ્સ એપ
વાપરતાં હોય તેમને આઘાત લાગશે <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>સ્વાભાવિક
છે અને થોડો સમય પૂરતી તો (અમારા સિવાય) એની ખોટ સૌને લાગવાની જ છે એટલે નાછૂટકે
અમે એનું બેસણું રાખ્યું છે. બેસણાંની વિગત નીચે જણાવી છે. એના સ્થાને હવે કોને
રાજગાદી સોંપવી તે અમારા ફૅમિલીમાં કંકાસનું કારણ બન્યું છે. એમ કંઈ કોઈને પણ સિરે
તાજ પહેરાવી દેવાય તો શું થાય, તેનો અનુભવ અમને સારી પેઠે થઈ ગયો હોવાથી, હવે તો
રાજગાદી માટે યોગ્ય ઉમેદવાર ન મળે ત્યાં સુધી અમે બેસણાંની વિધી પતાવી લેવા માગીએ
છીએ. જે ઉમળકાથી તમે એને અવારનવાર મેસેજોથી છલકાવી ને છકાવી દેતાં તેવો જ ઉમળકો આ
છેલ્લી વાર બતાવીને અમારા ફૅમિલી પર એક વધારાનો ઉપકાર કરશો એ આશા ને વિનંતી.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">મોબાઈલની દુનિયામાં અચાનક જ આ મેસેજથી અફડાતફડી
મચી ગઈ. લોકો એકબીજાને મેસેજ કરીને</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;">,</span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"> ફોન કરીને વૉટ્સ
એપના અવસાનની ખરાઈ કરવા માંડ્યાં. લોકોને લાગેલો આઘાત એટલો તો જબરદસ્ત હતો કે અડધા
લોકોના તો રોંગ નંબર લાગ્યા ને અડધા લોકોને તો ઈમોજીસની ટેવ પડેલી તે મેસેજ
લખવામાં પણ બહુ લોચા પડ્યા! આખરે જેમતેમ લોકોને ખાતરી થઈ પણ આઘાત ઓછો ન થયો. હવે?
હવે શું કરશું? આપણું શું થશે? આપણી સવાર કેમ પડશે? જો સવાર પડશે તો સવાર મેસેજ
મોકલ્યા વગર ને મેસેજ જોયા વગર ને એ બધા મેસેજ ફોરવર્ડ કે ડિલિટ કર્યા વગર સારી
કેમ જશે? હવે તો સવારની ચા પણ નહીં ભાવે ને ખાવાનું? અરે! ગળે કોળિયા નહીં ઊતરે. આ
તો ખાતાં, પીતાં, ઊઠતાં, બેસતાં ને જાગતાંની સાથે જ દિલમાં સમાઈ જતું તેના વગર હવે
કેમ જીવાશે? હે ભગવાન! આ તેં શું કર્યું? અમારા અમૂલ્ય ટાઈમ પાસનો સહારો છીનવી
લીધો. હવે અમારા મનોરંજનનું શું? અમારા હજ્જારો (સાચા/ખોટા) સંબંધોનું શું? અમારી
કેટલીય વિકસેલી કે વિકસવા માગતી કળાઓનું શું? આ તો અમારા સુખદુ:ખનો સહારો તેં
છીનવી લીધો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div align="right" class="MsoNoSpacing" style="text-align: right;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અરે! તદ્દન તાજેતાજા (સાચા/ખોટા, નવા/જૂના)સમાચારોનું
શું? હવે અમને કોણ બધા સમાચાર આપશે? અમારો તો ગૃહઉદ્યોગ જ ભાંગી પડ્યો. હવે આખો
દિવસ ઘરમાં બેસીને અમે શું કરશું? કેટલાય નવા સંબંધોનો આમ એકી ધડાકે ખાત્મો બોલી
જશે એવું તો અમે સ્વપ્નેય વિચાર્યું નહોતું. અરે, વૉટ્સ એપને લીધે તો અમને જોક્સ
સમજાતા થયેલા, શેરોશાયરીનો શોખ જાગેલો, આ નાટક ને પેલી ફિલમ ને ફલાણા ડાયરા ને
ઢીંકણા પ્રોગ્રામની રજેરજ માહિતી મળતી તો મળતી પણ ઘેર બેઠાં જોવાય મળી જતા બોલો!
હવે શું? ગયું જ ને એ બધું? વૉટ્સ એપ બકા! આમ જતા રહેવાય? સાવ અચાનક? કંઈ નહીં તો
આ ભારતની જો ત્રીસ બાદ કરીએ તોય સો કરોડ જનતાનો તો વિચાર કરવો હતો!</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">કઈ નવી ફિલ્મ જોવી કે ન જોવી તેનો રિપોર્ટ તે જ
દિવસે કોણ બતાવતું? ક્રિકેટનો લેટેસ્ટ સ્કોર હોય કે ઈલેક્શનની હાર જીત હોય,
જાતજાતની વાનગીઓ હોય કે નવી નવી રેસ્ટોરાં કે લારી<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>કે ઈવન રેંકડીનીય માહિતી કોને લીધે અમને ખબર
પડતી? આ ઝોમેટો ને સ્વિગીનો રસ્તો અમને કોણે બતાવેલો? અરે, ઘેર બેઠાં શોપિંગ
કરવાનું કોણે ચાલુ કરાવેલું? ઘેર બેઠાં થતાં કામનો તો કોઈ હિસાબ જ ગણાય એવો નથી. આ
બધું હવે કોના ભરોસે ને કોણ કરશે? જેની ખબર કાઢવી હોય કે જેના વિશે જાણવું હોય તે
ઘરમાં હોય કે શહેરમાં, બહારગામ હોય કે પરદેશમાં હોય...એક મીનિટની અંદર અમને બધી
માહિતી મળી જતી અને પાછા વિડીયો કૉલ? ઓહોહો! કેટલી મજા આવતી? આ તો વૉટ્સ એપની સાથે
એ મજા પણ ગઈ? </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અચાનક જ બાળકથી માંડીને બુઢ્ઢાના ભેદ ભુલાયા,
સ્ત્રી–પુરુષમાં સમાનતા આવી, લોકો ધાર્મિક બન્યા, બધી વાતે જાણકાર ને હોશિયાર
બન્યા એ બધું જે વરસોમાં કોઈ ન કરી શક્યું તે એક આ મોબાઈલ એપે કરેલું તેય આજે આમ
બધાથી રિસાઈને બેઠું? હવે અમે કોના સહારે? હે નોધારાના આધાર, કાં તો સંજીવની છાંટી
ફરી એને સજીવન કર અથવા તો એના જેવા જ કોઈ એપનું નિર્માણ કર એ જ અમારી આ બેસણે
પ્રાર્થના છે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-41404582873921473802019-12-31T18:31:00.001+05:302019-12-31T19:01:26.227+05:30ચાલવા જવાનું મુરત<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">દરેક નાની કે મોટી</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">સારી કે ખરાબ વાતમાં મુરત જોવાની ટેવ(કુટેવ)
હોવાને કારણે હું દર શિયાળામાં ચાલવા જવાનું પણ સારું મુરત જોઈ જ લઉં. ક્યાંક એવું
ન થાય કે હું કમુરતામાં ચાલવા નીકળી પડું ને રસ્તામાં મારી સાથે કોઈના અથડાવાનું
મુરત પણ ગોઠવાયેલું તૈયાર જ હોય! આ કોઈ એટલે કોઈ કૂતરું, ગાય કે વાહન સિવાય કોઈ
માણસ પણ હોઈ શકે. વળી ચાલવા માટે તો સવારનું કે સાંજનું જ મુરત જોવું પડે કારણકે
બપોરની ને રાતની વૉકનો ‘ચાલશાસ્ત્ર’માં તો ક્યાંય ઉલ્લેખ નથી. આ એક જ કસરત ગણો તો
કસરત ને લહેર કે મજબૂરી ગણો તો તેમ, એવી છે જેમાં સીધા ઘરની બહાર નીકળીને આમતેમ
ગયા વગર સીધા ઘેર પાછા ફરો તો એમાં એક પૈસાનોય ખરચ થતો નથી. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">એવું ને કે શિયાળો આવતાં જ અમને એમ થાય કે
સાલું, વજન બહુ વધી ગયું છે. હવે ઉતારવા માટે તો ચાલવું જ પડવાનું પણ કોણ પહેલાં
ચાલવા જાય? જાતજાતનાં બહાનાં બંને પક્ષે ચાલે પણ ચાલે એ બીજા! </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">એટલે અમારા ઘરમાં તો દર શિયાળામાં આવા સંવાદો જ
ચાલતા હોય.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘તું હવે ચાલવા માંડે તો સારું.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘હું શું કામ ચાલવા માંડું? તમે જ ચાલવા માંડો
ને એના કરતાં.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘મારા મનમાં આવશે ત્યારે ચાલવા જ માંડીશ, તારા
કહેવાની રાહ નહીં જોઉં.’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘બસ તો પછી, હું પણ મારી મરજીમાં આવશે ને ત્યારે
ચાલતી થઈ જઈશ સમજ્યા ને?’ વાતાવરણમાં ગરમી વધે તે પહેલાં મેં ત્યાંથી ચાલતી પકડી.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">આખરે ઠંડીના ચમકારાએ મને મુરત કાઢી આપ્યું ને
મેં નક્કી કરી લીધું કે કાલની સવાર ચાલવા માટે બેસ્ટ! અંતરિક્ષમાં જવા જેવી તૈયારી
તો કરવાની નહોતી એટલે સવારમાં દૂધવાળો આવે તે પહેલાં ચાલી આવવાનું નક્કી કરીને હું
ઘરમાંથી નીકળી ગઈ. બહાર તો ખુશનુમા મોસમ ને ઉત્સાહી વૉકરોને જોઈને મારો ચાલવાનો
ઉત્સાહ વધ્યો. થોડે પહોંચી કે અપશુકન થયાં! દૂધવાળો સામે જ ભટકાયો! મોટરસાઈકલ ઊભી
રાખી, ‘બેન, બેન, બે..ન...ઊભાં રો’, સવારમાં ક્યાં ચાલ્યાં? દૂધ નથી લેવાનું આજે?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ન તો મારા હાથમાં કોઈ તપેલી હતી કે ન કોઈ બરણી.
શું હું આમ એની સામે દૂધ લેવા નીકળેલી? ખરો છે આ ભાઈ. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘હું તો બસ ચાલવા નીકળી છું(હું ક્યાં મારું કોઈ
કામ કરવા નીકળી છું?) ભાઈ ઘરે જ છે. એ દૂધ લઈ લેશે.’(ને પછી પાછા સૂઈ જશે.)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘પણ ભાઈ તો એટલા વહેલા ઊઠતા નથી. નકામી ભાઈની
ઊંઘ બગાડવાની ને? એના કરતાં પછી ચાલવા નીકળતે તો?’ બાપ રે! આને દોઢડહાપણ કરવાનું
કોણે કહ્યું? જો કે, દોઢડહાપણમાં ક્યાં મગજ ચલાવવાનું હોય? મેં મારું મગજ ચલાવીને એને
જવાબ ન આપ્યો ને ચાલવા માંડ્યું. હવે આ રીતે તો સવારમાં કેવી રીતે કોઈ પ્રસન્ન મને
ચાલી શકે? મેં મનમાં ને મનમાં એનો હિસાબ ગણી કાઢ્યો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ખેર, બીજે દિવસે સાંજનું મુરત કાઢ્યું. એ સમયે
ઘરનું કોઈ ઘરમાં આવે કે ઘરમાંથી કોઈ બહાર જાય–મારા સિવાય એવી કોઈ શક્યતા નહોતી.
હું ગીત ગણગણતી પ્રસન્ન મને ઘર બંધ કરતી હતી કે પાડોશણ જોઈ ગઈ.(કાયમ હાજર ને
હાજર!)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘બજાર જાઓ છો?’ (બધ્ધી પંચાત!)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ના, આંટો મારવા.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘એકલાં જ?’ (આંટો મારવા પણ જો એને સાથે લઈ જાઉં
તો શાંતિ મેળવવા ક્યાં જાઉં?)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘બજાર તરફ જવાનાં?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘કંઈ નક્કી નહીં.’ મને ખાતરી કે એને જેના વગર
ચાલે જ નહીં એવું એ સમજતી હતી અને ચાલી જાય કે ચલાવી લેવાય એવું હું સમજતી હતી તે,
આદુ–મરચાં–કોથમીર કે રવો–મેંદો–બેસન જેવું જ કંઈ મગાવવું હશે. મેં જવાબો ટુંકાવીને
વહેલી તકે ત્યાંથી ચાલતી પકડી.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">હવે? શું કરું? ક્યારે ચાલવા નીકળું? આ તે કંઈ
જાલિમ જમાનાની રીત છે? કોઈ સ્ત્રી અડધો કલાક–કલાક ચાલવા ધારે તેય ન ચાલી શકે? આ
બધાં ચાલવા નીકળે, તે લોકોને આવા લોકો આમ જ હેરાન કરતાં હશે? હું નિરાશાના
વિચારોમાં ચાલતી રહી ત્યાં મારા નામની બૂમ મેં સાંભળી. હાય હાય! હવે કોણ દુશ્મન
નીકળ્યું જે મારી રાહ જોઈને બેઠું છે?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘‘બે...ન, આ બાજુ આવો. આમ જુઓ, હા હું જ બોલાવું
છું.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">મેં એક સ્ત્રીને હરખની મારી, મારા તરફ આવતી જોઈ.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘બેન, મારા ઘરે પાંચ મિનિટ પણ ચાલો જ. હું તમારા
બધા લેખો બહુ ધ્યાનથી વાંચું છું.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ખલાસ! મારે કંઈ બોલવાનું રહ્યું જ નહીં. લાખો
નિરાશામાં આ એક આશા છુપાયેલી હતી? વાહ! </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">હજી તો મારા આનંદમાં વધારો થવાનો હતો કારણકે
મારી સામે જ એણે સમોસાં ને આઈસક્રીમનો આર્ડર આપ્યો, ખાસ મારા માટે! હવે મારાથી
કેવી રીતે આગળ ચલાય? હું એમના ઘરના ઓટલે બેસી ગઈ. હવે તો ચાલે એ બીજા ને ચાલવાનું
જાય ભાડમાં.</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-25808633491627361742019-11-02T22:49:00.002+05:302019-11-02T22:49:54.260+05:30સજોડે ફોટો પડાવો<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<h1 style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Shruti, sans-serif; font-weight: normal;"><span style="font-size: x-small;">લગ્ન પછી જ્યારથી સજોડે ફોટા પડાવવાની પ્રથા
અમલમાં આવી હશે, ત્યારથી આજ સુધીમાં જમાના પ્રમાણે એમાં અધધ ફેરફારો આવી ગયા. અસલ
તો જાહેરમાં સજોડે ફોટા પડતા નહીં એટલે શોખીન જીવડાંઓના જોડાંઓ બિચારા ખાસ પડદાવાળા
સ્ટુડિયોમાં જઈને ફોટા પડાવતા. એ જમાનાના સ્ટુડિયોમાં તો શું હોય? એકાદ સારામાંની
ખુરસી હોય તો ભયો ભયો. બાજુમાં એકાદ ટિપોય ઉપર, એકાદ નાનકડા ફ્લાવરવાઝમાં રંગીન
પ્લાસ્ટિકના ફૂલો સજાવીને મૂક્યા હોય તો સોનેપે સુહાગા. ફોટોગ્રાફરને જેવી જોઈએ કે
જેવી સમજાય તેવી લાઈટ્સ હોય ને સામે ગંભીર ચહેરાવાળા ગ્રાહક હોય જેમને છેલ્લી
ઘડીએ, એ લોકો કરે કે ન કરે તોય ‘સ્માઈ...લ’ કહેવાનું હોય.</span></span></h1>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="GU" style="font-family: Shruti, sans-serif;">ખાલીખમ સ્ટુડિયોને ભારેખમ બનાવતા પતિ પત્ની
આમતેમ ફાંફાં મારતા ફોટોગ્રાફરના હુકમની રાહ જોતાં હોય. ‘અહીં બેસો’ના આગ્રહ પછી ખુરસી
પર વટથી બેસતા પતિની પાછળ ક્યાં ઊભા રહેવું ને કેમ ઊભા રહેવું તે મૂંઝારો અનુભવતી
પત્ની ફોટોગ્રાફર સામે જોતી હોય. હવે એ જમાનામાં તો ફોટોગ્રાફરો સ્ત્રીઓને હાથ
લગાવતા નહોતા! એટલે સ્ત્રીના માથે હાથ મૂકીને એનું માથું ફેરવી નહોતા શકતા. ન તો એ
બહેનની દાઢી પકડીને ઊંચીનીચી કરી શકતા. જમાદાર જેવો પતિ પણ ત્યાં બેઠો હોય પાછો,
એટલે કહે તો પણ શું કહે? ‘આમ જુઓ બેન, આ કૅમેરા સામે જુઓ. થોડું ઊંચે...નહીં થોડી
ડાબી બાજુ ડોકી ફેરવો. બસ બસ બસ. આટલી બધી નહીં. હવે થો...ડી જમણી
બાજુ...હંઅઅ...બસ. હવે નજર સ્થિર રાખજો ને સાહેબ તમે ડોક થોડી ટટાર કરજો.’ આ
સાંભળતાં જ, એક તો ભાઈની ડોક પહેલેથી ટટાર હોય તેમાં બે ઈંચ વધારે ઊંચી થઈને અકડી
જાય. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="GU" style="font-family: Shruti, sans-serif;">ભાઈ તો ફોટો પડાવવા જાણે જંગમાં ગયા હોય એમ પહેલેથી
જ અપટુડેટ થઈને ગયા હોય એટલે સ્ટુડિયોમાં ટાંગેલો કોટ કે ત્યાંની ગંધાતી ટોપી
પહેરવાનો પ્રશ્ન જ ઊભો ન થતો. આખી બાંયના સફેદ ખમીસની ઉપર મોટે ભાગે કાળો કોટ ને સરસ
પાટલી વાળેલું ધોતિયું, માથે સફેદ કે કાળી ટોપી અને મોં પર મણનો ભાર હોય એવી ગંભીર
મુખમુદ્રાવાળો પતિ એક ખુરસી ઉપર ગોઠવાતો! એની બરાબર જમણી બાજુએ સ્વસ્થ દેખાવાનો
પ્રયત્ન કરતી પણ ગંભીર દેખાતી, સુઘડ ને વ્યવસ્થિત રીતે માથે પાલવ ઢાંકીને પહેરેલા
ગુજરાતી સાડલાવાળી ને અંબોડાવાળી કે બે ચોટલાવાળી પત્ની ગોઠવાતી. ભૂલમાંય કોઈનાય
ખભે કોઈનોય હાથ દેખાતો નહીં. ફોટોગ્રાફર ભૂલમાં જ ‘સ્માઈલ પ્લીઝ’ બોલી કાઢતો. (જો
હસવું ન હોય તો આવા લોકો ફોટા કેમ પડાવતા હશે?)</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="GU" style="font-family: Shruti, sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Shruti, sans-serif; font-size: x-small;">પછી જમાનો થોડો બદલાયો. પત્નીના માથેથી પાલવ ગયો
ને પતિના ધોતીયા અને શર્ટ વત્તા કોટની જગ્યાએ શર્ટ પૅન્ટ આવી ગયા. પત્ની ખુરશી પર
બેસતી થઈ ને પતિ ખુરશીના ટેકે ઊભેલો દેખાયો. (સ્ટુડિયોમાં કે ફોટોમાં બે ખુરસીનું
ચલણ કેમ નહોતું?) તોય બન્નેના ચહેરાના હાવભાવ તો જૈસે થે–ગંભીર જ. શું ત્યારે પણ ફોટોગ્રાફરે
એમને ‘સ્માઈલ પ્લી...ઝ’ જેવું કંઈ કહ્યું નહીં હોય? કોણ જાણે. અરે! કોઈના કહેવાનીય
શી જરૂર? ફોટો પડાવતી વખતે તો ફોટામાંય બતાવવું જરૂરી હોય કે અમે એકબીજા પ્રત્યે
બહુ ગંભીર છીએ.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="GU" style="font-family: Shruti, sans-serif;">વળી જમાનો થોડો બદલાયો અને ફોટામાં પતિ પત્નીના
ખભે હાથ મૂકતો થયો. એવા ફોટા બહુ સહેલાઈથી પડતા નહીં હોય એવું બન્નેના મોં પરથી જ
જણાઈ જાય. કાં તો પત્નીના ખભા પર ઢાઈ કિલોનો હાથ પડતો હશે તે પત્ની ખભો ઊતરી જવાની
બીકમાં રડું રડું થઈ રહી હોય ને પેલો અણઘડ ફોટોગ્રાફર કારણ જાણ્યા મૂક્યા વગર
વારંવાર, ‘સ્માઈલ પ્લીઝ...સ્માઈલ પ્લીઝ’ કર્યે રાખતો હોય અથવા તો પતિને એમ થતું હશે
કે ‘મારે ક્યાં સુધી આનો ટેકો લેવો?’ ઘણા ફોટામાં તો પત્ની શરમાતી હોય ને પતિએ પત્નીને
ખભેથી જોરમાં પકડી રાખી હશે એવું સ્પષ્ટ જણાઈ આવે. ‘બેસ હવે, ક્યાંય નથી જવાનું.’
અથવા તો, ‘પ્લીઝ બેસી રહેજે મારી મા.’ ખેર, બહુ માથાકૂટ વગર ભારેખમ ફોટા પડી જતા. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="GU" style="font-family: Shruti, sans-serif;">ત્યાર પછી વળી કંઈ થોડો સુધારો થયો હશે તે ફોટામાંથી
ખુરસી નીકળી ગઈ અને જોડું–સજોડું સાવધાનની મુદ્રામાં ફોટા પડાવતું થયું. કોઈ વાર
પતિનો હાથ પત્નીના નજીકના બદલે દૂરના ખભે વીંટળાઈ રહેતો. કોઈક ફોટોગ્રાફર વળી રોમેન્ટિક
મૂડમાં હોય તો પતિને કહેતો, ‘સર, તમે બંને આમ સામસામે ઊભા રહો. હવે મેડમના એક ખભે
અથવા બંને ખભે હાથ રાખો, મેડમની સામે પ્યારથી જોતા હો એમ ફોટો પડાવો ને.’ જેમતેમ એકબીજાની
આંખો ભેગી થતી ત્યારે શરમાતા શરમાતા એવો એકાદ ફોટો પડી રહેતો ને ફોટોગ્રાફર વળી
એવા જ બીજા કોઈ ફોટાની ફરમાઈશ કરતો! </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="GU" style="font-family: Shruti, sans-serif;">આખરે જમાનો બદલાતા બદલાતા ફિલ્મોની અસર નીચે
આવીને રહ્યો. બસ ત્યારથી ફોટોગ્રાફરોના માથાનો દુખાવો અને કામ બેય વધી ગયાં.
લગ્નપ્રસંગે પડતા ફોટાઓમાં વિવિધતા આવતી રહી. વિવાહ પ્રસંગેથી ચાલુ થયેલા ફોટો
સેશન લગ્ન ને રિસેપ્શન સુધી પહોંચ્યા. જોડાં અધધ ફોટા પડાવતા થયા અને એમને બહાને લગ્નમાં
આવનાર બીજાં જોડાંઓ પણ ફોટોગ્રાફરોની ફરતે ફરતાં થયાં. એ તો આલ્બમોમાં જ ભાંડા
ફૂટતા કે ઘરનાં જોડાં સિવાય બહારના કયા જોડાં ખાનગીમાં કેટલા ફોટા પડાવી ગયાં! ખેર,
ફોટાની સ્ટાઈલો બદલાતી રહી અને સ્થળો બદલાતાં રહ્યાં પણ સજોડે ફોટા પડાવવાનું ચલણ
તો ચાલુ જ રહ્યું. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span lang="GU" style="font-family: Shruti, sans-serif;">પછી તો, જ્યારથી મોબાઈલમાં કૅમેરાની સુવિધા આવી
ત્યારથી ફોટો પાડવાવાળાઓએ કે ફોટો પડાવનારાઓએ પાછું ફરીને જોયું નથી. રસ્તે
ચાલતાંનેય ઊભા રાખીને એક ફોટો ખેંચી લેવાની પેલા હરખપદુડાઓની ફરમાઈશો થતી. પેલા
અજાણ્યાઓ પણ અચાનક જ મહત્વ મળતાં હોંશે હોંશે ફોટો પાડીને બે ઘડી ખુશ થઈ જતા. વળી
ધીરેથી સેલ્ફી નામના જાદુએ સૌ પર જાદુ જ કર્યું અને સજોડે ફોટો પડાવવા પછી તો કોઈનીય
જરૂર ન રહી. અપની સેલ્ફીસ્ટિક ઝિંદાબાદ! </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: Shruti, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">ઘરમાં બેઠાં હોય ને ટીવી જોતાં હોય તોય ક્લિક! જમવા
બેઠાં? ક્લિક! કશે ફરવા કે ફિલ્મ જોવા જવા માટે નવાં કપડાં સોહાવ્યાં? કલિક!
ગાડીમાં કે બાઈક પર બેઠાં? ક્લિક! રેસ્ટોરાંમાં જમવા ગયાં? રેસ્ટોરાંની બહાર પણ
ક્લિક અને અંદર જઈને ટેબલ પર પાણીના ગ્લાસ, નેપકિન વગેરે આવે તોય ક્લિક! હજી
જમવાનું તો બાકી ને હાથ ધોવાના ફોટા? ને મુખવાસ લેતાં કે ખાતાં હોય તેની ક્લિક
ક્લિક? હા ભઈ હા...ધીરજ ધરો. હજી તો શરૂઆત થઈ છે. જોડું ક્યાં નાસી જવાનું છે ફોટા
પડાવ્યા વગર? હજી તો કેટલીય મિનિટો ને કેટલીય સેકંડોના ફોટા પડશે અને તેય સજોડે! સજોડે
ફોટા કંઈ એમ ને એમ પડે છે?</span></span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-77705042204376761972019-10-17T18:06:00.000+05:302019-10-17T18:07:44.907+05:30આપણને કોઈ સાંભળે છે?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">આ સવાલ આપણને બોલવા પહેલાં થવો જોઈએ પણ મોટે ભાગે આપણને બોલ્યા પછી થાય એટલે પસ્તાવાનો પાર રહેતો નથી. આમાં આપણને એટલે 'મને' સમજવું કારણકે આપણને જરા વટથી વાત કરવાની ટેવ છે. મને આમ ને મને તેમ કહું તો વાતમાં એટલું વજન ન પડે, જેટલું આપણને તો આમ જ ને આપણને તો તેમ જ બોલવામાં પડે. એમ તો જાણે કે, વાતવાતમાં આપણને બોલવાથી સામેવાળા/સામેવાળી ને પણ જે કહેવું હોય તે કહી દેવાય.<br /><br />ખેર, સવાલ એ છે કે મને કોઈ સાંભળે છે કે નથી સાંભળતું એ કઈ રીતે ખબર પડે? મને ઘણી વાર કહેવામાં આવે કે , 'તું બો બોલે બાપા, માથું ખાઈ જાય.' ત્યારે મને ઝાટકો લાગે ને પછી ખોટું લાગે એટલે હું ચૂપ તો થઈ જાઉં પણ પછી કલાક સુધી એક જગ્યાએ બેસીને ગહન સોચમાં ડૂબી જાઉં. એવું તે હું શું બોલી કે એમના માથામાં ગાબડું પડ્યું? ને આ હું બહુ બોલી? હજી તો વાત શરૂ જ કરેલી એટલામાં એ કંટાળી પણ ગયા? ક્યાંક મને ત્યાંથી રવાના કરવા તો એવું નથી બોલ્યા ને? સારી રીતે જાણે કે, આવો છણકો કરશું તો જ આ બોલતી બંધ થશે.<br /><br />મને તો એટલું દુઃખ થાય ને દુઃખ થાય એટલે એટલું રડવું આવે કે, એવું તે હું શું બોલી? હવે તો બોલવું જ નથીનો મક્કમ નિર્ધાર કરું ને એમના ધાર્યા મુજબ કલાક તો ફુંગરાઈને વિતાવી દઉં. જોકે જેમતેમ કલાક નીકળે કે વળી મનમાં ચટપટી ચાલુ થાય કે એ આવું કેમ બોલ્યા? પૂછવું તો પડે જ ને એટલે ચોખવટ પણ કરવી જ પડે. બસ, તરત જ ચોખવટ કરવા પહોંચી જાઉં.<br /><br />'હું બહુ બોલું છું એમ? ને તમારું માથું ખાઉં છું એમ ને? જરા કહો તો એવું તે હું શું બોલી? હજી તો મેં વાત શરુ પણ નહોતી કરી ને તમે મારું આવું હળહળતું અપમાન કર્યું? (તમને ખબર છે ને કે હવે હું કેટલું બોલીશ?) આજકાલ તમે ક્યાં મારી વાત બરાબર સાંભળો જ છો? એ તો હું સારી કે જ્યારે કોઈ વાત કરવા આવું ત્યારે પહેલાં તમને પૂછું કે , 'એક વાત કહું?' ત્યારે તમે હા તો કહો છો પણ કહીને તરત જ હાથમાં છાપું કે મોબાઈલ લઈ લો છો તે હું નથી સમજતી એમ તમે સમજો છો? તોય તમે મારી વાત સાંભળો છો એમ સમજીને હું બબડ્યા કરું. મને ખોટું ન લાગે કરતાંય હું રિસાઈ ન જાઉં કે ગુસ્સો ન કરું ને પછી તમારા કહેવા મુજબ લવારા ન કરું એટલે જ તમે વચ્ચે વચ્ચે હં....હા...એમ?...ઓહો....અચ્છા.<wbr></wbr>...' બોલ્યા કરો છો તે હું નથી સમજતી એમ તમે સમજો છો? હું બધું સમજું છું ને એટલે જ સમજીને ચૂપ રહું છું સમજ્યા ને?<br /><br />કોઈ વાર મારી વાતો પણ ધ્યાનથી સાંભળો તો મને ગમે ને મને પણ લાગે કે કોઈ તો છે જે મને સાંભળે છે! આ તો મને એવું લાગે કે જાણે હું ટીવી સાથે, કબાટ સાથે, ફ્રિજ સાથે કે રસોડાનાં વાસણ સાથે વાત કરું છું. તમે જ કહો કે આ યોગ્ય કહેવાય? હમણાં હું તમારી સાથે એવું કરું તો તમને કેવું લાગે? મારી જગ્યાએ તમે હો તો શું કરો? (હજી મારા ટવરવાને તો વાર છે. જો આંહુડા પાડવા માંડા ને તો ગભરાઈ જહો.)<br /><br />ચાલો જવા દો. આ બધું તમને કહેવાનો કોઈ જ અર્થ નથી. આ તો આપણી વાત જે સાંભળતું હોય તેને જ કહેવાય. હું જ ભૂલી જાઉં કે તમે તો મતલબી બહેરા છો . હમણાં તમારા કામની કોઈ વાત હશે તો મારી પાસે ચાર વાર બોલાવડાવશો તે કોઈ વાર મારી વાત ધ્યાનથી સાંભળતાં તમને પેટમાં કેમ દુઃખે છેે? મોટામાં મોટું દુઃખ જ એ વાતનું છે કે હવે તો કોઈ આપણને સાંભળતું જ નથી. જો તમને મોબાઈલમાં મેસેજ કરું તો મને ખબર જ ન પડે કે તમે મારો મેસેજ જોયો કે નહીં! ફોન કરવાનો વિચાર આવે પણ ઘરમાં ને ઘરમાં ફોન પર વાત કરવાની? કેવું લાગે? એમાં હો પાછો ફોન બાજુએ મૂકી દેઓ તો મને હું ખબર પડે? જવા દેઓ બધી વાત.<br /><br />કેવા દા'ડા આઈવા આપણા? છેક આવું નીં ધારેલું કે એક દા'ડો એવો હો આવહે કે આપણને કોઈ હાંભરહે જ નીં!</span><br />
<div>
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: xx-small;"><br /></span></div>
<div class="yj6qo" style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">
</div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-43970408884526779882019-09-03T22:10:00.000+05:302019-09-03T22:10:38.886+05:30વાટકીવ્યવહારની વાટકી<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘આપણા આ નવા પાડોશીમાં કંઈ અક્કલ જ નથી.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અરે! હજી ચાર દિવસ થયા એમને આવ્યાને અને તેં
એમની અક્કલ માપી પણ લીધી? ગ્રેટ છે હં બાકી તું.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘તે ગ્રેટ જ છું. સાવ આવા પાડોશી મળશે એવું
નહોતું ધાર્યું. તદ્દન વ્યવહાર વગરના. આના કરતાં તો જુના પાડોશી સારા હતા.
વ્યવહારમાં તો સમજતા હતા.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘આ તું છે ને, લોટમાં બરાબર મોણ નાંખે ને તે
સમજાય પણ એમ વાતમાં મોણ નાંખવાની ને પછી લોટ સમજીને એને ગુંદ્યા કરવાની તારી ટેવ
મને બિલકુલ પસંદ નથી. જે વાત હોય તે સીધેસીધી કહી દેવાની. આમ શું ગોળગોળ ફેરવીને
વાત કરે છે? શું કર્યું નવા પાડોશીએ? તારી સાથે બરાબર બોલ્યાં તો ખરાં ને?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘હા તે બોલે જ ને, ક્યાં જાય બોલ્યા વગર? પાડોશી
બન્યા છે તે બોલવું જ પડે ને? સાજે માંદે કામ કોણ લાગશે આપણે કે એમના કાકાના
કીકા?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ઓહ્હો! તું મૂળ વાત પર આવવાનું શું લઈશ?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘મારે કંઈ નથી જોઈતું, આ તો એમના વ્યવહારની વાત
કરું છું. પેલી આટલી કમઅક્કલ હશે એ નહોતી ખબર. માન્યું કે જમાનો બદલાયો છે ને લોકો
હવે પોતાનામાં જ મશગૂલ રહે છે પણ પાડોશી બનવાનાય કોઈ સંસ્કાર હોય એ આનામાં બિલકુલ નથી
લાગતા.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘....’ (પેલી?)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘કેમ કંઈ બોલતા નથી? બીજાની વાત આવે એટલે ચૂપ થઈ
જાઓ ને મારો વાંક હોય તો આખો દિવસ સંભળાવી સંભળાવીને મારો જીવ લઈ લો.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ભઈ તું ક્યારની એક જ વાતે અટકી છે તે શું
બોલું? તું આગળ કંઈ બોલે તો કહું કે કોનો વાંક છે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘લો, એટલે એમાં પણ તમે કાયમની જેમ મારો જ વાંક
શોધવાના એમ ને?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘.....’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘હવે કહું છું શું વાત છે તે, એમ મનમાં બબડો
નહીં. આપણાં પાડોશી આવ્યાં ને તો હું બીજે જ દિવસે સવારે એક વાટકીમાં ગરમાગરમ શીરો
લઈને આપવા ગયેલી. પેલીએ(નવી પાડોશણે) વાટકી લીધી ને મારા ‘કેમ છો...કેમ નહીં’નો
ખાલી સ્માઈલથી જવાબ આપીને થેન્ક્સ કહીને બારણું મારા મોં પર બંધ કરી દીધું! મને તો
ત્યારે જ બહુ ખરાબ લાગેલું પણ ઉતાવળમાં હશે એમ સમજીને હું પાછી વળેલી.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘હા, હોઈ શકે એ ઉતાવળમાં. જો કે તેં તો શીરો
આપીને સારું જ કર્યું પણ એમ સવારમાં કોઈને ત્યાં...’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘હવે સવારમાં આઠ વાગે કંઈ વહેલું કહેવાય? એનો વર
તો સવારમાં સાત વાગે જ જતો રહેલો ને છોકરાંઓને પણ સાથે જ લેતો ગયેલો પછી એને શાની
ઉતાવળ? આરામથી પથારીમાં પડીને મોબાઈલ પર મંડી હશે, બીજું શું?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘હવે એના ઘરમાં એણે જે કરવું હોય તે કરે, આપણે
શું?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘તે આપણે કંઈ જ નહીં ને પણ મને એમ થાય કે આટલા
દિવસમાં એને યાદ જ નહીં આવી હોય?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘વળી પાછું મોણ નાંખ્યું? કોની યાદ ને શેની યાદ?
ભઈ તું આજે મને બહુ ગુંચવે છે હં. પ્લીઝ, હવે વાત જલદી પતાવ, મારે બહુ કામ છે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘લે, તે હું કંઈ નવરી છુ. જવા દો, બીજાની
ફરિયાદમાં તમને શાનો રસ પડે? હમણાં કોઈ મારી ફરિયાદ કરશે તો...’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ઓહ્હો! છેલ્લા કલ્લાકથી તું મગનું નામ મરી નથી
પાડતી તો મારે શું કરવું? ચાલ બોલ હવે શું થયું છે? શું કર્યું નવી પાડોશણે?’ (ફરી
નવેસરથી શરૂ થશે?)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘કંઈ નહીં. એક તો ટેસથી શીરો ખાઈ લીધો હશે ને
પછી વાટકી પડી રહી હશે રસોડાના કોઈ ખૂણે તે હજી પાછી નથી આવી! હું જેટલી વાર એના
ઘરનું બારણું ખૂલે કે આપણા ઘરની ઘંટડી પર કાન માંડીને બેસું પણ હરામ બરાબર જો કોઈ
વાર એણે ડોકિયુંય કર્યું હોય તો. વાટકી યાદ હોય તો આવે ને? શીરો તો કેવો ચાટી
ચાટીને ખાધો હશે! હંહ! આવા પાડોશી શું કામના?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ઓહો આટલી જ વાત છે?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘લે, આ તમને આટલી વાત લાગી? વાટકીની ને મારા
વ્યવહારની કોઈ કિંમત નહીં? હા, તમે શું જાણો વાટકીવ્યવહાર? તમને તો જાણે કોઈ વાર
કોઈ જરૂર જ નહીં પડવાની પાડોશીની. એ તો અમે બૈરાં જ બધા વ્યવહાર સાચવીએ તે તમને
લોકોનેય કામ લાગે, બાકી તો તમે તમારામાં જ મસ્ત હો. ઓળખાણ– વ્યવહાર રાખેલા કામના
સમજ્યા ને?’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘પણ એક વાટકી માટે આટલો ઉત્પાત કરવાનો?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘આ એક વાટકીનો સવાલ નથી. આગલા જેટલા પાડોશીઓ ગયા
તે બધા જ કંઈ ને કંઈ લેતા ગયા છે. એવી તો કેટલીય વાટકીઓ ને ડિશો ને ચમચીઓ જા ખાતે
જ ગયાં જ છે ને?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘તો પછી? શું કરવું છે? કસમ ખા કે, ‘આજ પછી
વાટકીવ્યવહાર બંધ.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘હા હવે તો એવું જ ને, પણ પેલી વાટકી...’</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-25815606519095018842019-08-18T19:26:00.000+05:302019-08-18T19:29:19.239+05:30મિડ મોન્સૂન પ્લાન!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-family: shruti, sans-serif; font-size: 12pt; text-align: justify;">આપણા દેશમાં વરસોથી ચોમાસા પહેલાં પ્રિ–મોન્સૂન
પ્લાનની ઢોલ વગાડીને જાહેરાતો થાય છે. આપણને લાગે, કે ચાલો આ વરસે તો આપણને આખું
ચોમાસું લીલાલહેર જ છે. રસ્તામાં એકાદ નાનકુડો ખાડોય નહીં હોય, એટલે આપણું કે બીજાનું
વાહન ઉછળવાનો સવાલ જ નહીં આવે. વાહન નહીં ઊછળે એટલે રસ્તે ચાલતાં લોકોનાં કપડાં
કાદવથી ખરડાવાનો પણ કોઈ પ્રશ્ન ઊભો નહીં થાય. કપડાં કાદવથી નહીં ખરડાય એટલે વૉશિંગ
પાઉડરની જાહેરાત જોવાનીય જરૂર નહીં પડે. પરિણામે મોટા ખર્ચામાંથી પણ બચી જવાશે. વળી
પાણી ને કાદવ જવા માટે તો શહેરની બધી ગટરોને ઢાંકણ વગરની ખુલ્લી કરી દેવાઈ હશે. પરિણામે
ઘુંટણ સમાણાં પાણીમાં તણાવાને બદલે લોકો એક ગટરમાંથી પ્રવેશી બીજી ગટરમાંથી નીકળી
શકશે.</span><br />
<span style="font-family: shruti, sans-serif; font-size: 12pt; text-align: justify;"><br /></span>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-size: 12pt;">જો કે, ઘણી જગ્યાએ ખાળે ડૂચા મારીને દરવાજા
મોકળા કરી દેવાથી શહેરમાં પૂરની સ્થિતિ સર્જાવા માંડે છે અને ટીવીના રિપોર્ટરો
એમના કૅમેરામેનો સાથે દોડતા થઈ જાય છે. હાથમાં સદાય મોબાઈલ કૅમેરા લઈને ઘૂમતાં
લોકો, ટીવીના રિપોર્ટરો કરતાં પણ વધુ ઝડપી ને વધુ સરસ તસવીરો વાઈરલ કરતાં થઈ જાય છે.
મુનસીપાલ્ટી કે પાલિકાવાળા માથું ખંજવાળતાં રહી જાય કે આપણે ચોમાસા પહેલાં જ–મેના
અંતમાં કે જૂનની શરૂઆતમાં જ તો પ્રિ–મોન્સૂન પ્લાન બનાવ્યો ને એની જાહેરાત પણ કરી
તોય આમ કેમ? દર વરસે આ પ્લાન કેમ અમારા માથે માછલાં ધોવડાવે? એવી તે શી કમી–ખામી
રહી જાય છે કે દર વરસે જ પુલમાં તિરાડો પડે? ચેક ડેમ ધોવાઈ જાય? પાળા તૂટી જાય?
અમારા ઈજનેરો નિપૂણ છે, કર્મચારીઓ રાતદિવસની મહેનત કરે છે તોય દર વરસે
પ્રિ–મોન્સૂન પ્લાનના ધજાગરા કેમ ઊડે છે?</span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">પાલિકાની ને મુનસીપાલટીની બદનામીની ચર્ચા ઘેર
ઘેર થતા જોઈ અમનેય એમની દયા આવી ગઈ. અમે પાલિકાની ઓફિસે ફોન લગાવ્યો. સામેથી હલો
સાંભળતાં અમે બોલ્યાં,</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘હલો કોણ બોલે?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘તમારે કોનું કામ?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ભાઈ, અમારે તમારા સાહેબ સાથે વાત કરવી છે.
સાહેબને ફોન આપો. ઉકાઈ ડેમ ખતરામાં છે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">તરત જ સાહેબ ફોન પર આવ્યા. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘બોલો બહેન, શું કહેવું છે? ને કોણ બોલો છો?
ક્યાંથી બોલો છો?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘સાહેબ, આ તમારા પ્રિ–મોન્સૂન પ્લાન વિશે વાત
કરવી છે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘તમે ઉકાઈ ડેમનું કંઈ કહ્યું ને?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ના સાહેબ, ડેમને કંઈ નથી થયું પણ એના વગર તમે
ફોન પર ન આવત.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ઠીક છે પણ એમાં તમે શું કરવાનાં? અમારું કામ
પ્લાન મુજબ ચાલે જ છે. અમને ડિસ્ટર્બ ન કરો, મૂકી દો ફોન.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અરે સાહેબ, મૂળે આ તમારો પ્રિ–મોન્સૂન પ્લાન જ
ખોટો. એને મિડ–મોન્સૂન પ્લાન બનાવી દો. પછી જુઓ શહેર કે ગામડાંની હાલત.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘એટલે તમે કહેવા શું માગો છો? બધું નુકસાન થાય,
બધું ધોવાઈ જાય પછી પ્લાન બનાવવા બેસીએ? તમે પ્લીઝ, ફોન મૂકી દો. મારી પાસે તમારી
ફાલતુ વાતો સાંભળવાનો બિલકુલ ટાઈમ નથી, પ્લીઝ.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અરે સાહેબ, એક વાર પ્લાન સાંભળવામાં શું જાય?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ભલે બોલો, પણ બે મિનિટથી વધારે નહીં. ચાલો બોલો
જોઉં.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘જુઓ સાહેબ, તમે છેક છેલ્લી ઘડીએ પરીક્ષાની
તૈયારી કરો ને એટલે જ દર વરસે લોચા થાય છે. બે મહિના પહેલાં જો તમે રસ્તાથી
માંડીને નાળાં ને ચેકડેમ ને ગટર–બટર બધું એક માથેથી જોવડાવી લો તો અચ્છામાં અચ્છો
ચમરબંદ આ વરસાદ પણ કંઈ કરી શકે નહીં. પ્લાસ્ટિક છ મહિનાથી બૅન નહોતું કરાતું? પ્રિ–મોન્સૂન
પ્લાન એટલે મોન્સૂન પહેલાં જ પ્લાન કરવાનો? આખું વરસ પરીક્ષાની તૈયારી કરો ને તો
તમારો ટૉપ ગ્રેડ આવે એમાં કોઈ શક નહીં. પછી મજાલ છે કોઈની કે તમને છડેચોક ટીવીમાં
ભાંડે ને છાપે ચડાવે? </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">હવે જે થયું તે ભૂલીને નવેસરથી એક મિડ–મોન્સૂન
પ્લાન ફટાફટ બનાવી લો. જરાક ઉઘાડ નીકળે ને એટલે રસ્તાના ગાબડાં પૂરાવી દો, ગટર
જોવડાવી લો, પેલા ખાળના ડૂચા કઢાવી લો ને સાફસફાઈમાં પ્રજાને પણ જોડો. એમને ઈનામ
આપો. આપમેળે લોકો પોતાની કાળજી રાખતાં થશે. લોકોનેય ખબર પડવી જોઈએ કે તમારા
તંત્રનું કામ કેવું અઘરું છે! દર વરસે જ કેમ તમારા આવા પ્લાનની ધજ્જિયાં ઊડે? લાગે
છે કે તમને પણ વરસાદની ખોટી આગાહીઓ પર ભારે વિશ્વાસ બેસે છે. સાહેબ, અમે તો અમારાં
સીઝનનાં કામ ટાઈમે ટાઈમે કરી જ લઈએ નહીં તો અથાણાંય બગડે ને અનાજેય બગડે તો આખું
વરસ બગડે કે નહીં? હવેથી નાગરિકો પાસે પ્લાન મગાવજો તો આવતા વરસથી તમારું શહેર ને
ગામડાં પણ સલામત રહેશે. ચાલો હવે વહેલી તકે મેં કહ્યું તે મિડ–મોન્સૂન પ્લાન
બનાવીને કામે લાગી જાઓ. બે મહિના ભારે વરસાદની આગાહી છે.’</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-53878799175648318412019-07-21T12:03:00.002+05:302019-07-21T12:03:54.023+05:30હર હર ગંગે<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમને કોઈ જાતનું વ્યસન છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કેમ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">? </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આજે વ્યસનમુક્તિ
દિવસ છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પહેલાં મેં પૂછ્યું તેનો જવાબ આપો કે તમને કોઈ વ્યસન છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મને કોઈ જાતનું નહીં ઘણી જાતનાં વ્યસન છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> હવે બોલો શું કહેવું છે તમારે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મેં સાંભળ્યું કે તમે બનારસ જવાના છો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">,</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> તો ત્યાં તમે ગંગાસ્નાન તો કરશો જ ને</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હા હા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એના માટે જ તો
જઈએ છીએ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જે પાપ ઓછાં થયાં તે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એમ કંઈ પાપ ઓછાં થઈ જાય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">નહીં તો શું</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> લોકો કંઈ મૂરખા
છે કે ઠેઠ ગંગા સુધી નાહવા જાય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એ તો મન ચંગા તો કથરોટમેં ગંગા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એટલે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કેમ આ કહેવત નથી ખબર કે મન સાફ હોય તો કથરોટમાં જ ગંગા છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અરે પણ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કથરોટ એટલે શું</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">? </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ને ચંગા એટલે શું</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હે ભગવાન</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">! </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમારી સામે તો
નવેસરથી રામાયણ માંડવી પડવાની</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તે જેને બધું જ
ખબર હોય કે જે સર્વગુણસંપન્ન હોય એવું કોઈ છે તમારા ધ્યાનમાં</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કાન પકડ્યા ભાઈ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મારા કહેવાનો
અર્થ એ જ કે જો માણસનું મન સાફ હોય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">સારું હોય તો એણે
પાપ ધોવા માટે ગંગાસ્નાનને બહાને બનારસ સુધી લાંબા થવાની જરૂર નથી</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ઘરમાં જે પાણી હોય તેને જ ગંગાજળ સમજીને શુધ્ધ થઈ જવાનું</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અસલ તો બાથટબની અવેજીમાં કથરોટમાં બેસી સ્નાન કરતા હશે એટલે
આવી કહેવત પડી હશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તે આ બધું તમે મને કેમ કહો છો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">? </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મેં એવા તે કયા પાપ કર્યા છે તે તમારે મને આમ કહેવત કહેવી
પડી</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમે ધાર્મિક પ્રવાસે જવાની વાત કરતા હતા તે ઉપરથી મને થયું
કે બાથરૂમમાં જે પાણી આવે તે ગંગાના પાણી કરતાં તો ચોખ્ખું જ હશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ના ના</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">છેક જ એવું તો
નહીં હોય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આ હજારો ને લાખો લોકો
વરસોથી ગંગાસ્નાન કરવા જાય છે તે મૂરખા હશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ભાઈ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમારી લાગણીની ને
ભાવનાની હું કદર કરું છું પણ ગંગામાં </span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">શરીરશુધ્ધિ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">’, ‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">શહેરશુધ્ધિ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">’ </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ને </span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ધનશુધ્ધિ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">’</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ને બહાને જે નૈવેદ્ય ધરાવાય છે ને તે જોઈને મને ગંગાજળની
ટબુડી પણ કોઈ પાસે મગાવવાનું મન નથી થતું</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ઓહ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">! </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ખરેખર</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">? </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જરા કહો તો મને કે એવું તે તમે શું જોઈ લીધું ગંગામાં</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ભાઈ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કહેવા જેવું નથી
ને તોય દુનિયા આખી જાણે છે કે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બોલો ને</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કેમ અટકી ગયા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">લોકોના શરીરની અંદર</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">–</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બહારનો બધો જ
કચરો બિચારી ગંગા સ્વીકારે છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જેમ મા પોતાના
ખોળામાં બાળકની ગંદકી જરાય રિસાયા વગર સ્વીકારી લે એમ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">છી છી</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">!’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હા તે બધું છી જ હોય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અરે શહેરની ગટરો
પણ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પછી તે ફેક્ટરીઓમાંથી
છોડાયેલા લાલ કે કાળા પાણીની ગટરો હોય કે પછી મળ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">–</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મૂત્રની ગટરો હોય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">,</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> બધું વિના કોઈ
સંકોચે ને તદ્દન વગર વિચાર્યે આંખ બંધ કરીને ગંગાને અર્પણ દેવાય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">! </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એની સામે વળી આંખ મીંચનારા કે આંખ આડા કાન કરનારાય બેઠા હોય
એટલે ગંગા પવિત્ર હોવા છતાં શુધ્ધ નથી થતી</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">!’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બસ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બસ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">વધુ કંઈ નહીં કહેતા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આ તો ગંગા નદીને લોકો પવિત્ર માનીને જે રીતે પૂજા કરે છે ને
જાતજાતની ભેટ ધરે છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તેના ઉપરથી ને ખાસ તો તમે
જવાના એટલે આજે આ કહેવત યાદ આવી ગઈ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">લોકોની </span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ગંગામાતા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">’ </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પ્રત્યેની
લાગણીમાં પણ જરાય ફેર નથી પડ્યો એટલે થયું કે લોકો આજેય એને એટલો જ પ્રેમ કરે છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> એના સ્નાન</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પાન ને દર્શનથી
ધન્ય થવા ત્યાં પહોંચી જ જાય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> ત્યાં જઈને
પોતાનાં પાપ ધોવાયાનો સંતોષ માને પણ મોટામાં મોટું પાપ કરી આવે તે તો ધ્યાનમાં જ ન
આવે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">! </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમારા જેવા વ્યસનીઓ તો
નદિકિનારે પણ પડીકીઓના ડુંગરો ખડકી આવે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">સિગારેટ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">–</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બીડીનાં ઠૂંઠાં ને ખોખાં ને નાની મોટી બાટલીઓ કે કૅનની તો
ટ્રકો ભરવામાં પણ ફાળો નોંધાવે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">! </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અધૂરામાં પૂરું
અમારા જેવા લોકોના કચરાફાળાની તો વાત જ નિરાળી છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમારી શીરા જેવી વાત મારા ગળે ઊતરી છે ને હવે મેં જવાનું
માંડવાળ કર્યું છે પણ સાથે સાથે તમારા જેવાની ભૂલો વિશે પણ જાણવું મને ગમશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અમે તો ફૂલ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હાર</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">નાળિયેર</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ઘી દૂધના અભિષેક
ને સાથે લાડવા કે પેંડાના પ્રસાદ વગર કોઈ પૂજા આરંભ કે સમાપ્ત કરતાં જ નથી</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આ બધું પાછું પ્લાસ્ટિકની કોથળી ને બાટલીઓ વગર કેમ સચવાય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">? </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">લાંબી પૂજા હોય એટલે નાસ્તાપાણીની સગવડ સાથે રાખવી</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પડે તે બધું પતે એટલે નદીમાં પધરાવીને સારી રીતે પૂજા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">થયાના ને પાપ ધોવાયાના સંતોષ સાથે પાછા ફરીએ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> આંખો મીંચીને બસ જે સામે મળે તેને હર હર ગંગે કરી આવીએ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અમે જનારાઓ જેટલો કચરો ત્યાં નાંખી આવીએ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">,</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> એના કરતાં ત્યાંનો થોડો ઘણો કચરો જો સાફ કરીને આવીએ ને</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તોય અમારું ગંગાસ્નાન વસૂલ થઈ જાય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમે આજે બહુ ગુસ્સામાં લાગો છો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">!’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ફક્ત એક જ વરસ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જો ગંગાસ્નાને
જનારા લોકો ત્યાં જઈને પોતાનો અમૂલ્ય ફાળો નદીમાં ન આપે ને નદીશુધ્ધિ કે
નદીકિનારાશુધ્ધિ માટે કંઈક કામ કરે ને તો આહાહા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">! </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">રાજકારણીઓને પણ શરમાવી દે ને જશ ખાટવા એ લોકોય પોતાનાં પાપ
ધોવા ખરેખરી સફાઈ ચાલુ કરી દે તો કંઈ કહેવાય નહીં</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જનતાનો પૈસો આમ બચાવાય તે ખબર પડે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ખાલી ટૅક્સ ભરીને છૂટી જવાથી કે પેટ ભરીને જેને તેને ગાળો
આપ્યે રાખવાથી ગંગા કે કોઈ પણ નદી શુધ્ધ થવાની છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમે એક કામ કરો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમારા વિચારો બહુ
ઉચ્ચ છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મહાન છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમે નદીશુધ્ધિ અભિયાનમાં જોડાઈ જાઓ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હું નદીમાં નાહવા ન જઈને કે નદીમાં કચરો ન નાંખીને
નદીશુધ્ધિમાં આડકતરી મદદ કરું જ છું</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મારું બીજું કામ
આવી રીતે નદીસ્નાને </span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પવિત્ર</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">’ </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">થવાને બહાને નદીને ગટર બનાવનારાઓને ગમે તે રીતે ઉશ્કેરવાનું
છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એ લોકો કેવા પાણીનું આચમન
કરે છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કેવા પાણીને બાટલીમાં ભરી
લાવે છે કે ત્યાં વેચાતું પાણી અંતિમ ઘડીએ કામ આવે એમ સમજીને વરસો સુધી એને સાચવી
મૂકે છે એમને આ કહેવત ચોપડાવું છું</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જો ન જ સમજે તો પછી
ભલે થોડું પુણ્યનું કામ કરી આવે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કારણકે આવા
પુણ્યાત્માઓ વગર તો નદીઓ પણ સૂકાઈ જશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ભાઈ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમારી વાતોથી
મારા મનની શુધ્ધિ તો અહીં જ થઈ ગઈ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મેં માંડી
વાળ્યું ગંગાકિનારે જવાનું ને ગંગાસ્નાન હવે તો ત્યારે જ કરીશ જ્યારે ગંગા એકદમ
ચોખ્ખી થઈ જશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એટલે મારા બોલેલા પર તો તમે નદી જ વહાવી દીધી ને</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">? </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આટલા લવારાનો શો મતલબ રહ્યો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">? </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમે નદીના દર્શને ભલે જાઓ પણ એમાંથી ખોબામાં માય તેટલું
પાણી લઈને શરીરે છંટકાવ કરી દેજો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">નદી પણ તમને
મનોમન આશીર્વાદ આપશે કે આવ્યો કોઈ મારો હિતેચ્છુ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કોઈ વાર ચોખ્ખી નદી કેવી આવે તે તો જોજો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હવે તમે આવી બધી વાતો કરી એટલે મારા મનની એક ઈચ્છા તો અધૂરી
જ રહેવાની</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કઈ ઈચ્છા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">? </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હું કોઈ મદદ કરી
શકું</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તમારી વાતો જાણ્યા પછી હવે તો એ ઈચ્છા ક્યારેય પૂરી જ નહીં
થાય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">વરસોથી અમારા કુટુંબના
પિતૃઓનું ખાસ નદીકિનારે શ્રાધ્ધ કરવાનું નક્કી થયા કરે છે પણ હવે માંડી વાળવું
પડશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હું સમજી ગયો પણ જો ત્યાંનું વર્ણન કરું ને તો તમને થાય કે
હવે પિતૃઓના શ્રાધ્ધને બહાને કોઈને હેરાન નથી કરવા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ત્યાં જેટલી ગંદકી એક જ દિવસમાં થાય ને એટલી તો કદાચ
મહિનામાં પણ નહીં થતી હોય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એક જ ખાસ તિથિએ
થતા શ્રાધ્ધને બહાને ભીડ અને ભીડને ખવડાવવા</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">–</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પીવડાવવા લાગતા
અધધ સ્ટૉલ્સ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પૂજાને બહાને વહેતી દૂધ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પાણી ને ઘીની નદીઓ ને કીચડમાં ચાલીને વારંવાર નાહવા જતા ને
આવતા અર્ધવસ્ત્રધારી વારસો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">–</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ભાઈઓ ને બહેનો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પિતૃઓના આત્માની શાંતિને બદલે કદાચ એમને દુ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">:</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ખ જ પહોંચાડતા હશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બ્રાહ્મણોને તગડી
ફી ચૂકવીને</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">લાઉડ સ્પીકરની હોહામાં
સંભળાયા તેવા શ્લોકો બોલીને પૂજા પૂરી થયાના હાશકારા પછી નદીકિનારાને પોતે કઈ
હાલતમાં છોડી રહ્યા છે એની લેશમાત્ર ચિંતા ન કરનારા સુખી અને સમૃધ્ધ લોકો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">,</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> કોઈને પહેરવા પણ કામ ન લાગે એવા ગંદા વસ્ત્રોનો ઉકરડો
ત્યાં છોડી જાય ત્યારે નદીની દયા આવી જાય</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હું તો આવા
શ્રાધ્ધને કે તર્પણને માનતો જ નથી</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પૈસા હોય તો સારે
રસ્તે ખર્ચવાના બહુ રસ્તા છે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અરે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">નદીઓ સૂકાય નહીં ને ગંદી ન થાય એવા કોઈ કામમાં ખર્ચવાનું
પસંદ કરું</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">તો હવે મને કોઈ અફસોસ નથી</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મેં ભેગા કરેલા શ્રાધ્ધના પૈસા નદીના શુધ્ધિકરણમાં વાપરીશ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">વાહ ભાઈ</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">! </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મને લાગે છે કે
મારે ગામેગામ નદીકથા માંડવી પડશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મને કહેવડાવજો</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બંદા હાજર થઈ જશે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હા તો પછી</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બોલો હર હર ગંગે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: GU; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હર હર ગંગે</span><span lang="GU" style="font-family: "Mangal","serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Mangal; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">.’</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-2356119060556793892019-07-07T17:06:00.000+05:302019-07-07T17:06:09.321+05:30‘ક્યાં છો?’<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અમુક લોકોમાં કુતૂહલવૃત્તિ કહો કે પંચાતવૃત્તિ
કહો થોડી વધારે પડતી જ હોય. કોણ ક્યાં છે કે ક્યાં હશે તે જાણવાની એમને બહુ ચટપટી
હોય. જેને ફોન કરે તેને પહેલો પ્રશ્ન આ જ પૂછે, ‘ક્યાં છો?’ (જો કે, મોબાઈલમાં
વધારેમાં વધારે પૂછાતો પ્રશ્ન પણ આ જ છે!)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મોટે ભાગે તો એમને સામેની વ્યક્તિનું કંઈ જ કામ
ન હોય તોય આદતવશ પૂછે, ‘ક્યાં છો?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ભલે પૂછે બિચારા પણ આ ‘ક્યાં છો?’ના જવાબો બહુ
રસપ્રદ હોય છે. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘હું હમણાં રસ્તા પર છું.’ (અરેરે! બિચારા મોબાઈલને
લીધે રસ્તા પર આવી ગયા!) અરે! રસ્તા પર છો તો ફોન કેમ લીધો? કોઈ વાહનની હડફટે આવી
જશો ને? ફોન કટ કરો પહેલાં.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બીજો જવાબ, ‘હું હમણાં બહાર છું’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ભઈ, બહાર એટલે? ઘરની બહાર કે ઓફિસની બહાર? કે
પરદેશ? કશેક પૂરાઈ ગયેલા?</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કે કોઈએ ગોંધી
દીધેલા? </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ત્રીજો જવાબ તો રોજનો જ થયો. ‘હું ટ્રાફિકમાં
છું.’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હેં? ટ્રાફિકમાં એટલે? ટ્રાફિકમાં ઊભા છો? કે
અટવાયા છો? રસ્તો ક્રોસ કરવાની રાહ જુઓ છો? ગાડી ડ્રાઈવ કરો છો કે ટેક્સીમાં છો?
ગાડીમાં બેઠા બેઠા શહેરના ટ્રાફિકને, વ્યવસ્થાને ને પોલીસને ગાળો આપો છો? ‘ચાલો
ત્યારે, ટ્રાફિકમાંથી નીકળો ત્યારે ફોન કરજો.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">સારામાં સારો તણાવમુક્ત જવાબ હોય તો, ‘મિટિંગમાં
છું, પછી ફોન કરો’ અથવા ‘પછી ફોન કરું.’ આ જવાબ એકદમ ભારે હોય! એટલે કે બહુ ભારમાં
બોલાયેલો હોય. મીટિંગમાં એટલે સાહેબ સાથે જ મીટિંગમાં હોય એવું સમજી લેવું. જ્યાં
સુધી ફોન ન કરે ત્યાં સુધી ડિસ્ટર્બ ન કરતાં. ત્યાંનું વાતાવરણ ભારેખમ હોઈ શકે! જો
વાતાવરણ ભારે ન હોત તો ફોન લઈ ના લેત? અરે, એકાદ મેસેજ પણ કરી જ દેત. ખેર, જાણ્યા
વગર રિસાવાનું કે ગુસ્સે થવાનું ભારે પડી શકે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">દિલના ધબકારા અચાનક જ વધારી દેનારો જવાબ હોય,
‘હું હમણાં હૉસ્પિટલમાં છું.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આ સાંભળીને તો ભલભલા ટેન્શનમાં આવી જાય પણ</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હૉસ્પિટલના વેઈટિંગ એરિયામાં બધા આવું જ કહેતા
હોય તે થોડું કોઈ જોવા જાય? </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘અરેરે! અચાનક જ શું થઈ ગયું? હજી ગઈ કાલે તો
તમે મારી પાસે દસ હજાર લઈ ગયા ને આજે હૉસ્પિટલ પહોંચી ગયા? આટલું બધું તે ટેન્શન
રખાતું હશે? ભલા માણસ, પૈસા ક્યાં નાસી જવાના હતા? મારાથી કંઈ બોલાઈ ગયું હોય તો
માફ કરજો પણ મારો ઈરાદો બિલકુલ એવો નહોતો. ચાલો બોલો, કઈ હૉસ્પિટલમાં છો? હું
આવ્યો હમણાં. તમે ભાઈ, પહેલાં તમારી તબિયત સાચવો.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જોયું ને? હવે કંઈ સાચું કહીને પૈસા વાળવાની
ઉતાવળ કરવા જેવી નથી. પૈસા ક્યાં નાસી જવાના? અપાશે હવે. વાપરો તમતમારે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હૉસ્પિટલનો જ બીજો કેસ જોઈએ. ‘ભઈ, હમણાં
હૉસ્પિટલમાં છું.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘તે તમે તો ઓફિસ જવા નીકળેલા ને? કોની ખબર કાઢવા
હૉસ્પિટલ દોડી ગયા? ઘરમાં તો મોડું થયું...મોડું થયુંની બૂમાબૂમ કરતા હતા ને હવે
હૉસ્પિટલમાં જઈને ગોઠવાઈ ગયા. કોણ માંદું છે?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘ભઈ, તું બોલવા દે તો કહું ને?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘મેં ક્યારે ના પાડી બોલવાની? ત્યાં બેઠા બેઠા
પણ મને જ બધાની વચ્ચે ફજેત કરશો કેમ? કોણ માંદું છે તે કહેશો હવે?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘ભાઈ, કોઈ માંદું નથી ને કોઈની ખબર કાઢવા પણ નથી
આવ્યો પણ અહીં બ્લડ ડોનેશન કેમ્પ છે તે બ્લડ ડોનેટ કરવા આવ્યો છું. ઓફિસમાંથી આના
માટે જ ફોન આવેલો. ચાલ હવે ફોન મૂક.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ઘણા હૉસ્પિટલમાં હોય ત્યારે બહુ ઉતાવળમાં ને
ભારમાં જ હોય! ફોન લેનારને સીધું કામ જ સોંપવા માંડે ત્યારે એમને પૂછવું પડે કે,
‘ક્યાં છો પણ?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘અરે જો, પહેલાં મારી વાત સાંભળ. આપણી સામેના
ફ્લેટવાળા સામંતભાઈ સિરિયસ છે. એમના ઘરે જઈને પહેલાં કહી આવ પણ સાચવજે ત્યાં કોઈ
માંદું ન પડી જાય. બીજું કે, મારા ફોનમાં બસો રુપિયાનું રિચાર્જ કરાવી દે. જરૂર
પડશે.’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘તે તમે ક્યાં છો હમણાં?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘અરે, હું એમની પાસે ‘જય હનુમાન’ હૉસ્પિટલમાં
છું. હું હૉસ્પિટલમાં રિપોર્ટ લેવા આવેલો તો આપણા ગામના એક ભાઈ મળી ગયા. એમણે
સામંતભાઈના સમાચાર આપ્યા અને મને અહીં બેસાડીને દવા લેવા ગયા ને કહ્યું, ‘પ્લીઝ,
આટલો સંદેશો એમના ઘરે આપી દેજો.’ હવે હું કંઈ એમને ના થોડી પાડું? ચાલ, જવા
દે<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>બધી પંચાત ને પહેલાં રિચાર્જ કરાવી
દે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હવે ‘ક્યાં છો?’ પૂછ્યું તે પંચાત કહેવાય? કોણ
જાણે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અને છેલ્લે, ‘અલ્યા ભોપા, બહુ દિવસથી દેખાયો નથી
તે ક્યાં છે? સાંજે જમવાનું રાખ. બહુ દિવસથી મળ્યા નથી તે મજા આવશે.’ (ભોપો
ગુંચવાયો કે જમવાનું કોના ઘરે રાખવાનું છે?)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘યાર, નહીં ફાવે. હું હૉસ્પિટલમાં છું.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘અરે અચાનક જ! મને એક ફોન તો કરવો ’તો. દોસ્ત
શું કામનો?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘અરે સબૂર, મારા કાકા માંદા છે. હું તો ઓલરાઈટ
છું.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘તારો વળી કયો કાકો?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘એ બધું પછી. નિરાંતે મળીએ ઓકે?’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હવે કાકા સારા થાય તો ભોપાભાઈને રજા મળે બાકી
તો...</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com10tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-62902254778064173512019-06-26T16:29:00.002+05:302019-06-26T16:29:37.309+05:30અમારું ફ્રિજ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આમ જોવા જાઓ તો અમારું ફ્રિજ કોઈ નવી નવાઈનું
નથી. ફ્રિજ તો ફ્રિજ જેવું જ હોય ને? એ તો દરેક કંપનીવાળાને પોતાના ફ્રિજની
ખૂબીઓને જરા વધારે પડતી જ ચગાવીને બતાવવાની અને સ્ત્રીઓને દુનિયાભરની ખુશી જાણે કે
એ લોકો જ આપતાં હોય એવો દેખાડો કરવાની ટેવ એટલે કોઈ ફ્રિજવાળા શાકભાજીનું ખાનું
ઉપર રાખે ને કોઈ વળી નીચે રાખે. ગમે તે હોય સ્ત્રીઓને તો આખા ફ્રિજમાં ગમે ત્યારે
ગમે તે ખાનાનું કામ પડે એટલે વાંકા તો વળવું જ પડે. આડું ફ્રિજ હોય તો બિલકુલ
વાંકા વળવું ન પડે પણ એ તો જગ્યા કેટલી રોકે? ને દરવાજા કેટલા રાખવા કે કેવી રીતે
ખોલવા તેનોય સવાલ એટલે હજી તો ઊભા ફ્રિજ જ ચાલે છે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હા, તો અમારા ફ્રિજમાં ખાસ કંઈ નથી પણ જો
ફ્રિજનો દરવાજો અડધી મિનિટથી વધારે ખુલ્લો રહે ને તો અંદરથી ટીંટ ટીંટ કે પીપ પીપ
જેવા અવાજનું સિગ્નલ મળવા માંડે છે! શરૂઆતમાં તો આ સગવડ જાણીને હું બહુ ખુશ થયેલી કે
ચાલો આ બહાને ફ્રિજ બહુ વાર સુધી ખુલ્લું નહીં રહે જે પહેલાં કોઈ વાર, થોડી વાર
સુધી ને કોઈ વાર, ઘણી વાર સુધી ખુલ્લું રહી જતું! હા એમાં જોકે ભૂલ તો મારી જ થતી.
જો શાક કાઢવા ફ્રિજ ખોલું ને તે જ સમયે દરવાજે બેલ રણકે તો... કોણ હશે? એની
ચિંતામાં ફ્રિજ ખૂલ્લું મૂકીને જ દોડી જતી. પછી જો ટપાલી કે કુરિયરવાળો આવ્યો હોય
તો એમને રવાના કરવામાં બે પાંચ મિનિટ તો લાગે જ ને? ત્યારે રસોડામાં ફ્રિજ મારી
રાહ જોતું મોં વકાસીને બેઠું હોય ને હું તો દરવાજે એમની સાથે પણ વાતે લાગી હોઉં!
અરે એમાં પણ જો ફ્રિજ ખોલ્યા પછી કોઈનો ફોન આવતો, તો પછી ફ્રિજે મારી ખાસ્સી રાહ
જોવી પડતી કે ક્યારે મૅડમ આવે ને મને બગડતું બચાવે. ખેર, આવા બધા નાના મોટા
પ્રસંગોથી બચવા જ અમારે ત્યાં સિગ્નલવાળું ફ્રિજ ‘ટકોર સાથે’ આવ્યું. ‘લે, હવે
દરવાજો અડધી મિનિટથી વધારે ખુલ્લો રહેશે તો અંદરથી અવાજ આવશે ને તને યાદ કરાવશે કે
દરવાજો ખુલ્લો છે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">દિવસો જતાં મને સમજાયું કે આ સિગ્નલ તો માથાનો
દુખાવો જ છે. તમે જ કહો, ફ્રિજ ખોલ્યા પછી જ ખબર પડે ને કે એમાં વાસી ખાવાનું
કેટલું બચ્યું છે કે, દૂધ કેટલું છે ને કેટલું મગાવવું પડશે કે દહીં છે કે જમાવવું
પડશે? શાકભાજીની ટ્રે ખોલ્યા પછી જ ખબર પડે ને કે કયું શાક છે ને કયું મગાવવું
પડશે? કચુંબરમાં શું શું જોઈશે? ભાજી કઈ છે ને કઈ ફેંકવા જેવી થઈ ગઈ છે? હવે આ
બધું ફ્રિજ ખોલ્યા વગર થોડી ખબર પડવાની? વળી ફ્રિજ ખોલીને જોવામાં ને દરેક વાત પર
વિચારવામાં સમય તો જાય જ ને? ભલે ને આ કોઈ બહુ અઘરા પ્રશ્નો નથી કે કોઈ ગૃહિણી એના
જવાબો ન આપી શકે પણ બધું વિચારીને સમુંનમું કરવામાં સમય તો જોઈવાનો જ. તો પછી
ફ્રિજ બનાવવાવાળાએ આ બધું વિચારવા માટે ફક્ત અડધી જ મિનિટનો સમય કેમ આપ્યો? </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">સ્વાભાવિક છે કે ફ્રિજ બનાવતી વખતે એ લોકોએ
શાકભાજી કે દૂધ, દહીં મૂકીને એને ઠુંડું કરવા મૂકીને જોઈ લીધું હશે કે કેટલા કલાક
આ બધું તાજું રહે છે! બસ. એમને તો એ જ જણાવવું છે ને કે આ ફ્રિજમાં ખાવાપીવાની વસ્તુઓ
દિવસો સુધી ને અમુક વસ્તુઓ તો મહિનાઓ સુધી પણ બગડતી નથી. ફ્રિઝરમાં તો વરસોના વરસો
સુધી બધું જેમનું તેમ જ રહે છે! નક્કી આ બધું વિચારવાવાળા ને ફ્રિજની ડિઝાઈન
બનાવવાવાળા પુરુષો જ હશે તો જ આટલી સાદી સીધી વાત પણ એ લોકો સમજી ન શક્યા, કે
ફ્રિજમાં વસ્તુ ફક્ત સારી રહે તે જ જરૂરી નથી પણ ફ્રિજમાંથી બધું લે–મૂક કરવામાં જ
કેટલો સમય જાય ને એટલી વાર તો ફ્રિજ ખુલ્લું રાખવું જ પડે. વળી રસોઈ કરવાના સમયે ગૃહિણીએ
બીજાં પણ કેટલાંય કામો પતાવવાનાં હોય ત્યારે એમ દર અડધી મિનિટે ટીંટ ટીંટનો અવાજ
એનું મગજ ફેરવી દે કે નહીં?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આવા ડરામણા અવાજને બદલે જો દર અડધી મિનિટે મધુર
સુરાવલિ વહેતી થાય કે બે સારા શબ્દો સરે(જેની આશમાં એ દોડાદોડી કરતી હોય) અથવા તો
કોઈ મધુર સ્વરે એને એમ કહે કે, ‘અલી, ફ્રિજ ખુલ્લું રહી ગયું જરા બંધ કરી દે ને.’
તો? કેટલું સરસ લાગે? રસોડામાં પણ ગૃહિણી ખુશમિજાજ રહે એવું આ લોકો ક્યારે
વિચારશે?</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-54009951746658675252019-06-12T17:59:00.001+05:302019-06-12T17:59:08.785+05:30લિફ્ટની મોકાણ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આપણને સૌને શહેરોની સોસાયટીઓની જાતજાતની લિફ્ટનો
અનુભવ રોજ થતો જ હોય છે. લિફ્ટના પણ અનેક પ્રકાર આવે છે. કોઈ ધીમી તો કોઈ ઝડપી, કોઈ
શાનદાર તો કોઈ જમાનાજૂની ને ખખડધજ, કોઈ શાંત તો કોઈ કકળાટિયણ ને સીધી કે આડી જેવા
અનેક સ્વભાવની લિફ્ટ આપણને જોવા મળે. અમારા ભાગે તો કકળાટિયણ લિફ્ટ જ આવી છે!
જેટલી વાર મળે, માથું ખાઈ જાય.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">રોજ એવી ત્રાસદાયક લિફ્ટમાં જવા કરતાં તો એમ થાય
કે દસ માળ ચડી જ જઈએ. પણ ત્યાં સુધી જીવતાં પહોંચવાનો પાછો ભરોસો નહીં એટલે લિફ્ટ
તો નાછૂટકે વાપરવી જ પડે. હજી તો લિફ્ટનો દરવાજો આપણે પૂરો ખોલ્યો પણ ન હોય કે લિફ્ટનું
સાસુ/પતિની જેમ ટોકવાનું ચાલુ થઈ જાય! ને તેય પાછું કામ પતે નહીં ત્યાં સુધી, સતત!
‘દરવાજો બંધ કરો....દરવાજો બંધ કરો...’ જો સુધરેલી ને ઈંગ્લિશ મિડિયમવાળી લિફ્ટ હોય
તો વળી થોડી સ્ટાઈલમાં, પણ ટોકે તો ખરી જ! ‘પ્લીઈઈઝ ક્લોઝ ધ ડોર...પ્લીઈઈઝ ક્લોઝ ધ
ડોર. અરે! આ તે કંઈ એની રીત છે? આમ કોઈનો જીવ લેવાય? લિફ્ટમાં આ સગવડ કે અગવડ
ઉમેરનાર પોતે સ્વભાવે કેવો હશે? શરૂ શરૂમાં તો હું ગભરાટની મારી વહેલી વહેલી
લિફ્ટમાં ભરાઈ જતી તો મારો સામાન બહાર રહી જતો. કોઈ વાર લિફ્ટનો દરવાજો બંધ કરવાની
ઉતાવળમાં ખોટું બટન દબાવી દેતી તો લિફ્ટ મને ઉપર પહોંચાડી દેતી. ત્યાર પછી મેં
ઊંડા શ્વાસ લઈને લિફ્ટ વાપરવાની ચાલુ કરી તો મારા ગોટાળા ને ગભરાટ બંધ થયા. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અરે! હજી તો આપણે લિફ્ટનો દરવાજો ખોલ્યો જ હોય
ને લિફ્ટની અંદર પગ મૂકીને ઊંધા પ્રવેશ્યાં હોઈએ, તે પછી ફરી વાર અબાઉટ ટર્ન કરીએ
તો જ દરવાજો બંધ કરી શકીએ ને? અથવા લિફ્ટમાંથી સીધા બહાર નીકળીને લિફ્ટ બંધ કરવા
ઊંધા ફરીએ ને પછી દરવાજો સાચવીને બંધ કરીએ તો એમાં ટાઈમ જાય કે નહીં? આ બધામાં
જેટલી સેકંડ કે મિનિટ જાય તેની ગણતરી કર્યા વગર જ લિફ્ટે આપણું માથું ખાવા માંડ્યું
હોય, ‘દરવાજો બંધ કરો....દરવાજો બંધ કરો’...? ભઈ, કોઈનેય ત્રાસ જ લાગે ને? ભલે ને
કોઈ સાંભળે કે ન સાંભળે ને મને જવાબ મળે કે ન મળે પણ હું તો દર વખતે લિફ્ટને બબડું,
‘હા ભઈ હા, કરે છે દરવાજો બંધ. એ શું એકધારી લાગી પડી? બહાર તો નીકળવા દે.’ (આવું
બબડીને મનને એવી તો ઠંડક મળે...આહાહા! એમ લાગે કે જાણે કોઈનો ગુસ્સો કોઈના પર
કાઢ્યો!) </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">લિફ્ટનો કકળાટ તો પાછો ગામ ગજવે એવો હોય. આપણે
પાડોશીને કે ઉપર/નીચેના માળવાળાનેય જણાવવું ન હોય તોય એમને ખબર પડી જ જાય કે આપણે
કશેક ગયાં કે આપણે કશેકથી આવ્યાં! લિફ્ટ એટલે મૂગા લેડી નારદમુનિ! કોણ કેટલી વાર
ઘરની બહાર ગયું ને કોણ કેટલી વાર આવ્યું? કોણ કોની સાથે ગયું ને કોની સાથે આવ્યું?
જતી વખતે સામાનમાં શું શું હતું? આવતી વખતે સામાનમાં શું શું હતું? સામાન પરથી તો
નક્કી બહારગામ ગયાં લાગે છે. વેકેશન છે તે પિયર ગયાં કે સાસરે ગયાં? કોણ જાણે. હવે
આટલી બધી ઝીણે ઝીણી ખબર પાડોશીને લિફ્ટ સિવાય બીજું કોણ આપી શકે?</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">લિફ્ટને કારણે તો લોકો આગલા રૂમમાં ટીવી ને સોફા
રાખીને દરવાજા સામે બેસતાં થઈ ગયાં! પાડોશની પંચાત જેવો કોઈ ટાઈમ પાસ નહીં! ખેર,
દિવસમાં આપણે દસ વાર લિફ્ટ વાપરવાની હોય તો પોતાની મસ્તીમાં જ આવ–જા કરવાની હોય
ને? પાડોશી સાથે લિફ્ટને કારણે વેર બંધાય છે કંઈ?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Shruti, sans-serif; font-size: 12pt;">લિફ્ટમાં પાછો એક વણલખ્યો નિયમ કે કોઈએ કોઈની
સામે જોવાનું નહીં. ઓળખાણ હોય તો ‘હાય હલો’થી વધારે ચાંપલાઇ નહીં કરવાની. બૅડ
મૅનર્સ કહેવાય! હાય હલો થઈ ગયા પછી લિફ્ટની દીવાલો જોઈ શકાય, લિફ્ટમૅનને જોઈ શકાય(એ
ન હોય તો લિફ્ટના દરવાજાને તકાય પણ કોઈની સામે જોવાનું નહીં. બહુ બહુ તો મોબાઈલમાં
ડોકું નાંખી દેવાય કે પર્સ ચેક કરી લેવાય કે કંઈ રહી નથી ગયું ને? બાકી ફાંફાં ન
મરાય–બૅડ મૅનર્સ યુ નો? મને લાગે છે કે, લિફ્ટ એકાદ મિનિટની અંદર જ આપણી ધારેલી
જગ્યાએ પહોંચાડી દે છે, બાકી તો બસ કે ટ્રેનની જેમ વાર જો લગાડતી હોત તો લોકો
એકબીજા સાથે વાત કરવાની કોશિશ જરૂર કરત. પછી તો ખુલ્લા દરવાજે જ વાતોનાં વડાં રોજ
તળાતે, ભલે ને પેલી સતત ટોકતી!</span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એના કરતાં લિફ્ટમાં દાખલ થતાં કે લિફ્ટમાંથી
બહાર નીકળતાં જો આવું સંભળાય, ‘હલો. ગુડ મોર્નિંગ/ગુડ ઈવનિંગ. પ્લીઝ, લિફ્ટનો
દરવાજો બંધ કરીને પછી મોબાઈલ પર વાત કરશો?’ અથવા તો, ‘પ્લીઝ તમારા લાડલાને લિફ્ટ
કરતાં પણ સારું બીજું કોઈ રમકડું લાવી આપશો? થેન્ક યુ.’ તો લોકો ખુશી ખુશી દરવાજો
બંધ કરી દે કે નહીં? પણ આજે બીજાનું કોણ વિચારે છે?</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-13148576516610775532019-05-26T16:43:00.000+05:302019-05-26T16:43:04.748+05:30મહેમાન ભગાવ્યા!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ઘણી વાર એવા વિચાર આવે</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;">,</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> કે નાનપણથી આપણને બહુ વધારે પડતા સારા સંસ્કાર
આપવામાં આવે છે. અમુક મૂળભૂત સંસ્કારો વિકસાવીને આદર્શ ઈન્સાન બનીને જીવન પુરું
કરવું એમાં બધું આવી જાય. જો બધું સરળ ચાલતું હોય તો આ ગુણો એની મેળે આપણી સાથે
સાથે ચાલતાં રહે પણ એવું દર વખતે ક્યાં બને છે? અમુક લોકો નથી ઈચ્છતાં કે આપણે
શાંતિથી રહીએ કે આપણે શ્રેષ્ઠ બનીએ! આપણામાં છુપાએલાં અવગુણો બહાર લાવવામાં એ લોકો
આપણને ખૂબ ઉશ્કેરે પરિણામે નાછૂટકે આપણે આપણું મહોરું ઉતારવું પડે. શું થાય?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અમારી સાથે આ ચાલુ વેકેશનમાં એવું જ બન્યું.
અમારે ત્યાં અચાનક જ મહેમાન આવ્યા! એટલે જાણે કે ભગવાન આવ્યા એમ જ સમજો ને. અમે
ફક્ત એમની આરતી ઉતારવાની જ બાકી રાખેલી, બાકી તો દસ વાર ઉમળકાથી ‘આવો આવો’ કહેલું
ને આવતાંની સાથે જ ચા–નાસ્તો ધરેલો. બે બે કલાકે ‘કંઈ લેશો?’ એમ પૂછ્યા કરેલું અને
રાતે તો એમનું ભાવતું ભોજન પણ જમાડેલું. એમના સામાન અને એમના વર્તનની નિરાંત જોઈને
જ અમે તો અંદાજ લગાવેલો કે આ લોકો પંદર વીસ દિવસ તો પાકા! ઠીક છે, બધું સીધું ઊતરે
તો કોઈ વાંધો નહીં. આજે મહેમાન કોના ઘરે?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અમારા અંદાજમાંથી સાતેક દિવસ તો શાંતિથી ગયા પણ
પછી એ લોકોએ રોજ રોજ મારી રસોઈમાં ખામી કાઢવા માંડી. (આ બાબતે ઘરનાંને કંઈ બોલવા ન
દઉં તો આ લોકોનું મારે સાંભળી લેવું?) તે તો ઠીક, પણ રોજ સાંજે એવણ પાસે ફિલ્મની
ટિકિટ બુક કરાવીને બહાર ખાવાનો પ્રોગ્રામ ગોઠવવા માંડ્યા. બિચારા પુરુષોને માથે
ટાલ પડવાનું આ પણ એક કારણ હશે? કોણ જાણે. બે દિવસમાં જ અમારા પાંચ હજારની ચટણી
બનતાં અમે જોઈ. હવે? આમ તો જીવનભરની બચતેય ઓછી પડે. મેં તો મારા એવણને કહ્યું, ‘આ
લોકોને આગ્રહ કરીને રાખ્યાં ને સારું સારું જમાડ્યાં તો હવે માથે પડ્યાં છે.
વહેલાં જાય એવું લાગતું નથી. શું કરીએ?’ એવણે કોઈ જવાબ ન આપ્યો પણ...</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બીજી સાંજ સુધીમાં તો એમના કાકા ને કાકી બે મોટી
બૅગ સાથે હાજર થઈ ગયાં. અમે તો એમનુંય ખૂબ પ્રેમ ને ઉમળકાથી સ્વાગત કર્યું અને
ભાવતાં ભોજનથી ભગવાનને રીઝવ્યાં. એ તો સારું કે મહેમાન સમજુ નીકળ્યાં તે વડીલો
માટે એમણે (નાછૂટકે) પોતાનો રૂમ ખાલી કરી આગળ હૉલમાં મુકામ નાંખી દીધો. સ્વાભાવિક
છે કે, હૉલમાં સૂએ એની ઊંઘની પથારી ફરી જાય એટલે સવારથી જાતજાતની અવરજવર ને અવાજથી
કંટાળી જાય. એમાં અમારા કાકા ને કાકી સવારે વહેલા ઊઠવાવાળા એટલે હૉલમાં આવીને ટીવી
પર ભક્તિ ચેનલ મોટેથી ચાલુ કરીને સાથે ભજન ગાવા માંડ્યાં. મહેમાન કંટાળીને બેઠાં
થઈ ગયાં અને નિત્યકર્મ પતાવતાં થયાં તો એમને કાકા ત્યાં પણ નડ્યાં. બાથરૂમ રોકેલું
રાખીને કાકાએ મહેમાનને રડવા જેવા કરી દીધા! ખેર, સાંજ સુધીમાં તો મહેમાનની બૅગ પૅક
થઈ ગઈ ને છૂટકારાની ખુશી અનુભવતાં બંને દસ વાર, ‘આવજો...આવજો’ કહેતાં રવાના થયાં.
જોકે, એમણે અમારા ‘આવજો પાછાં...રહેવાય એમ’નો કોઈ જવાબ નહોતો આપ્યો! </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હવે? આગળ શું થયું? ભલે પહેલા મહેમાનથી અમને
બચાવવામાં એમનો અજોડ ફાળો હતો તોય બીજા મહેમાન તો હજીય ઘરમાં જ હતાં ને? અમારાથી તો
કંઈ બોલાય એમ પણ નહોતું. ઉલમાંથી ચૂલમાં આને જ કહેવાય? આ કાકી તો સવારથી વહેલાં
ઊઠીને હવે ટીવીમાં કથા કે ભજન માણવાને બદલે મારી આગળપાછળ ફરવા માંડ્યાં. હું જ્યાં
જાઉં ત્યાં પૂંછડાની જેમ પાછળ પાછળ ફરે ને પોતાની ને પોતાની વાત કર્યે રાખે. મને
એમની વાતોમાં કેટલો રસ હોય? ધીરે ધીરે મારું ધ્યાન મારા કામમાંથી હટતાં રસોઈમાં
ગોટાળા થવા માંડ્યા તે એ બંનેને તો બહાનું મળી ગયું. કાકા રોજ બબડતા બબડતા કોઈ ને
કોઈ ખામી કાઢે ને કાકી એમને પ્રોત્સાહન આપતાં મને બધું સમજાવવા બેસે. ‘જો બેન, થેપલાં
બનાવે ને તો પહેલાં...ફલાણું ને ઢીકણું કરવાનું’. ‘કઢીમાં આની સાથે પેલું નાંખે ને
તો પણ ચાલે’ ને પછી પોતાની કઢીના કોણે કોણે વખાણ કરેલાં તેની કથા માંડે. રાત
સુધીમાં તો કાકી મને હૉરર ફિલ્મની ફાનસવાળી ડોસી જેવાં દેખાવા માંડે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એક દિવસ મને તો સવારથી ધ્રુજારી ને ચક્કર ચાલુ
થયાં તોય જેમતેમ મગજ પર કાબૂ રાખતી હું લાગ જોઈને પાડોશમાં ગઈ ને જતાં વેંત
પાડોશણને ખભે માથું નાંખીને, ગળગળા અવાજે મારી બધી તકલીફ જણાવી કોઈ મદદ કરવા
કહ્યું.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘અરે, એમાં શું? તમે બિલકુલ ચિંતા ન કરો. અમે
બંને કાલે સવારથી તમારા ઘરમાં ઘરમાં ધામો નાંખી દઈએ. એમનું એવું માથું ખાઈશું ને
કે તમારા કાકા ને કાકીની સાંજ પણ નહીં પડવા દઈએ.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મારી પાડોશણમાં ત્યારે મને સાક્ષાત્ ભગવાનનાં
દર્શન થયાં, બોલો!</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-49455687440289863552019-05-12T19:37:00.001+05:302019-05-12T19:37:18.798+05:30મમ્મી રિટાયર થાય છે!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘આ હું શું સાંભળું છું? તું રિટાયર થવાની?’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘હાસ્તો. કેમ? મારાથી રિટાયર ન થવાય? ખાલી,
જોબવાળી સ્ત્રીઓથી જ રિટાયર થવાય?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘ના ના, તારાથી આઈ મીન તારા જેવી સ્ત્રીઓથી પણ
રિટાયર થવાય. થવાય શું, થવું જ જોઈએ. તમે લોકો હવે રિટાયર નહીં થાઓ તો ક્યારે થશો?
બહુ ઉમદા વિચાર. તો પછી કોઈ સમારંભ કે પાર્ટી જેવું રાખવું છે? આપણે ફેમિલી
ફેમિલી...બીજું કોઈ નહીં.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘વાહ! તમે તો એક જ વાતે કેટલું બધું વિચારી
લીધું! સો નાઈસ ઓફ યુ. આપણે દીકરા વહુ અને દીકરી જમાઈને આજે જ ફોન કરી દઈએ.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘ફોનની માથાકૂટ છોડ, કોઈ ફોન નહીં લે તો તું
પાછી રિસાઈ જશે. એના કરતાં ફેમિલી ગ્રૂપમાં મેસેજ મૂકી દે ને કલાક રાહ જોઈએ. ત્યાં
સુધીમાં બધાના જવાબ આવી જ જશે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">એ...ક કલ્લાક શું, એક મિનિટમાં જ ચારેયના મેસેજ
આવી ગયા. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘વાઉ મૉમ! આર યુ સિરિયસ? ધેટ્સ ગ્રેટ ન્યૂઝ. યુ
મસ્ટ ટેક રેસ્ટ એટ ધીસ એજ. વેલ ડન. ઓલ ધ બેસ્ટ ફોર યોર ન્યૂ લાઈફ. પપ્પા શું કહે
છે? હા કે ના?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘મમ્મી, ખરેખર તમે રિટાયર થાઓ છો? વાહ. બહુ
સારું લાગ્યું જાણીને. પ્લીઝ પણ અમને નહીં ભૂલતાં હં. અમને હજી તમારા
ગાઈડન્સની<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>જરૂર છે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘મા રિટાયર થાય પણ માનો પ્રેમ નહીં, ખરું ને
મમ્મી? મને તો ગમ્યું કે તેં બહુ જલદી આ વિચાર કર્યો. હવે આપણે આરામથી સાથે બેસી
શકશું ખરું ને?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘મમ્મી, તું રિટાયર થાય છે? હા પાડી પપ્પાએ?
પપ્પાને તો શૉક જ લાગ્યો હશે કેમ? તો પછી પપ્પાનું કામ કોણ કરશે કે પપ્પા પૂરતી
છૂટ રાખી છે? એની વે, અમને તો ગમ્યું કે તું રિટાયર થાય છે. એન્જોય યોર ન્યૂ જર્ની
મૉમ.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">મેસેજ જોઈને પપ્પા ધીમું બબડ્યા, ‘આ બધી
વાયડાઈનું શું કામ હતું? જાહેરાત કરી તો બે લપડાક પડી ને મને? ખેર, તારે રિટાયર
થવું હોય તો ભલે થા. આમેય ઘરમાં તારે કામ જ શું છે? બહુ ધાડ મારતી હોય તેમ રિટાયર
થવાની હંહ!’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘એમ ધીમું ધીમું બબડો એના કરતાં જેટલી કાઢવી હોય
એટલી ભડાસ મોટેથી જ કાઢી લો ને. મને ખબર છે કે તમને આ રિટાયરમેન્ટની વાત જરાય ગમી
નથી. તે કેમ તમે રિટાયર નથી થયા તમારા કામમાંથી? હવે આરામ જ છે ને? તમારે ક્યાં
સળી ભાંગીને બે કટકા કરવા પડે છે તે મને બબડો છો. તમે તો જે મનમાં આવે તે કરો જ છો
ને? હવેથી મારે પણ મારા મનનું કરવું છે ને તેની જ આ જાહેરાત છે, સમજ્યા?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘અરે યાર, તું અચાનક જ આમ ધડાકો કરે તો હું
ગભરાઈ જ જાઉં ને? મને ખબર છે તું મારા કામ માટે થઈને તો રિટાયર નહીં જ થતી હો. સાચું
બોલજે, આમેય તારે કરવાના કામમાં, મારાં કેટલાં કામ હોય આખો દિવસ?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘હવે જ્યારે બધાં ભેગાં થવાનાં જ છીએ ત્યારે જ બધી
વાત કરીશ કે હું કયા કયા કામમાંથી રિટાયર થાઉં છું. ચાલો, જવા દો એ વાત. ચા પીશો
ને?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘હાસ્તો, તારા હાથની ચાને કોણ ના કહે?’(છેલ્લી છેલ્લી
તૈયાર ચા પીવા મળતી હોય તો ના થોડી કહેવાય? કોણ જાણે રિટાયર થયા પછી મારે માથે ચા
બનાવવાનું નાંખીય દે!)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">રિટાયરમેન્ટની પાર્ટી પત્યા પછી મમ્મીની કોઈ
જાહેરાત થાય તે પહેલાં જ ચારેય હોશિયાર બાળુડાંઓએ મમ્મીને સરપ્રાઈઝ ગિફ્ટ આપી.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘મમ્મી, તને રિટાયરમેન્ટની સઘળી શુભેચ્છાઓ સાથે અમારી
કે અમારાં બાળકોની બધી જવાબદારીમાંથી અમે તને મુક્ત કરીએ છીએ. સાજે માંદે કે
પ્રસંગે અમે તને છાસવારે અહીંથી ત્યાં દોડાવતાં તે બધું હવેથી બંધ. અહીં આવશું
ત્યારે ઘરનું બધું કામ અમે જ કરશું(અથવા રસોઈયો અને હેલ્પર સાથે લઈ આવશું.) આટલું
બસ થશે? હજી પણ કોઈ મદદ જોઈએ તો અમે હાજર છીએ.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘વાહ મેરે બચ્ચોં!’ જુઓ જુઓ...શીખો કંઈ આ લોકો
પાસેથી.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘હા, તે મેં ક્યાં ના પાડી જ છે? તેં વગર કહ્યે
કેમ માની લીધું કે હું તને કોઈ મદદ નહીં કરું? એક મહારાજ ને એક હેલ્પરનું તો મેં
પણ કહી જ દીધું છે. મારું કોઈ કામ તારે આજ પછી નથી કરવાનું. તું એકદમ ફ્રી...એકદમ
આઝાદ ને તારું રિટાયરમેન્ટ આજથી જ શરૂ પણ આજે તારા હાથની ચા ને ભજિયાં ખવડાવી દે
તો તારી બહુ મોટી કૃપા.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ચાલો ત્યારે, ભજિયાંપાર્ટી સાથે મમ્મી ખરેખર
રિટાયર થાય છે.</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-24358474141467851032019-04-25T18:15:00.000+05:302019-04-25T18:43:53.660+05:30ડૉક્ટરની ફાઈલ<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">એક દવાખાનામાં પચાસેક વર્ષની ફરતે ફરતું એક યુગલ
પ્રવેશ્યું. બેનના હાથમાં બે મોટા થેલા હતા તે એમણે સાથે રાખતાં એક તરફ બેઠક લીધી.
સાદા દવાખાનામાં તો કમ્પાઉન્ડર નામ નોંધી લે ને વારો આવે ત્યારે બોલાવે, એટલે કમ્પાઉન્ડરની
સામે ઘડી ઘડી જોતાં એ લોકો ઊંચા જીવે બેઠાં. આખરે એમનો વારો આવ્યો એટલે પેલા થેલા
સાથે એ લોકો ડૉક્ટરની કૅબિનમાં જવા માંડ્યાં.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અરે કાકી, આ તમારા થેલા અહીં બહાર જ મૂકી જાઓ.
કોઈ નહીં લઈ જાય.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ભાઈ, આમાં તો મોટા ડૉક્ટરની ફાઈલો છે તે
સાહેબને બતાવવાની છે.’ કમ્પાઉન્ડરે થેલા સામે જોતા કમને ડોકું ધુણાવ્યું.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘આવો બેસો અહીં. બોલો શું થાય છે?’ ડૉક્ટરે
ભાઈને પૂછ્યું.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ઢીલા બેઠેલા ને તદ્દન નંખાઈ ગયેલા અવાજે ભાઈ
બોલ્યા, ‘કાલે રાતે છાતીમાં દુખાવો થયેલો.’ ને પછી પાછા ઢીલા થઈને બેસી ગયા.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અરે, બધી વાત કરોને શું થયેલું તે.’ એમના પત્નીએ
ઘરમાં બોલે તેવા અવાજે કહ્યું ને જવાબની રાહ જોયા વગર ફરિયાદ ચાલુ કરી, ‘ડૉક્ટરસાહેબ
એ તો કંઈ નહીં બોલે. પેલ્લેથી જ મૂંજી જેવા છે. કાલે સાંજથી એમને છાતીમાં દુખવા
માંડેલું તો બોલતાં શું થતું હતું? સાંજે જ અહીં આવી જાત કે નહીં? દસ વરસ પહેલાં
પણ મોટો એટેક આવેલો ત્યારે પણ એવું જ. બોલેલા જ નહીં. આજે તો મેં કીધું કે ચાલો
ત્યારે આવ્યા. એમ કહે કે, હવે તો સારું છે. પથરા સારું છે! તમે જ જોઈ લો એમને
બરાબર ને આ બધી ફાઈલ પણ છે તે પણ જોઈ લેજો.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ફાઈલ? શાની ફાઈલ?’ ડૉક્ટર ચમક્યા. એમને થયું આ
લોકો ભૂલમાં ઈન્કમટેક્સની બધી ફાઈલ લઈને તો અહીં નથી આવી ગયાં ને?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">પેલા પેશન્ટના મિસીસે તો થેલા ખોલીને એક પછી એક
ફાઈલ બતાવતાં ફાઈલનો ઈતિહાસ કહેવા માંડ્યો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘જુઓ સાહેબ, આ ફાઈલ ડૉ. દિલધડકની. તમે તો ઓળખતા
જ હશો. મોટામાં મોટા ડૉક્ટરને બતાવેલું ને હાર્ટનું ઓપરેશન પણ એમની પાસે જ
કરાવેલું, તોય પાછો એટેક આવ્યો બોલો!’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ડૉક્ટરે ‘સાંભળું છું’ એવું બતાવતા મોબાઈલમાં
મેસેજ જોવા માંડ્યા.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">કથા આગળ ચાલી.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘સાહેબ, આ ફાઈલ ડૉ. મારફાડની. એમણે તો આમને
તપાસ્યા વગર જ મોટા સાહેબની ફાઈલ જોઈને કહ્યું કે, બધું બરાબર છે. આ જ દવા ચાલુ
રાખો.’ ને પછી પોતાની બે દવા બીજી લખી આપી ને હજાર રુપિયા ખંખેરી લીધા!’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ડૉક્ટરનું મગજ તો ફરવા માંડ્યું. અરે! હદ થાય છે
હવે. આ બેન તો મારી જમાતની ઘોર ખોદવા માંડ્યાં! કંઈક કરવું પડશે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘બેન, તમારી પાસે આમાં બીજા કોની કોની ફાઈલ છે?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">બેન તો હરખાયાં. ડૉક્ટર હોય તો આવા. પેશન્ટ તો
પેશન્ટ, પેશન્ટની ફાઈલોમાં પણ કેટલા પેશન્ટ બનીને રસ લે છે! વાહ! આ જ ડૉક્ટર સારા.
નક્કામા બીજે બધે રખડ્યાં. હવે તો કંઈ પણ થાય, મરીએ ત્યાં સુધી આમની પાસે જ આવવું.
હરખમાં ને હરખમાં બેને તો પહેલો થેલો ખાલી કરવા માંડ્યો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘આ ડૉક્ટર કાતરિયાની ફાઈલ, આ ઝાટકિયાની, આ
બંદૂકવાલાની, આ ડૉ. ગોલીબારની. તમે માનશો નહીં સાહેબ પણ એટેક આવ્યા પછીના એક
વરસમાં તો બધાના કહેવાથી સેક્ન્ડ ઓપિનિયન માટે અમે આ શહેરના તો ઠીક, બીજા શહેરોના
મોટા ડૉક્ટરોના પણ ઓપિનિયન લઈ લીધા. બે થેલા ભરીને ફાઈલો થઈ પણ થવાનું થઈને જ
રહ્યું તે કાલે પાછો એમને એટેક આવ્યો.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ડૉક્ટર વિચારમાં પડ્યા. આ બેન વાત તો બધી સાચી
કરે છે. આવા બેકાળજીવાળા પતિની ચિંતામાં, પતિને લઈને ડૉક્ટરે ડૉક્ટરે બધે ફરવાથી
બબડાટની આદતેય પડે ને અવાજ પણ ઊંચો થઈ જાય એમાં એનો કોઈ વાંક નથી. ઘર સાચવે કે
વરની તબિયત સાચવે? પણ આ ફાઈલોના થેલા? એનું હું શું કરવાનો? આચાર ડાલું કે ચટની બનાઉં?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘એક કામ કરો બેન. તમે આ બધી ફાઈલો અહીં મૂકી
જાઓ. હું નિરાંતે જોઈ લઈશ. હાલ તો એમનો કાર્ડિયોગ્રામ કાઢવો પડશે. પછી એ જોઈને કંઈ
સલાહ આપી શકું.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ખુશ થયેલાં બેનના બહાર જતાં જ ડૉક્ટરે
કમ્પાઉન્ડરને બોલાવ્યો, ‘આ બે થેલા હમણાં માળિયે ચડાવી દે. મહિના પછી આ લોકો પાછા
આવશે ત્યારે પાછી આપવાનું યાદ કરાવજે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">કાર્ડિયોગ્રામમાં ખાસ કોઈ દેશના નકશા ન દેખાયા
એટલે દવા ચાલુ રાખવા જણાવી ડૉક્ટર મફતિયાએ એ યુગલને વિદાય કર્યું.</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-72764624860725326512019-04-11T16:08:00.001+05:302019-04-25T18:45:09.782+05:30ગરમી કેવી પડે છે?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<h1 style="text-align: justify;">
</h1>
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ગમે એવી માથાફાડ ગરમી પડતી હોય કે હાડ
ધ્રુજાવતી ઠંડી પડતી હોય કે પછી ઘુંટણ સુધીના ડુબાડુબ પાણી ભરાઈ જાય એવો વરસાદ
પડતો હોય, આ દુનિયા પર એક જ વ્યક્તિ એવી છે જે પોતાની જાનની પરવા કર્યા વગર લોકોની
જાનની ખબર કાઢવા નીકળી પડે છે. લોકોની ખબર બીજા લોકો સુધી પહોંચાડવામાં એ ભારે
જહેમત ઊઠાવે છે તોય બદલામાં એને શું મળે છે? પગાર સિવાય? આજે મારે વાત કરવી છે
ટીવીના એન્કરની.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-size: 12pt;">સ્થળ પર રૂબરૂ જઈને, જીવને કે જીભને જોખમમાં
નાંખીને પણ આ એન્કર ભાઈ/બહેન લોકોની સાથે વાત કરીને, એકનો એક સવાલ દસેક જણને
પૂછીને દરેકના અલગ અલગ વિચારો દર્શકો સુધી પહોંચાડે છે. ઘણી વાર તો બધાના સરખા જ
જવાબો સાંભળીને દર્શકો પણ આશ્ચર્ય પામે છે. શું અહીં પણ અગાઉથી મોસ્ટ આઈએમપી આપીને
બધું ગોખાવાઈ ગયું હોય? જો કે, માઈક મોં સુધી બરાબર નહીં પહોંચ્યું હોય અથવા તો
લોકોને પોતાનો સંદેશો બરાબર નહીં પહોંચે એવી બીકમાં જ કદાચ ટીવીના કેમેરા જોઈને
હોંશીલા ને જોશીલા બે મિનિટના કલાકારો ગળું ખોંખારીને માઈકની સામે એન્કર કરતાં પણ
વધારે મોટા અવાજમાં ઘાંટા પાડવા માંડે છે. આમ તો દર્શકોને સચોટ અહેવાલ તો માહોલ
જોતાં જ મળી જતો હોય, તોય ત્યાં ઊભેલા લોકોમાંથી બે ચાર ઊંચાનીચા થતા લોકોને
પૂછવાનો રિવાજ હોવાથી, એન્કર ભૂલ્યા વગર પોતાની ટીમની બધી માહિતી આપવાની સાથે સાથે
એક કામ પતે એમ સમજીને એકાદ બોરિંગ સવાલ પૂછી જ લે છે. ને પછી છેલ્લે પરસેવો લૂછતાં
લૂછતાં, ‘ફલાણા કે ઢીંકણાં કેમેરામેન સાથે, ફલાણી કે ઢીંકણી ચેનલમાંથી જબરદસ્તી
મોકલાયેલો હું કખગઘ.’</span></div>
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-size: 12pt;">આકાશમાંથી અંગારા ફેંકીને રસ્તા પરનો ડામર
પીગળાવતી ને કારનું એસી ચાલુ રાખવા મજબૂર કરતી ગરમીમાં તો, ચાર રસ્તે વેચાતાં
તરબૂચ કે બરફગોળા અને આઈસક્રીમ કે રંગીન શરબતો જ રાહત આપી શકે. ઘરમાં નિરાંતે
ઠંડકમાં ઝોકાં મારતાં કે ટીવી જોતાં લોકોને કોઈ પૂછવા નથી જતું, કે ‘ગરમી કેવી પડે
છે?’(ધારો કે પૂછે ને તોય ચાર રસ્તે મળતા જવાબોમાંથી જરાય ઊતરતો જવાબ કોઈનો ન હોય
એની ખાતરી! ચાલીસથી પચાસ ડીગ્રીનો એક આંકડો ઉમેરાય વધારાનો, બીજું કંઈ નહીં.))</span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ચાલો આપણેય જઈએ શહેરના ચાર પાંચ જાણીતા ચાર
રસ્તે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">તરબૂચની લારીએ ઊભા રહીને ચારેક જણ એન્કરના
દેખતાં તરબૂચની ચીરીમાં ડાંફાં મારે છે. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ભાઈ, પહેલાં તમને પૂછું. ગરમી કેવી પડે છે?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અરે, ગરમી ને? સખ્ખત ગરમી પડે છે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘તમે ગરમીને મારવા શું કરો છો?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ગરમી જો દેખાતી હોત ને તો લાકડીએ લાકડીએ એને
ઝૂડી કાઢત. પણ હમણાં તો તરબૂચ ખાવા સિવાય કોઈ ઉપાય નથી.’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અચ્છા, એટલે તમે ગરમીમાં તરબૂચ ખાઓ છો એમ ને?
બીજું શું કરો છો?’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">(યાર, ગરમીમાં જ તો તરબૂચ ખાવા આવ્યો ત્યાં તમે
ભટકાઈ ગયા! બીજું શું કરવાનું? હવે આગલી લારી પર ગંગાજમના પીધા પછી એની બાજુની
લારી પર બરફગોલો ને છેલ્લે એની બાજુની લારી પર આઈસક્રીમ ખાઈશ. બીજું કંઈ પૂછવું
છે? પ્લીઝ જાઓ. આ બાજુવાળો ડોકિયાં કરે છે ક્યારનો. એને પૂછો.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ગરમીમાં આપણી હટી જશે ને તો જોવા જેવી થશે.)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘સર સર, હું કહું. ગરમીને મારવા અમે રોજ આવી
કાળઝાળ મોંઘવારી જેવી ગરમીમાં આ જ ચાર રસ્તે, આ જ ચાચાની લારીએ તરબૂચ ખાવા આવીએ
છીએ. તરબૂચ ગરમીનું ફળ છે. તરબૂચથી શરીરમાં ને મગજ માં ઠંડક થાય છે. તરબૂચમાં
બિયાં બહુ હોય છે પણ હું સ્વચ્છ ભારતમાં માનું છું એટલે બિયાં ગળી જાઉં છું. હું
રોજ ઘરનાં માટે પણ એક તરબૂચ લઈ જાઉં છું. તરબૂચથી કોઈ નુકસાન થતું નથી પણ આજકાલ ઈંજેક્શનવાળા
તરબૂચ આવે છે તેનાથી ચેતવું. કેન્સર થઈ શકે છે. આ ચાચાની લારી પર ગેરન્ટીના તરબૂચ
મળે છે એટલે અમે રોજ અહીં જ તરબૂચ ખાવા આવીએ છીએ.’ તરબૂચ પર નાનકડો નિબંધ પૂરો કરી
પેલા હોંશીલાએ ફરી તરબૂચની ચીરીમાં ડાંફું મારવા મોં ફાડ્યું. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">આવી ભયંકર ગરમીમાંય બિચારા એન્કરને કોઈએ તરબૂચની
એક ચીરીય ઓફર ના કરી! સો સૅડ!</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-33731716026184233392019-03-27T20:02:00.001+05:302019-04-25T18:44:34.347+05:30બૂફેમાં ટિફિન <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">આ વરસે એક અજબ કંકોતરી આવી. ‘ફલાણાં ઢીંકણાંના
અમુક તમુક ભણેલા સુપુત્ર સાથે, ફલાણાં ઢીંકણાંની (અમુક તમુકમાં એકાદ ડિગ્રી વધારે
કે ઓછીવાળી) સુપુત્રીનાં લગ્નમાં અમારા આમંત્રણને માન આપી શોભામાં અભિવૃધ્ધિ કરવા
જરૂરથી પધારશો. યાદ રાખીને કુટુંબદીઠ ચાર જણનું ભોજન ભરાય એવું ટિફિન લેતા આવશો.
હજાર રુપિયા ચાંદલો ફરજિયાત છે. ખાસ નોંધ–ચાંદલાની રસીદ આપનારને જ ટિફિન ભરી
આપવામાં આવશે.’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<h1 style="text-align: justify;">
</h1>
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">આદત મુજબ ઘરમાં અમે પહેલાં આશ્ચર્ય અને પછી આનંદ
સાથે કંકોત્રીની ચર્ચા કરી અને હિસાબ માંડ્યો. ધારો કે, હજાર રુપિયામાં ચાર જણ જમી
આવે અને ચાર જણનું ટિફિન ભરતાં આવીએ તો જલસા જ જલસા થઈ જાય. પાર્ટી જોરદાર છે એટલે
આવું એમને હજાર રુપિયામાંય પોસાય. બાકી આજે તો હજાર હજારની એક એક ડિશ થઈ ગઈ છે
ત્યાં આવા ઉદાર બનવું આમને જ પોસાય. પહેલાં વિચાર કર્યો કે બહારગામથી એકાદ બે
સગાંને પણ બોલાવી લઈએ, પછી માંડવાળ કર્યું કે મીઠા ઝાડનાં મૂળિયાં ન ઉખેડાય. જોકે,
સરસ ભપકાદાર કપડાં સોહાવીને હાથમાં ટિફિન લઈને જમવા જવાનું જચ્યું નહીં પણ સામે બે
ટાઈમના જમણની લાલચ હતી એટલે ટિફિનને એક સરસ ડિઝાઈનર થેલીમાં લઈને અમે તો ગયાં ભવ્ય
લગ્નના ભવ્ય જમણવારમાં.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">મોટા શણગારેલા પાર્ટી પ્લોટમાં આદત મુજબ અમે
સમયસર જ પહોંચી ગયા. (ક્યાંક ખાલી ટિફિન લઈને પાછા ન ફરવું પડે!) દૂરથી જોયું તો
સ્ટેજ પર લાંબી લાઈન લાગેલી. અરેરે! આપણાંથી વહેલા આવવાવાળા પણ છે? બધાના હાથમાં જ
મોટા ડિઝાઈનર થેલા દેખાયા. હજાર રુપિયા ચાંદલો ફરજિયાત હતો એટલે ગિફ્ટ કે બૂકેની
ઝંઝટમાં કોણ પડે? સગાંવહાલાં કે મિત્રોને નજરઅંદાજ કરીને અમે તો લાઈનમાં જઈ ઊભા.
સૌને ઉતાવળ હોવાથી સ્ટેજ પર તો ઝપાટામાં શુભેચ્છાઓ સાથે કવર અપાઈ જતા ને ઝપાટામાં
સ્માઈલના ખડકલા થતા ને ફટાફટ ફોટા ખેંચાવીને સૌ રવાના થતા. અમે પણ ઉતાવળમાં જ હતાં
ને? </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">સ્ટેજ પરથી ઊતરીને હોંશે હોંશે જમવા ને ટિફિન
ભરાવવા ગયાં તો ત્યાં અમારી ને કદાચ સૌની નવાઈ વચ્ચે ફક્ત ભોજનની વિવિધ વાનગીઓના
લાઈનસર ટેબલ અને પીરસણિયા જ હાજર હતા. ત્યાં જમવા બેસવાની કોઈ વ્યવસ્થા જ નહોતી!
લોકો પણ લાઈનમાં ડિશ લેવા કે ડિશ લઈને<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>કે
પછી ઊભા રહીને જમતાં કે આમતેમ ફાંફાં મારતાં પણ ન દેખાયા! પાણીની વ્યવસ્થા પણ કશે
નજરે ન ચડી. કચરાપેટીઓ પણ ગાયબ! શું હજી જમણવાર ચાલુ નથી થયો? તો લોકો જમશે ક્યારે
ને ટિફિન ભરાવીને લઈ ક્યારે જશે? અમારી જેમ જ બીજા મહેમાનો પણ આમતેમ ફાંફાં મારતાં
દેખાયા. પૂછે પણ કોને?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">આખરે થોડી હિંમત ભેગી કરીને એક ટેબલે અમે
પહોંચ્યાં.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ભાઈ, અહીં જમવાનું ક્યારે શરૂ થશે?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘સર, અહીં જમવાનું નથી રાખ્યું. ખાલી ટિફિન
ભરીને જ લઈ જવાનું છે. તમે કોઈ પણ ટેબલે જઈને તમને જે જોઈએ તે ટિફિનમાં ભરાવી લો.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ઓહ! આ નવું! ગજબ કે’વાય! ધીરે ધીરે મગજમાં ટિફિન
ને હજારના ચાંદલાનો તાળો બેઠો. અચ્છા એમ વાત છે ત્યારે. અહીં જમવાનું નહીં એટલે
એનો સીધો અર્થ એ થાય કે હજારમાં ચાર જણે જ જમવાનું છે! આ તો યજમાનને અને મહેમાનને
પણ બહુ બધી ઝંઝટમાંથી મુક્તિ. ન કોઈએ ડિશ માટે, ભોજન માટે કે આઈસક્રીમ ને મુખવાસ
માટેની લાઈનમાં ઊભા રહેવું પડે, ન કોઈનાં કપડાં બગડે, ન કોઈ વચ્ચે ટપાટપી થાય કે ન
કોઈ ઝુંટમઝુંટ થાય કે ન અંદરઅંદર પંચાત કે બોલાચાલી થાય. ટિફિન ભરાવો ને ચાલતાં
થાઓ. દિવસોના થાકેલા યજમાને પણ અમસ્તાં અમસ્તાં લોકોને ‘આ લો ને પેલું લીધું કે
નહીં? અરે ઓ ભાઈ, આમને માટે રસમલાઈ લઈ આવ તો જલદી.’ એવા કોઈ આગ્રહ કરવા ચકરડાં
મારીને થાકવાનુંય નહીં. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ન તો પ્લોટમાં ટીશ્યૂ પેપરના ડૂચા ને પ્લાસ્ટિક
ગ્લાસનું વધારાનું ડેકોરેશન થાય, ન વેરાયેલી વાનગીઓની ગંદકી થાય, ન કીચડ થાય કે ન
કોઈ જાતનો શોરબકોર થાય. ઓછા માણસોમાં કામ પણ ઝડપથી થાય અને મહેમાનો પણ ગરમ ગરમ
ખાવાની ઉતાવળમાં વહેલા જ ઘરભેગા થઈ જાય. માન્યું કે, હજાર રુપિયામાં આ ટિફિન મફત જ
કહેવાય પણ એની સામે ફાયદા ગણ્યા કે નહીં તમે? જે ભોજનસમારંભમાં મહેમાનો આવતા જ
રહે, આવતા જ રહે અને યજમાનો કંકોતરીના વાયદા મુજબ રાહ જોતા જ રહે...જોતા જ રહે તે
સારું કહેવાય? મહિનાઓની તૈયારીથી થાકેલા લોકો રાહ જોતાં હોય કે, ‘હાશ આજે પત્યું
હવે.’ ત્યારે એક જ દિવસમાં એમને ફક્ત જમવા ખાતર અધમુઆ કરવા એ તો ખોટું કહેવાય. ઘરે
જઈને પણ આરામથી જમાય ને?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અમને તો આ ટિફિન સર્વિસ ગમી ગઈ, તમને?</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-84313714257223149082019-03-14T20:25:00.003+05:302019-03-15T09:52:45.437+05:30ઈંદોરની શાન અને મહારાણીની વિદાય<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<h1 style="text-align: justify;">
<div style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in;">
<br /></div>
<div style="background: white; margin-bottom: .0001pt; margin: 0in;">
<span style="background-color: transparent; font-family: "shruti" , sans-serif; font-weight: normal;"><span style="font-size: small;">અહમદનગરના સાવ અજાણ્યા ગામ ચોંડીના એક મંદિરમાં,
સહેલીઓ સાથે રમવાની ઉંમરે આઠેક વર્ષની એક નાનકડી છોકરી ગરીબ ને ભૂખ્યાં લોકોને ખૂબ
પ્રેમથી જમાડતી હતી. ગામે ગામ કર ઉઘરાવવા નીકળેલા માળવાના રાજા મલ્હારરાવ હોળકર એ બાળાને
જોઈને ચકિત થઈ ગયા. તે જ ઘડીએ અહિલ્યાનું ભવિષ્યની મહારાણી બનવાનું નક્કી થઈ
ગયું.(જો કે, આ બાળવિવાહ ઈંદોર માટે લાભદાયી નીવડ્યાં.) રાજાએ ત્યારે ને ત્યારે જ
અહિલ્યાના પિતા પાસે પોતાના દીકરા ખંડેરાવ માટે અહિલ્યાનો હાથ ને સાથ માગ્યો. ગદગદ
થયેલા પિતા માણકોજી શિંદેએ ના કહેવાનું તો કોઈ કારણ જ નહોતું. પોતાના ધાર્મિક સંસ્કારો
પર અને ગામમાં કોઈ જ સ્કૂલ ન હોવાથી ઘરમાં જ આપેલા શિક્ષણ પર પિતાને પૂરો ભરોસો
હતો. એમણે ખુશી ખુશી દીકરી વિદાય કરી.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">ખંડેરાવ એક નંબરનો લંપટ પતિ હોવા છતાં પતિને
પરમેશ્વર માનતી ઉચ્ચ સંસ્કારોવાળી અહિલ્યાએ એને સુધારવામાં કોઈ કસર ન છોડી. સસરાએ દીકરાનાં
લક્ષણ પારખીને પહેલેથી જ વહુને બિચારી ન રહેવા દેતાં રાજકાજમાં નિપૂણ બનાવવા
માંડેલી. અહિલ્યાને વહુ ન ગણતાં એને દીકરીની જેમ જ મોટી કરી અને દરેક વિદ્યામાં
પારંગત કરી. ઘોડેસવારીથી માંડીને અવ્વલ દરજ્જાની તીરંદાજી પણ શીખવી. અહિલ્યા જેવા
કાચા હીરાને ફક્ત ચમકાવવાની જ જરૂર હતી. બાકી હતું તે એની અદ્ભુત ગ્રહણશક્તિએ
પૂરું કર્યું. પિતાતુલ્ય સસરા જેટલી જ કાબેલ બનેલી અહિલ્યાએ પતિ અને સસરાના મૃત્યુ
પછી રાજનિયમાનુસાર પોતાના દીકરાને ગાદી પર બેઠેલો જોયો પણ એ સૌભાગ્ય એના નસીબમાં
નહોતું. બાપના સંસ્કારો પચાવી ચૂકેલો માલેરાવ થોડા જ સમયમાં મોતને ભેટ્યો. એકના એક
દીકરી–જમાઈને સાથે રાખ્યાં તો જમાઈનો જુવાનીમાં જ સ્વર્ગવાસ થયો અને દીકરી એની
પાછળ સતી થઈ ગઈ. કોઈ માને આઘાતથી ભાંગી પડવા માટે આનાથી વધારે શું જોઈએ?</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">હવે, કોઈ સ્ત્રી શું રાજ્ય ચલાવવાની? એવા
ભ્રમમાં રહેલા અમુક સુબેદારો ને સેનાપતિઓએ બળવો કર્યો પણ સમય પારખી ગયેલી અહિલ્યાએ
રાજ્યની ધુરા કુશળતાપૂર્વક સંભાળી લીધી. જ્યારે સતીપ્રથા અમલમાં હતી તે જમાનામાં
ખંડેરાવ પાછળ સતી થવાની સસરાએ અહિલ્યાને પરવાનગી નહોતી આપી, કારણકે એ સારી રીતે
જાણતા હતા કે એક અહિલ્યા જ છે જે પોતાના રાજ્યને ખંડેરાવ કરતાં પણ વધુ કુનેહ ને
કાળજીથી સાચવી લેશે. એવું જ બન્યું. ચુનંદા લોકોને સાથે રાખીને કામ કરનારી
અહિલ્યાને પછીથી એના દરેક કામમાં સારો સહકાર મળતો ગયો. લશ્કરની ઝીણામાં ઝીણી ખબર
રાખતી અહિલ્યા શસ્ત્રો બનાવનારા નિપૂણ કારીગરોની પણ કાળજી રાખતી. અહિલ્યાના કુશળ
વહીવટ અને સદાચારી વર્તનથી પ્રજાએ એને પોતાના દિલોની મહારાણી બનાવી દીધી.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">ઘરની વડીલ સ્ત્રીઓનું માન રાખતી અહિલ્યા ધાર્મિક
સંસ્કારો ભૂલી નહોતી. વહેલી સવારથી પૂજા પતાવીને એ સાસુને તથા અન્ય સ્ત્રીઓને
ધાર્મિક ગ્રંથો વાંચી સંભળાવતી. મંદિરે પગપાળા જનારી મહારાણીના મનમાં પદની ગરિમા
હતી પણ અભિમાન લગીરે નહોતું. ત્રણસો લોકોને એના ઘરે નિત્ય ભોજન મળતું. કેટલાય
લહિયાઓ રોકીને એણે સેંકડો પુસ્તકો લખાવ્યાં અને કેટલાય વિદ્વાનોને ભેટ આપ્યા.
શિવભક્ત હોવાથી અસંખ્ય શિવ મંદિરોનો જિર્ણોધ્ધાર તો કરાવ્યો જ પણ યાત્રાળુઓ માટે
પણ સગવડો વધારી. જંગલના રસ્તે લોકોને હેરાન કરતા ચોર લૂટારાને ઠેકાણે લાવવામાં અને
પ્રજાનું રક્ષણ કરવામાં અવ્વલ રાણી દાનપુણ્યનાં કામો પણ દિલ ખોલીને કરતી.
ઠેકઠેકાણે મંદિરો, અન્નક્ષેત્રો, ધર્મશાળાઓ બાંધવામાં એના ખાનગી ખજાનામાંથી સતત
દાનનો પ્રવાહ વહેતો જ રહેતો. વંશપરંપરાગત મિલકતો ખાનગી ગણાતી એટલે એણે મિલકતના પણ
બે<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ભાગ કરેલા. સદાચારી રાણીના રાજ્યની આવક
પણ દિનપ્રતિદિન વધતી જ રહી અને પ્રજાનાં કામો થતાં રહ્યાં. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">ધમાલિયા શહેર ઈંદોરને બદલે કોઈ શાંત તીર્થસ્થળે
રાજધાની હોવાનો વિચાર આવતાં એણે જ્યોતિષીઓની સલાહથી રાજધાની તરીકે મહેશ્વરની
પસંદગી કરી. મહેશ્વરમાં પછી તો, મોટા મહેલોની સાથે મોટા મંદિરો અને ઘાટોનું પણ
નિર્માણ થયું. અહલ્યેશ્વરનું મોટું મંદિર પણ બન્યું. રાજવહીવટ દરમિયાન ગુનેગારોને
થતી સજાની અસર એના કુટુંબીઓ પર ન પડે એ ખાતર રાણી એ કુટુંબોનો ભાર પોતે લઈ લેતી.
જેથી કોઈ નવા અપરાધીનો જન્મ ન થાય! કેટલા ઉચ્ચ વિચાર! કોઈ અમીર માણસની વિધવા
પત્નીની મિલકત ખાલસા થતી પણ એને રાજ્ય તરફથી યોગ્ય વળતર મળતું જેમાંથી એ આરામથી
રહી શકતી. રાણી અહિલ્યાની કીર્તિ ઠેર ઠેર પ્રસરેલી અને લોકોના દિલોમાં એના માનનો કોઈ
ઉત્તમ નમૂનો હોય તો તે પણ જાણવા જેવો છે. સંગમનેરનો એક કવિ રાણીને પોતાની કવિતા
સંભળાવવા મહેશ્વર જતો હતો તે દરમિયાન રસ્તામાં ભીલોએ એને લૂંટી લીધો. જ્યારે ખબર
પડી કે આ તો મહારાણીને મળવા જાય છે, ત્યારે તરત જ કવિને લૂંટેલી રકમ પરત કરીને હેમખેમ
જવા દીધો. પ્રજાના દિલોમાં કોઈ રાજા કે રાણીનું આનાથી વધારે વળી કેવું સ્થાન હોઈ
શકે?</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">સાહિત્યકારો ને કળાકારોનું એના દિલમાં ઉંચું
સ્થાન હોવાથી પોતાના રાજ્યમાં એણે છુટ્ટા હાથે દાનનો ધોધ વહાવ્યો અને કલાકારોને
ઉત્તેજન આપ્યું. મહેશ્વરનો કાપડઉદ્યોગ આજે જગપ્રસિધ્ધ છે. એક સંપૂર્ણ સ્ત્રી હોવા
સાથે એક ઉત્તમ વહીવટદાર સાબિત થયેલી અહિલ્યાએ માળવાનો ઉધ્ધાર કરવામાં કોઈ કસર ન
છોડી. આજે પણ દરેક વિદ્યામંદિરો, મહેલો, મકાનો, ધર્મશાળાઓ કે તીર્થસ્થાનોમાં રાણી
અહિલ્યાનો આત્મા વસે છે એમ કહીએ તો જરાય અતિશયોક્તિ નથી. ખુદ અંગ્રેજો પણ જેના
રાજકાજથી અંજાઈ ગયેલા અને પોતાના પુસ્તકોમાં મહારાણી અહિલ્યાબાઈના ભરપેટ વખાણ
કરેલાં તે રાણી અહિલ્યાનું સિત્તેર વર્ષની ઉંમરે માંદગીને લીધે અવસાન થયું. જતાં
જતાં પણ સૌને બોલાવીને ગૌચર જમીન અને ગોદાનની કેટલીય જમીનોની જાહેરાત કરી જીવનને
સાર્થક કર્યું. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-weight: normal;"><span style="font-size: small;">આ સંગ્રહાલયમાં ફરીને મહારાણી અહલ્યાબાઈ વિશે
જાણીને મારું મસ્તક તો શરમથી ઝૂકી ગયું. (બાકીનાંનું ખબર નહીં.) નાની નાની વાતે
ઓછું લાવતાં ને બધી સગવડેય અધુરપ અનુભવતાં આપણે ક્યારે આમાંથી કંઈ જીવનમાં
ઉતારશું? કે બસ ખાલી ફરિયાદ ને ફરિયાદ જ કરશું?(પસ્તાવો બહુવચનમાં કરવાનો.) આખરે
ઘણા અહોભાવ અને ખૂબ આનંદ (અને થોડા પસ્તાવા) સાથે અમે મહારાણીની વિદાય લીધી.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-weight: normal;"><span style="font-size: small;">. મહેશ્વરની વિદાય લેતાં પહેલાં અમારે મહારાણીની
વિદાય લેવી જરૂરી હતી. સાડી તો ભેટ મળવાની કોઈ ઉમીદ નહોતી પણ હવે એમને મળવા તો
એમના મહેલમાં જ જવું પડે જે ‘અહિલ્યા કિલ્લા’ની અંદર આવ્યો છે. આ કિલ્લો અઢીસો ચોરસ
મીટરના વિસ્તારમાં અને પાંચસો ફીટ ઊંચી મજબૂત દિવાલો વડે સુરક્ષિત છે. આજે એટલો
ભવ્ય ન લાગે પણ એના ભવ્ય ઈતિહાસની ગાથાઓ તો અમર જ રહેશે ને? આ કિલ્લાની અંદર
મહારાણીનો મહેલ ‘રાજવાડા’ છે, ભગવાન માટે સોનાના હીંચકાવાળો પૂજાનો રૂમ છે અને
રાજરાજેશ્વર મંદિર છે.</span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif;"><br />
</span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">‘અહિલ્યા દ્વાર’માંથી કિલ્લામાં
પ્રવેશ્યાં તો સામે જ ‘રાજવાડા મહેલ’ દેખાયો જે અમને તો કોઈ ભવ્ય મહેલ જેવો બિલકુલ
ન લાગ્યો! જ્યાંથી મહારાણી રાજવહીવટ સંભાળતાં તે બેઠક પર એમની સુંદર પ્રતિમા છે.
વાહ! અહીંથી જ મહારાણીએ મોટા મોટા નિર્ણયો લીધા હશે, દાનદક્ષિણા આપી હશે અને યોગ્ય
ન્યાય કરીને કંઈ કેટલાયની દુઆઓ પણ લીધી હશે. સૈન્યના અધિકારીઓને પણ ફરજપરસ્ત
અહીંથી જ રાખ્યા હશે! આવી વિભૂતિના જીવનમાંથી જો એકાદ ગુણ પણ આપણે અપનાવ્યો તો
આપણું તો કલ્યાણ જ થઈ જાય ને? ખેર, આ રાજવાડાની સામે જ મહારાષ્ટ્રના એક કલાકારે
બનાવેલી તેર ફીટ ઊંચી મહારાણીની સુંદર પ્રતિમા છે. આપણને સ્વાભાવિક જ થાય કે,
મહારાણીને જ જ્યાં લોકો દેવી માનતાં હોય ત્યાં એ દેવીએ કોઈ દેવીદેવતાઓની પૂજા
કરવાની જરૂર રહે ખરી? આ તો ભગવાનની સાચી ભક્ત હતી એટલે કિલ્લામાં જ બધા દેવોને
સાથે રાખીને રહેતી. લોકોના અને પોતાના સમયનો કેટલો બધો ખ્યાલ એણે રાખ્યો હશે? </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">જમાનો વીતી ગયો પણ મહારાણીની યાદો હજીય એટલી જ
તાજી છે એનો એક દાખલો તે ‘રેવા સોસાયટી.’ મહારાણીના કુટુંબનો જ એક વારસ રિચર્ડ હોલકર,
જે વર્ષોથી પરદેશ સ્થાયી થયેલો એણે એક વાર મહેશ્વરમાં આવીને વણકરોની સ્થિતિ જોઈ
અને તરત જ એક મોટો નિર્ણય લઈ લીધો, મહેશ્વરમાં ડેરા નાંખવાનો. પત્ની સૅલી સાથે એણે
મહેશ્વરી સાડીઓના ગૃહઉદ્યોગને ફરીથી જીવંત કરવા કમર કસી અને ‘રેવા સોસાયટી’ની
સ્થાપના કરી. અહીં ફક્ત મહેશ્વરી સાડીઓ જ બને અને તે પણ અહીંના જ વણકરોના હાથે. જે
કમાણી થાય તે વણકરોની! મહેશ્વરના જ રહેવાસીઓને કામ અને યોગ્ય વળતર મળી રહે એ શુભ
ભાવનાથી ચાલુ રહેલી આ સોસાયટીથી દેવી અહિલ્યાબાઈના આત્માને જરૂર શાંતિ મળી હશે.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">આટલા એક જ મહત્વના નિર્ણયે તો ગામના લોકોનું
જીવન બદલી નાંખ્યું. લૂમો ધમધમતી થઈ, રંગીન દોરાઓ સુંદર સાડીઓમાં પરિવર્તન પામવા
માંડ્યા અને દેશ પરદેશથી સાડીચાહકો સાડીઓ જોવાના આનંદની સાથે ખરીદીનો આનંદ પણ
માણતાં થયાં. રેવા સોસાયટી જોઈને બહાર નીકળ્યાં કે અમે એ જ પરિસરમાં આવેલું
રાજરાજેશ્વર મંદિર જોવા ઉપડ્યાં. છેલ્લે છેલ્લે તો શંભુકૃપા મેળવી લઈએ. આ આખી
સફરમાં શિવજીનો જ દબદબો રહ્યો હતો અને એમની કૃપાએ જ પ્રવાસ સફળ રહ્યો હતો. વળી એ
સફળતામાં સાડીઓએ ચાર ચાંદ લગાવી દીધા હતા. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background: white; margin-bottom: 7.5pt; margin-left: 0in; margin-right: 0in; margin-top: 0in;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU">‘</span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">રેવા</span><span lang="GU">’ </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">જોઈ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">બહાર</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">નીકળ્યાં</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">બાદ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">થોડે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">દૂર</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ઘણાં</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">પગથિયાં</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ઊતર્યા</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">પછી</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">નીચે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">મંદિરનાં</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">દર્શન</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">થયાં</span><span lang="GU">. </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">અહીં</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">સદીઓથી</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">અગિયાર</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">અખંડ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">દીવાઓ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">જલે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">છે</span><span lang="GU">. </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">એવું</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">કહેવાય</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">છે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">કે</span><span lang="GU">, </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">સોમવંશીય</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">સહસ્રાર્જુન</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">કાર્તવીર્ય</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">અર્જુન</span><span lang="GU">(</span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">કેટલું</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">અઘરું</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">નામ</span><span lang="GU">, </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">આખરે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">તો</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">અર્જુન</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">જ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">કહેવાયું</span><span lang="GU">!) </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">માટે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">આ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">સમાધિ</span><span lang="GU">–</span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">સ્થળ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">હતું</span><span lang="GU">. </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">એટલે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">જ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">એમનો</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">જન્મદિવસ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">અહીં</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ત્રણ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">દિવસ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">સુધી</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">બહુ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ધામધુમથી</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ઉજવાય</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">છે</span><span lang="GU">! </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">છેલ્લે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">દિવસે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">સૌ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ભક્તો</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">માટે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">અહીં</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">મોટા</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ભંડારાની</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">પણ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">વ્યવસ્થા</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">હોય</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">છે</span><span lang="GU">. </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ભક્તોને</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">પણ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ભોજન</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">તો</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">કરાવવું</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">જ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">પડે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ને</span><span lang="GU">? </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ખાલી</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">પેટે</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">ભક્તિ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">કેમ</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">કરીને</span><span lang="GU"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif";">થાય</span><span lang="GU">?</span><span lang="GU" style="color: #333333; font-family: "arial" , sans-serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">બસ. હવે અમારા પ્રવાસનો અહીં અંત આવતો હતો. સૌનો
જીવ બળતો હતો કે હવે ઘરે જવાનું! ઘણી બધી જગ્યાઓ બાકી પણ રહી ગઈ! પછી જીવને એ
વિચારીને ટાઢો કર્યો કે બાકી રહી ગયું જોવાનું તો શું થયું? હવે તો આપણે વરસમાં
એકાદ વાર સાડી ખરીદીને બહાને અહીં આવી જ જઈશું ને? આપણી નહીં ને કોઈની સાડીઓ
લેવાને બહાને પણ આવશું ખરાં. હા કહેવાનું રહી ગયું કે, અમે સૌએ મહેશ્વરની યાદ
તરીકે દિનેશની મિસિસ માટે પણ એક સાડી લઈ જ લીધી હતી. એ બહાને મહારાણીના આશીર્વાદ
તો મળે ઘેરબેઠાં!</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">મહેશ્વરથી ઉચ્છલ સુધીનો પ્રવાસ બહુ ઉત્સાહવર્ધક
તો ન કહેવાય પણ કોઈ તકલીફ વગરનો રહ્યો. ફરી એક વાર કોઈ નવા પ્રવાસનું નક્કી કરવાની
શરતે અમે સૌ ઘેરભેગાં થઈ ગયાં. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small; font-weight: normal;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">(આ પ્રવાસમાં સાથે રહેવા બદલ આપ સૌ વાચકોનો
દિલથી આભાર. ફરી કોઈ નવી પ્રવાસકથા સાથે હાજર થવાનો લહાવો મળશે તો આનંદ થશે.)</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-weight: normal;"><span style="font-size: small;">(ગૂગલની મહેરબાનીથી થોડા ફોટા જોઈએ)</span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjDHCxPnWogJDaA5BYegPtldXFu0DKA8L66ljSUASoVVp6GzUssUhC4jze0GfOEFokH57Y9VocfMU7IYg-zpdD1b8oZSvTGzwIywcnzM2Z57TzgDnjbAVtHYJRJ0ImiXigbQNtcF8ev7PUe/s1600/Ahilybai+1.jpg+1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="165" data-original-width="220" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjDHCxPnWogJDaA5BYegPtldXFu0DKA8L66ljSUASoVVp6GzUssUhC4jze0GfOEFokH57Y9VocfMU7IYg-zpdD1b8oZSvTGzwIywcnzM2Z57TzgDnjbAVtHYJRJ0ImiXigbQNtcF8ev7PUe/s400/Ahilybai+1.jpg+1.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaQb6N5sR_mL4UmHfWYcuf7yJlzS_RIaC9cwQpiQnAJvC0xqOfeq5luk09hl0AsxywGhIwJTr3gc1Z6j9F-RXyQExOtssfBLtb0P8k15QInYHO5QDDtreOkvoVMAuZHdGs-PIY46x6ZZMN/s1600/Rani+Ahilyabai..M+P.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaQb6N5sR_mL4UmHfWYcuf7yJlzS_RIaC9cwQpiQnAJvC0xqOfeq5luk09hl0AsxywGhIwJTr3gc1Z6j9F-RXyQExOtssfBLtb0P8k15QInYHO5QDDtreOkvoVMAuZHdGs-PIY46x6ZZMN/s400/Rani+Ahilyabai..M+P.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidmksy_-95aiV-So6ByV4uRbOqTjaBCLhQOTlk3n5dgjdGXmZebD0I72XJzFJaBCkgZDO2omsylgcpd54yejviPlcwLb8w8r4vI3MbvYCxKyLH-lhvWhUEJH2wQFkRtw1ArSZlOZ7wbCsA/s1600/Maheshvar.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="90" data-original-width="135" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEidmksy_-95aiV-So6ByV4uRbOqTjaBCLhQOTlk3n5dgjdGXmZebD0I72XJzFJaBCkgZDO2omsylgcpd54yejviPlcwLb8w8r4vI3MbvYCxKyLH-lhvWhUEJH2wQFkRtw1ArSZlOZ7wbCsA/s400/Maheshvar.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhEgA4ueI-xcOQ8fGx6aA8LJz4m59TErrDPJc6mMsgeW6qULUvBLCutn6Pj1sxTlYspyNDeyM1MlVA4K4fSAot2mDjOjdN25cXhg-65KW0T1bXUmpSBKxbmC5iC0947zN7_KC9KZKiwZhy2/s400/Rajvada+M+P.jpg" width="400" /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2Zqs4lKool_W9gSi85bmrbI3f75i4yLnl6g_tmpwtNvsDAXhvs1pgRTdBnOdPzC9PvmbB7FRD36Fm3gWByIyxxJ5quCXnK7SBwlvrAmWM_DOGknSmYO-cx3eG13GUa2gJh9FUQsabA_Mp/s1600/Reva+saree+M+P.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="168" data-original-width="300" height="224" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi2Zqs4lKool_W9gSi85bmrbI3f75i4yLnl6g_tmpwtNvsDAXhvs1pgRTdBnOdPzC9PvmbB7FRD36Fm3gWByIyxxJ5quCXnK7SBwlvrAmWM_DOGknSmYO-cx3eG13GUa2gJh9FUQsabA_Mp/s400/Reva+saree+M+P.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
</h1>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-83737681391992941552019-02-28T20:23:00.001+05:302019-02-28T22:27:34.493+05:30છપ્પન દુકાનની રોનક અને સરાફા બજાર કે ચૂડી બજાર?<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: "helvetica" , "arial" , sans-serif; text-align: left;"><span style="font-size: xx-small;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-size: x-small;"><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: "helvetica" , "arial" , sans-serif; text-align: left;">છપ્પન દુકાનની રોનક</span><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: "helvetica" , "arial" , sans-serif; text-align: left;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: "helvetica" , "arial" , sans-serif; text-align: left;"><span style="font-size: x-small;">**********************</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: "helvetica" , "arial" , sans-serif; text-align: left;"><span style="font-size: x-small;">અમે ‘છપ્પન દુકાન’ના ભવ્ય વિસ્તારમાં પ્રવેશ્યાં તો ખરાં અને એક ડિશમાંથી સૌએ પાણીપૂરી ચાખીય ખરી પણ પછી પાછાં મોં બગાડતાં અવઢવમાં પડ્યાં. આનાથી સારી પાણીપૂરી ક્યાં મળતી હશે? આ ખાધી તો ખરી પણ હજીય પેલો દિવ્ય અનુભવ તો નથી થયો! જો કોઈ દુકાનમાં પૂછશું તો એ પોતાની દુકાનનું નામ જ આપી દેશે. હવે? મને યાદ આવ્યું, અમે ચાર ને દુકાન છપ્પન! ચાલો દુકાનો વહેંચી લો. આધે ઈધર, આધે ઉધર! ફિર ઉસમેંસે આધે સામનેકી લાઈનમેં ઔર બાકીકે આધે પીછેકી લાઈનમેં. અમે ફટાફટ વહેંચાઈ ગયાં. દિનેશને તો આ બધી આધી અધૂરી રમતમાંથી બાકાત જ રાખેલો. ‘ભાઈ, તને જ્યાં મરજી થાય ત્યાં ને જે ખાવું હોય તે ખાઈ લેજે. અમારા ટેસ્ટ સાથે તારા ટેસ્ટનો મેળ નહીં પડે તો તું મનમાં બબડશે.’ અમારા કહેવાની રાહ જ જોતો હોય તેમ એણે સામેની લાઈન તરફ ઝપાટાભેર ડગલાં ભર્યા. છપ્પન દુકાનની પંચાતમાં એને કોઈ રસ નહોતો.</span></span></div>
<br />
<div style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<span style="font-size: x-small;">થોડી વારમાં જ અમારો સર્વે પૂરો થઈ ગયો.<br />‘અંજુ, ક્યા ખબર લાઈ હો?’ મારામાં ગબ્બર પ્રવેશ્યો.<br />‘હવે તું શોલેમાંથી બહાર નીકળ ને છોલે ભટૂરે ખાવા ચાલ. અહીં એક દુકાનમાં બો ભીડ છે ને લોકો આંગળાં ચાટી ચાટીને છોલે ભટૂરે ખાતા છે.’ અંજુએ ગબ્બરને ધોઈ નાંખતાં કહ્યું. કઈ લાઈનની કઈ દુકાનમાં ભીડ હતી તેની બાતમી અમને સૌને મળી ગઈ હતી. અમે ચારેય પછી તો પેટમાં કેટલું માશે તેની ચિંતા કર્યા વગર જીભને શું ભાવશે તેને મહત્વ આપતાં ખાસ ખાસ દુકાને ફરી વળ્યાં. તેથી કંઈ બાકી દુકાનો પર નજર નહોતી કરી એવું નહોતું. દરેક દુકાનની બહાર આપણને પ્રેમભર્યું આમંત્રણ આપનાર ભાઈ મીઠો આવકારો આપતા નજરે પડતા. ‘બહેનજી, આઈયે. બઢિયા ગુલાબજામુન, રસમલાઈ, લચ્છેદાર રબડી, મેન્ગો લસ્સી, ડ્રાયફ્રૂટ લસ્સી, મિલ્ક શેક...’ કાનમાં બાકીનું લિસ્ટ ઝીલતાં અમે આગળ નીકળી જતાં.</span></div>
<div style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<span style="font-size: x-small;">ઈંદોરની જાણીતી ‘મધુરમ્ સ્વીટ્સ’, ‘ગણગોર સ્વીટ્સ’ અને ‘અગ્રવાલ સ્વીટ્સ’ની દુકાનો પણ અહીં ઝગારા મારતી હતી. નામ ભલે ને સ્વીટ્સ પણ અહીં વિવિધ ચાટ–પાણીપૂરીથી માંડીને, દહીંપૂરી, સેવપૂરી, રગડા પેટિસ–ની સુગંધ રસ્તે જનારને દુકાનમાં ખેંચી જતી હતી. મીઠાઈ લેવાનું મન થાય તો જોવા ને ચાખવામાં ને પચાવવામાં જ બે દિવસ નીકળી જાય. ઈંદોર ખાણીપીણી માટે અમસ્તું નામ નથી કમાયું. એક વાત ખટકી, કે શું અહીંની જાણીતી વાનગીઓ ઓછી પડી તે આ દુકાનોમાં વચ્ચે વચ્ચે ભારતભરની જાણીતી વાનગીઓ અને ઈટાલિયન, મેક્સિકન અને ચાઈનીઝ વાનગીઓ પણ ડોકિયાં કરતી હતી? અહીંના મુખ્ય પ્રધાનને જ ફરિયાદ પહોંચાડવી પડશે. આ બધું શું છે? આવું તો બધે મળે જ છે ને? એવો કાયદો લાવો કે ફક્ત ઈંદોરને જ લોકો યાદ રાખે ને વારંવાર ન અવાય તો કંઈ નહીં પણ બીજાઓને પણ જણાવી શકે કે, ફલાણી દુકાનમાં દહીં પકોડી ખાજો ને ઢીંકણી દુકાનમાં ખસ્તા કચોરી ખાજો. અમુક દુકાનની રબડી ખાધા વગર તો આ એરિયા છોડતા જ નહીં ને પેલી દુકાનના સૂકા નાસ્તાનાં પડીકાં પણ થોડાં બંધાવી જ લેજો.’</span></div>
<div style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<span style="font-size: x-small;">સુગંધથી તરબતર થતાં અમે ખાઉગલીમાં મજેથી ઘુમતાં હતાં. મન બહાવરું બની ચૂકેલું. હવે શું? હવે શું?ના સવાલો ચારેયના મોં પર સ્પ્ષટ વંચાતા ને ફટાફટ ઉત્તર મળતા તરત જ એક સાથે હામીય ભરાઈ જતી. એટલો બધો સમય લઈને તો નહોતાં જ નીકળ્યાં કે દરેક દુકાનની કોઈ ને કોઈ વાનગી ચાખીએ, પરખીએ ને સર્વાનુમતે નક્કી કરીને ખાઈએ. અહીં તો સવારના છ વાગ્યાથી જ બટાકાપૌંઆ અને ગરમાગરમ જલેબી ખાવા લોકો ટહેલતાં ટહેલતાં આવી રહે. એક તો તાજું ને પાછું શુધ્ધ ઘી–તેલમાંથી બનેલું, ઘરનાં જેવું કે થોડું વધુ સ્વાદિષ્ટ અને પાછું દરેકના ખિસ્સાને પરવડે તેવું ખાવાનું જો મળતું હોય તો પછી ઘરમાં નાસ્તા કે ફરસાણ–મિષ્ટાન્ન કોણ બનાવવાનું? સાંજ પડે એટલે પતિદેવ પડીકું બંધાવતાં નીકળી જાય તો પત્ની સાથે બાળકો ને વડીલોય ખુશ. જો કે, સ્કૂલ ને ઓફિસ છૂટ્યા પછીની સાંજે અહીં અનોખી ભીડ ને અનેરી રોનક રહે છે. ઝગમગતી રોશનીમાં છપ્પન દુકાનો જાણે રોજ જ તહેવાર ઉજવતી જણાય. જ્યાં અવનવી સુગંધ સાથે નયનમનોહર દ્રશ્યો રોજ રચાતાં હોય ત્યાં તહેવાર જ હોય ને?</span></div>
<div style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<span style="font-size: x-small;">આ એરિયામાં પછી તો ઘણી ચટપટી દુકાનો ઉમેરાતી રહી પણ મૂળ વજનદાર નામ તો હજીય એજ છે, ‘છપ્પન દુકાન’. અસલ અહીં છપ્પન દુકાનો જ હતી. પછીથી ધંધાનો વિસ્તાર કરવા અમુક દુકાનોએ પાડોશીને પોતાનામાં સમાવી લીધા ને દુકાનનો વિસ્તાર વધાર્યો. જો કે, દરેક દુકાનની વચ્ચેના થાંભલા કુલ દુકાનો છપ્પન હતી એ સાબિત કરે છે. આપણે શું? આપણે તો ખાવા સાથે ને સ્વાદેન્દ્રિયને તૃપ્ત કરવા સાથે મતલબ જે અહીં ડગલે ને પગલે નજરની મદદથી સુપેરે થઈ રહી હતી.</span></div>
<div style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; margin-bottom: 6px; margin-top: 6px;">
<span style="font-size: x-small;">કોઈ ભોજન સમારંભમાં કઈ વાનગી ખાવી ને કઈ રહી ગઈમાં જેમ મન અટવાયા કરે તેમ જ આ ગલીમાં અમે બેચેનીથી ભટકી રહ્યાં હતાં. ‘વિજય ચાટ હાઉસ’ની કોપરા પેટીસ ચાખી. આહા! મસ્ત ને ગળામાં આસાનીથી લાળના ઝરા સાથે ઊતરી જાય તેવી. ‘પ્રયાસ ફૂડ્સ’ના સાબુદાણા વડાં ખાધાં. અંહહહ! મજેદાર મજેદાર! નજીકમાં જ ફરી એક વાર ચાટની દુકાને પગ અટક્યા. ‘જય બજરંગ બૉમ્બે ભેલ’! બજરંગ ને બૉમ્બે ને ભેલ? ઓહ! જબરાં નામ પાડે ભાઈ આ લોકો તો. ચાલો કંઈ નહીં, આપણે તો...ખેર, અમે દસ જાતની પાણીપૂરીનાં નામ વાંચીને જ એકબીજા સામે જોઈ મલકાયાં. તીખી, મીઠી, ખાટી ને ચટપટી જેની ખાસિયત છે તે પાણીપુરી લસણવાળી પણ મળતી હતી અને કેરીની તેમ જ લીંબુની ખટાશવાળી પાણીપૂરી પણ બનતી હતી! અરે, છાસમાં બોળેલી પાણીપૂરી પણ લખેલું! ના, આ અખતરો અમે ન કર્યો અને અમને ભાવે તેવી જ દિવ્ય અનુભૂતિવાળી પાણીપૂરી ખાઈને પૂર્ણાહુતિ કરી.</span></div>
<div style="background-color: white; color: #1d2129; display: inline; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; margin-top: 6px;">
<span style="font-size: x-small;">‘હવે? જઈએ ને પાછા?’<br />‘કેમ? કુલ્ફી ફાલુદા નથી ઝાપટવું?’<br />‘ઓહ! એ તો રહી જ ગયું. પણ સારું ક્યાં મળશે તે પાછો સવાલ.‘<br />કુલ્ફીની એક સરસ મોટી દુકાન જોઈ અમે ઓર્ડર કર્યો, ‘ચાર કુલ્ફી ફાલુદા.’<br />‘કૌનસી દૂં બહેનજી? મલાઈ, કેસર, મેન્ગો, રબડી, ડ્રાય ફ્રૂટ, જેલી, મિક્સ ફ્રૂટ, પારસી, રોઝ....’</span></div>
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Cambria; mso-ascii-theme-font: major-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-font-family: Cambria; mso-hansi-theme-font: major-latin;"><span style="font-size: x-small;"><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: "helvetica" , "arial" , sans-serif; text-align: left;">અમે ચારેય બાઘાં બની ગયાં. આમાંય આટલી બધી વેરાયટી? ભઈ, હવે આમાં દરેક પોતપોતાના મનમાં જે નામ આવે તે નામે ફાલુદા મગાવીને ખાઈ લો. આમાં કોઈનો ભાગ નહીં પાડીએ ને હવે ધ એન્ડ બોલાવીને જલસા સમાપ્તિની જાહેરાત કરી નાંખીએ. બસ, આ ગલીમાં હવે વધારે રોકાવામાં જોખમ છે. સારું હતું કે હજી અડધો દિવસ બાકી હતો નહીં તો આ છપ્પન ગલીને પચાવતે કેમ કરીને? દરેક સ્વાદને મમળાવતાં અમે ત્યાંથી પૂર્ણ સંતોષથી રજા લીધી.</span> </span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiooevYgSzod0VsaSODkl-LSbZt3ebJgnQbXRhp-5mJETSlbDNE0AyyT5mSJ4u9mpeyXn2fQr2PQ2KJm9cChYtUhj3KO1DzUKDidhbRoGuiG6Ih_j-XaYZdVQV4idiWlcf7n3D6LfMAh0km/s1600/images.jpg+chhappan+dukan+1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiooevYgSzod0VsaSODkl-LSbZt3ebJgnQbXRhp-5mJETSlbDNE0AyyT5mSJ4u9mpeyXn2fQr2PQ2KJm9cChYtUhj3KO1DzUKDidhbRoGuiG6Ih_j-XaYZdVQV4idiWlcf7n3D6LfMAh0km/s400/images.jpg+chhappan+dukan+1.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNiaDAmoY8t9aKzwdM5kwPk_pwF3W4ovdD4un1qmbaP5YS7hzhyphenhyphen72lYFDp3E92kYo5OLgFRdR_geDpL4VOlaK35VLQjxXYhj2o0sawCTxkEAQTbXepDmcGwhzr6igZ8BpFx7I0B2dGjIxU/s1600/images.jpg+chhappan+dukan+2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="162" data-original-width="310" height="209" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNiaDAmoY8t9aKzwdM5kwPk_pwF3W4ovdD4un1qmbaP5YS7hzhyphenhyphen72lYFDp3E92kYo5OLgFRdR_geDpL4VOlaK35VLQjxXYhj2o0sawCTxkEAQTbXepDmcGwhzr6igZ8BpFx7I0B2dGjIxU/s400/images.jpg+chhappan+dukan+2.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiNnu9mew_4E5AmtR1f6ceL0YpEaLDTKX6pGD1vSGqJRLYugdQR_H7w-W9b2518Xch_5H_aa3aITPFKQmGrJdrhL6OtWp9wch0lsQtJFhWJd8nHq23X3G5vPC8jgFtQ8yuW4lR7Hr8ALQF/s1600/images.jpg+chhappan+dukan.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="183" data-original-width="275" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiNnu9mew_4E5AmtR1f6ceL0YpEaLDTKX6pGD1vSGqJRLYugdQR_H7w-W9b2518Xch_5H_aa3aITPFKQmGrJdrhL6OtWp9wch0lsQtJFhWJd8nHq23X3G5vPC8jgFtQ8yuW4lR7Hr8ALQF/s400/images.jpg+chhappan+dukan.jpg" width="400" /></a></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Cambria; mso-ascii-theme-font: major-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-font-family: Cambria; mso-hansi-theme-font: major-latin;"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Cambria; mso-ascii-theme-font: major-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-font-family: Cambria; mso-hansi-theme-font: major-latin;"><span style="font-size: x-small;">*********************************************************************</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Cambria; mso-ascii-theme-font: major-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-font-family: Cambria; mso-hansi-theme-font: major-latin;"><span style="font-size: medium;">સરાફા બજાર કે ચૂડી બજાર?</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Cambria; mso-ascii-theme-font: major-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-font-family: Cambria; mso-hansi-theme-font: major-latin;"><span style="font-size: medium;">********************** </span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">‘ચાલો હવે ક્યાં જવું છે?’ અમે ગાડીમાં બેઠાં
પછી સનાતન સવાલ રજૂ કર્યો.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">‘પેલા ફાલુદાની દુકાનવાળા ચાચા કહેતા હતા કે, ‘બહેનજી,
સરાફા બાઝાર ઔર ચુડી બાઝાર જરુર જાના.’ અરે વાહ! જૉલીનું ધ્યાન આટલા મસ્ત ફાલુદામાંથી
હટીને પણ કાકાની વાત સુધી પહોંચેલું? </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">‘તો પછી પૂછી જ લેવાનું હતું ને કે ત્યાં શું છે
જોવા જેવું?’</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">‘સરાફા બજાર તો આવી જ છે, બીજી છપ્પન દુકાન! પણ
એ રાતે આઠથી સવારે ચાર સુધી ધમધમે અને ચુડી બજાર તો આપણાં કામનું નહીં.’ </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">‘આ હારુ, એકમેકના ધંધાનો ટાઈમ હાચવી લેવાનો એટલે
બધા જ કમાય. તો પછી માંડી વારો બેઉ જગ્યા. રાતે હવે પાછું આટલું ભારે ખાવાનો કોઈનો
ઈરાદો નથી.’</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">‘કોઈની ઈચ્છા છે ચુડી બજાર જોવાની?’</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">‘ના, એ હો આપણા હારુ તો ટાઈમ બગાડવા જેવુ જ થહે.
ગમ્મે તેટલી હારી બંગડી કેમ નીં ઓય પણ આપણે હું કામની? રંગીન કાચની બંગડીઓ અવે કોણ
પહેરતુ છે?’</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">‘એક જમાનામાં અમે સાડીની મેચિંગ બંગડીઓ લેવા ખાસ
બજાર જતાં. ફેશન બદલાય તે પ્રમાણે પૈસા ખરચતાં રહેતાં. સાથે મેચિંગ બુટ્ટી ને ઝૂમકા(ગિરા
રે...) ને બક્કલ ને ચાંદલા ને હેરબૅન્ડ ને પરાંદી ને ખોટા નાયલોન વાળના ચોટલા ને
અંબોડા ને આહાહા! વો ભી ક્યા દિન થે?’</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">ધીરે ધીરે અમે સૌ ભૂતકાળની ચૂડી બજારોમાં ચક્કર
મારવા માંડ્યાં. કાચની બંગડીઓનો રણકાર પણ અજબ સંગીત લહેરાવતો. ધીરે ધીરે કાચના
રણકારે પ્લાસ્ટિકના બોદા અવાજનું કે લાકડાના ખખડાટનું સ્થાન લીધું. સોના ચાંદીનો
રણકાર, કાચના રણકાર સામે તો પાણી જ ભરતો. ફેશન બદલાતી ગઈ અને અડવા હાથ કે ફક્ત એક
હાથે ઘડિયાળ અને બીજા હાથે રંગીન પથ્થર કે મોતીની સાચી ખોટી બંગડી કે કંગન સોહતાં
થઈ ગયાં. મારા જેવાની યાદોમાં તો ચૂડી એટલે, ‘ચૂડી નહીં મેરા દિલ હૈ...દેખો ટૂટે
ના...’(દેવ આનંદ દેખાવા માંડે) અને ‘બજ ઉઠેગી હરે કાચકી ચૂડિયાં...કાચકી ચૂડિયાં’નું
મસ્ત રણકતું ગીત ઘૂમવા માંડે. હા, આપણા સૌના પ્રિય કવિ પ્રિયકાન્ત મણિયાર પણ
ચૂડીની દુકાને બેસીને જ કવિ બનેલા! કે કવિ હતા અને ચૂડીઓએ એમની કવિતામાં પ્રાણ
પૂરેલા?<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">ખેર, બે મોટી પ્રખ્યાત બજાર જો ટાઈમ હોત તો જરૂર
જાત એવું બબડીને, વધારાનો આનંદ ગુમાવવાના અફસોસ સાથે અમે ઈંદોરના અતિ પ્રખ્યાત
રાજવાડા જોવા ઉપડ્યા. </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="background: white; color: #444444; font-family: "shruti" , sans-serif;">‘ઈંદોર જઈને
રાજવાડાનો મહેલ ન જોયો? તો પછી ઈંદોર ગયાં જ શું કામ?’ એવું ઈંદોર ફરી આવેલા લોકો
અવશ્ય પૂછે ને અમે આવા કોઈ સવાલનો સામનો ન કરવો પડે એટલે એ મહેલ જોવા ઉપડ્યાં. આજે
જૂના ઈંદોર કહેવાતા આ વિસ્તારના ખજૂરી બજારમાં શોભતા આ મહેલની આજુબાજુનો વિસ્તાર
જાણીતો શૉપિંગ એરિયા બની ગયો હોવાથી અહીં સતત ધમધમાટ રહે છે. હોલકર રાજાઓના
જમાનામાં બંધાયેલી આ કમનસીબ ઈમારત આજેય જોવાલાયક છે. કમનસીબ એટલા માટે કે હોલકર
વંશના સ્થાપક મલ્હારરાવ હોલકરે પોતાના નિવાસ માટે ૧૭૪૭માં સાત માળનો આ મહેલ
બનાવડાવ્યો પણ આજ સુધીમાં એમાં કેટલીય વાર આગ લાગીને અમુક ભાગ નષ્ટ થતો રહ્યો.
મહેલની બરાબર સામે એક સુંદર બગીચો છે ને એમાં મહારાણી અહિલ્યાબાઈ હોલકરની સુંદર
પ્રતિમા આપણું સ્વાગત કરે છે.</span><span style="background: white; color: #444444; font-family: "lato" , serif;"><o:p></o:p></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">આ મહેલના નિર્માણમાં મોગલ, મરાઠા અને ફ્રેંચ
સ્થાપત્ય શૈલીથી બાંધકામ કરાયું છે. મહેલમાં લાકડાનો ઉપયોગ વધારે કરાયો છે એટલે જ
કદાચ ત્રણ વાર આમાં આગ લાગી ચૂકી છે. ભારતભરમાં આ પહેલી એવી ઈમારત છે જેનું
પુનર્નિર્માણ, એજ સામગ્રી, એ જ શૈલી અને એ જ પધ્ધતિથી કરવામાં આવ્યું. તત્કાલીન
મહારાણી ઉષાદેવી હોલકરના પ્રયાસોને કારણે ફરી એક વાર એવો જ મહેલ બનીને રહ્યો. વાહ!
કોઈ સ્ત્રી જ્યારે રાણી બને ત્યારે એનું કામ એટલે? કંઈ જોવું ન પડે. યાદ છે ને
આપણી ભોપાલની વિઝિટ? બસ તો, ઈંદોરની પ્રગતિમાં પણ હોલકર પરિવારની મહારાણીએ ગજબની
હિંમત અને કુશળતા બતાવી હતી. મહેલમાં ફરતાં ફરતાં ત્યાંની સુંદર તસવીરોમાં રહેલો
ઈતિહાસ વાંચતાં અમને રોમાંચ થતો હતો. દિલ હરખાતું હતું અને મનોમન રાણીને વંદન પણ
કરતું હતું.</span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: medium;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">મહેલના મુખ્ય ભાગને સંગ્રહાલય બનાવી દેવાયો છે.
એમાં રાણી અહિલ્યાબાઈ હોલકરના જીવનની વિસ્તારથી માહિતી આપતી તસવીરો લોકોને પ્રેરણા
ને પ્રોત્સાહન આપે છે. કેટલી સક્ષમ અને કાબેલ હશે એ સ્ત્રી કે જે આજે પણ લોકોનાં
દિલો પર રાજ કરે છે! જેના નામથી ઈંદોરનું આંતરરાષ્ટ્રીય હવાઈ મથક છે અને જેના નામે
અહીં વિશ્વવિદ્યાલય છે! બાર વરસની કુમળી વયે પ્રસિધ્ધ હોલકર ઘરાનામાં પરણેલી
અહિલ્યા ઓગણત્રીસ વરસે તો વિધવા થઈ ગઈ! પતિ ખંડેરાવ બધી રીતે પૂરો પણ આ બહાદુર
છોકરી દુ:ખ સહન કરવામાં પાછું વાળીને જોતી નહીં. બેતાલીસ વરસની ઉંમરે એના દીકરાનો–એક
માત્ર વારસનો દેહાંત થયો. થોડાં વરસોમાં દીકરીનો પરિવાર પણ એને છોડી ગયો. રાણી
એકલી પડી ગઈ. દૂરના એક સ્નેહી મલ્હારરાવ પર થોડો ઘણો વિશ્વાસ હતો કે આ કંઈ ઉકાળશે,
શાસનવ્યવસ્થા સંભાળશે કે પ્રજારંજનના કામ કરશે. જ્યારે એણે તો રાણીને દુ:ખ આપવામાં
કોઈ કસર જ ન છોડી! </span><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: small;"><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , sans-serif;">તો પછી આ એકલી સ્ત્રી કઈ હિંમત પર જીવી ગઈ? એવાં
તે કેવાં કામ કર્યાં કે એણે લોકોનાં દિલો પર આજ સુધી રાજ કર્યું? એક સામાન્ય
કુટુંબની દીકરીમાં એવા તે કેવા ગુણોનો ભંડાર હતો કે ચકોર નજરે એને પારખનારા સસરાએ
પોતાની પુત્રવધુ બનાવવા એના પિતા આગળ માંગુ નાંખ્યું? અમે ચારેય આ સંગ્રહાલયને
જોઈને એટલાં ખુશ થઈ ગયેલાં કે જાણે રાણી જો ત્યાં હોત તો એમની સાથે બહુ બધી વાતો
કરત ને એમની પાસેથી મેનેજમેન્ટના કેટલાય પાઠો શીખી લેત! હવે શું કામ? એવું થોડું
વિચારાય? આ રાણી પાસે એટલું ન શીખીએ</span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: medium;"> તો કામનું શું? ખરી વાત ને?(આવતા અંકમાં
મહારાણીની મહાનતાની વાતો સાથે ફરી મળીએ.)</span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTX85spla9O9kgkkhbWiyNfj-PBCARbUtWgShzmexb-4Lap3wCko5vhVS-EehiK9EFNXq5tF5CFqok2T8hyphenhyphen-mjr4hhSu_04vD0h9JYBQPYzClVItZoHay7jSoMNIqAwshopT-6Fgu9EONf/s1600/download.jpg+chudi+bajar.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="183" data-original-width="276" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjTX85spla9O9kgkkhbWiyNfj-PBCARbUtWgShzmexb-4Lap3wCko5vhVS-EehiK9EFNXq5tF5CFqok2T8hyphenhyphen-mjr4hhSu_04vD0h9JYBQPYzClVItZoHay7jSoMNIqAwshopT-6Fgu9EONf/s400/download.jpg+chudi+bajar.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwGE6bpEgta4mIQijOJgZGBwDt65cMo3WHFtb2qVJ3_frhnj-fj0zNPjirBiVjE7XH9U4jThHe7aP6L9tdJYLmfc3v33oHPl4ZYcSwfai8Q1V4EC9w6SNbqBUyUXlr2x1bb7GHEinwd88T/s1600/download.jpg+rajvada+mahal.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwGE6bpEgta4mIQijOJgZGBwDt65cMo3WHFtb2qVJ3_frhnj-fj0zNPjirBiVjE7XH9U4jThHe7aP6L9tdJYLmfc3v33oHPl4ZYcSwfai8Q1V4EC9w6SNbqBUyUXlr2x1bb7GHEinwd88T/s400/download.jpg+rajvada+mahal.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKjejhzJBF-t0hqEFmHZdaqjzWH4HiEVn3K4vPs8sSpq77GTwHNBAojkFzONVOeNCguXDhe4uEy6c-NrxktHaPaD-YnFl87Xh5hZsg2k6xNSDwhTaz2IZiJ6gLMF74FvIVMlnbcIrGMnio/s1600/download.jpg+sarafa+bajar.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="125" data-original-width="166" height="298" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKjejhzJBF-t0hqEFmHZdaqjzWH4HiEVn3K4vPs8sSpq77GTwHNBAojkFzONVOeNCguXDhe4uEy6c-NrxktHaPaD-YnFl87Xh5hZsg2k6xNSDwhTaz2IZiJ6gLMF74FvIVMlnbcIrGMnio/s400/download.jpg+sarafa+bajar.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">(તસવીરો બદલ ગૂગલનો આભાર.)</span></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-90642718686277743342018-09-16T16:31:00.001+05:302018-09-16T16:31:15.271+05:30શિવજીએ કરાવ્યો નર્મદામાં નૌકાવિહાર.....અને મિનિ મુંબઈ ઈંદોર!<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Cambria; mso-ascii-theme-font: major-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-font-family: Cambria; mso-hansi-theme-font: major-latin;">શિવજીએ કરા</span><span style="font-family: shruti, sans-serif;">વ્યો નર્મદામાં </span><span style="font-family: shruti, sans-serif;">નૌકાવિહાર!</span><br />
<span style="font-family: shruti, sans-serif;">******************************</span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ખરેખર તો ઓમકારેશ્વર હનુમાનજીનું નિવાસસ્થાન
હોવું જોઈએ, એવું જ્યાં ને ત્યાં પ્રગટ થતા વાંદરા જોઈને સતત આપણને લાગ્યા કરે.
અરે! એ કપિરાજોનો ત્રાસ તો એટલો બધો કે અમારે રૂમની બહાર ગેલેરીમાં ઊભા રહીને
સવારની ચા પીતાં પીતાં મા નર્મદા સાથે વાતો કરવી હોય તોય શક્ય નહોતી. દરેક બારીને
મજબૂત જાળી હતી અને બારણાં ખોલવાની અમને મનાઈ હતી. ખેર, બે દિવસ બારી ઉપર આવીને
બેસી જતાં વાંદર–ફેમિલીની લીલા જોઈ અમે ખુશ થતાં, બીજું શું? હૉટેલ તો સારી હતી ને
ખાવાનુંય સરસ, પણ સજાવટના નામે ત્યાં મોટું મીડું હતું. કોઈ હૉસ્પિટલ જેવી એની
સફેદ, નિરાશ ને સુસ્ત દિવાલો! અમે સવારનો ચા નાસ્તો કરવા બેઠેલાં ત્યાં બાજુના
ટેબલ પર પચાસેક વરસનો એક સ્માર્ટ ને હૅન્ડસમ યુવાન આવીને ગોઠવાયો. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">એ તરફ એક અછડતી નજર નાંખી અમે ફરી અમારી વાતે
વળગ્યાં. ત્યાં સામેથી જ એણે પૂછપરછ ચાલુ કરી, ‘(એ હેલો...માતાઓ/બહેનો) તમે ક્યાંથી
આવો છો?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">એનો દેખાવ તો ભરોસો કરવા જેવો હતો પણ તોય ભાઈ,
આજકાલ કોઈનોય ભરોસો નહીં! અમે એકબીજા સામે જોયું એટલે તરત જ એણે પોતાની ઓળખાણ આપી,
‘હું આ હૉટેલનો મેનેજર છું અને તમને કોઈ વાતે અહીં અગવડ તો નથી ને, એ પૂછવા આવ્યો
છું.’ (તો એમ ત્યાં બેઠા બેઠા પૂછાય?)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ઓહ! અમે મુંબઈ અને સુરતથી આવીએ છીએ અને એમ પીની
નાનકડી ટૂર પર નીકળ્યાં છીએ. પંચમઢી ને ભોપાલથી ફરતાં ફરતાં હવે અહીં ફરીને પછી
ઈંદોર જઈશું.’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અચ્છા.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અમે તો શરૂ કરી દીધું ‘અહીં બધું સરસ છે પણ આ
વાંદરાંનો ત્રાસ! ને સૉરી પણ આ હૉટેલ કેમ આટલી સાદી છે? થોડી સાજસજાવટ કે
પેઈન્ટિંગ્સ કે રંગીન પડદા જેવું કંઈક લાઈવ લાગે એવું કેમ નથી?’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અમારા હુમલાથી નક્કી બિચારાને થયું જ હશે કે,
પોતાની ઓળખાણ મેનેજર તરીકે નહોતી આપવી જોઈતી. આ બધીઓ તો ઘરની આદત મુજબ જ ફરિયાદ
કરવા મંડી પડી.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘તમારી વાત સાચી છે પણ અહીં ભેજવાળું વાતાવરણ
અને વધુ પડતો વરસાદ કંઈ ટકવા નથી દેતો. પુરનાં પાણી ફરી વળે તો સાચવવું ભારી પડે.
તમે જોજો મંદિરના પગથિયાં પણ તૂટેલાં હશે.’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘ઓકે. થેન્ક યુ. ફરી મળીએ.’ કહી અમે મંદિર જોવા
નીકળી ગયાં. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">મેનેજરની વાત સાચી હતી. મંદિર જવાના બે રસ્તા
હતા. એક પુલ પરથી ચાલીને જવાનો અને બીજો હોડીમાં સહેલ કરતાં કરતાં જવાનો. અમે તો
નૌકાવિહાર પર જ મત્તું માર્યું હોય ને? હોડી સુધી જવા માટે ભીનાં ને તુટેલાં
પગથિયાં સાચવીને ઉતરતાં હતાં, ત્યારે ત્યાંના રહેવાસીઓને દોડીને પગથિયાં ચડઉતર
કરતાં જોયાં! હોડીવાળા સાથે ભાવની માથાકૂટ કર્યા વગર નૌકાવિહારના રોમાંચમાં અમે હોડીમાં
ડગમગ થતાં ગોઠવાયાં. આ રીતે સાવ અચાનક જ નર્મદામૈયાના ખોળામાં ઝુલવાનો મોકો મળશે
એવું તો સપનેય નહોતું વિચાર્યું. સરકતી હોડી સાથે અમારી નજરો પણ બન્ને કિનારે
સરકતી રહી. નાના બાળક જેવા વિસ્મયથી રેવાના વિશાળ પટને નજર પહોંચે ત્યાં સુધી જોયા
કર્યો. સતત પસાર થતી હોડીઓમાં શ્રધ્ધાળુઓની આવજાવ ચાલુ હતી. થોડે દૂર જ ટેકરી પર
ઓમકારેશ્વર મંદિરની ધજા લહેરાતી હતી. ઘડીક તો થયું કે કશે જવું નથી ને કંઈ જોવું
નથી. મા રેવાના લહેરાતા આંચલમાં જોવા મળેલો આ અદ્ભૂત નજારો ને એવી જ અવર્ણનીય
અનુભૂતિ એ ઓમકારેશ્વરનાં દર્શન નથી? હોડીવાળાએ તો ઓફર કરી કે તમને બે કલાકમાં
ઓમકારેશ્વરની પરિક્રમા કરાવી દઉં પણ અમે તો વી આઈ પી હતાં ને? બધે નિરાંતે ફરવાનો
સમય ક્યાંથી મળે? ખેર, જે લહાવો મળ્યો તેનો પૂરો લાભ ઊઠાવવા અમે અડધા કલાકનો આનંદદાયક
ને અવિસ્મરણીય નૌકાવિહાર જ મંજૂર કર્યો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અમારો નાવિક સફર દરમિયાન બધી માહિતી આપતો રહ્યો.
કાવેરી અને નર્મદાનો પવિત્ર સંગમ પણ આ ટાપુને એક કિનારે થતો હોવાથી, ભક્તો ઘાટ
પાસે સંગમસ્નાન કરીને પછી મમલેશ્વર મંદિરથી પ્રદક્ષિણા ચાલુ કરે. નર્મદાપરિક્રમાનું
વિશેષ માહાત્મ્ય હોવાથી આ સ્થાન અને સ્નાન લોકપ્રિય છે. આ મંદિર પાંચ માળનું છે
અને તેની ઉપર દૂરથી પણ જોઈ શકાતો સફેદ ઘુમ્મટ છે. અમે હોડીવાળાની વાતોમાં હોંકારો
પુરાવતાં મંદિર તરફ જોઈ રહ્યાં હતાં. મનમાં પાપ ને પુણ્યનાં લેખાંજોખાં થવા
માંડ્યાં. શિવલિંગનાં દર્શન કરીને શું અમે કોઈ પુણ્ય કમાવા જઈ રહ્યાં હતાં? શું
અમારાં પાપ ધોવા જેવાં છે કે ચાલી જશે? શું આ કેવટે કેટલાય લોકોને રામ સમજીને જ
પાર ઉતાર્યા હશે? એની આ અણમોલ સેવાનું એને કેટલું પુણ્ય મળશે? કોણ જાણે. મારા મનને
મારે બહુ કાબૂમાં રાખવું પડતું. મારું ભવિષ્ય જાણીને આ લોકો સામે બધા વિચારો પાછા
મારાથી જાહેર પણ કરાતા નહીં. કેવટને કે દિનેશને તો શું સમજ પડે?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ખેર, અમને કિનારે ઉતારતાં નાવિક બોલ્યો, ‘માંજી,
મૈં બૈઠા હૂં યહાં. આપ લોગ આરામસે દરસન કરકે આઓ. કોઈ જલદી નહીં.’ મારી આંખમાં પાણી
આવી ગયાં. હવે હું માજી જેવી લાગવા માંડી? કેમ આ ત્રણમાંથી કોઈને નહીં ને મને જ
કહ્યું? હે મા રેવા, મારા હારુ કંઈ બાકી નો રે’વા દેતી તું.’ મારી આંખમાંથી બે
અશ્રુબિંદુ પડ્યાં ને રેવામાં સમાઈ ગયાં. જેમતેમ મંદિરના દરસનમાં ધ્યાન</span><span lang="GU" style="background: #f4d0a8; color: #453320; font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 10.5pt;"> પરોવ્યુ. </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">મંદિરની નીચેના પહેલા માળ પર દુ:ખહર, પાપહર ને સંકટહર ઓમકારેશ્વર
જ્યોતિર્લિંગ! મંદિરમાં દાખલ થતાં જ વિશાળ સભામંડપ કે પ્રાર્થનાનો હૉલ. અંદરના
ગર્ભગૃહમાં જ્યોતિર્લિંગ જેના દર્શન હૉલમાંથી પણ થઈ શકે. આ હૉલમાં ધાર્મિક
પ્રસંગોની કોતરણી ધરાવતા ચાર મીટર ઊંચા પથ્થરના સાંઈઠ થાંભલા છે. બીજા માળે
મહાકાલેશ્વર બિરાજે છે. ત્રીજા માળે સિધ્ધનાથ, ચોથા અને પાંચમા માળે ગુપ્તેશ્વર
અને ધ્વજેશ્વર બિરાજમાન છે. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">બહુ જ સ્વાભાવિક છે, કે આટલા પ્રસિધ્ધ મંદિરને
રસ્તે જતાં દરેક પગથિયે ફળ, ફૂલ ને પ્રસાદની દુકાનો, ચા ને નાસ્તાની હાટડીઓ તો
હોવાની જ. શંકર ભગવાન કે કોઈ પણ ભગવાન ભાવનાના ભૂખ્યા છે, એ બધા ભક્તો સમજતાં હોવા
છતાં પણ આ બધી દુકાનોમાં ઘટાડો થાય કે પૂજા–પ્રસાદનો કોઈ નિયમ બનાવાય તો ભક્તોને જ
તકલીફ ઓછી પડે ને આ સ્થાન વધુ સ્વચ્છ ને રળિયામણું બને. આવી જગ્યાઓએ પુણ્યને બદલે
પૈસા કમાનાર પૂજારીઓની કોઈ ખોટ નથી હોતી. જબરદસ્તી ના ન કહીએ ત્યાં સુધી માથું
ખાનારા લાલચુઓ અહીં ઘાટથી જ સાથે ચાલવા માંડે. અમારે ફક્ત દર્શન જ કરવાનાં હોઈ અમે
ખાલી હાથે જ મંદિરમાં ગયેલાં અને મનમાં સંતોષ ભરીને ફરી કેવટને સહારે નર્મદા પાર
કરવા નીકળી પડેલાં. જેનાં દર્શનથી જ પાપ દૂર થાય એવી રેવાને કે શિવને વળી બાહરી
પૂજાપાની શી જરૂર? સૌથી આનંદદાયક અનુભવને દિલમાં સંઘરી અમે ગામમાં લટાર મારવા
નીકળી પડ્યાં.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbgUvfT9NGSwqfFaCbGtmFYzPwSWHkuS6xX76HrCnYJFkONC4qQr4xdBsZADOsvD-hqc07A_dr3DL5-s9RPKz8RqvPHIdO0w0GTA3xXu_bz7RaV_e1grYfo_cD9dvmMM3j48_G6zEzw50a/s1600/Omkareshvar.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="168" data-original-width="299" height="224" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbgUvfT9NGSwqfFaCbGtmFYzPwSWHkuS6xX76HrCnYJFkONC4qQr4xdBsZADOsvD-hqc07A_dr3DL5-s9RPKz8RqvPHIdO0w0GTA3xXu_bz7RaV_e1grYfo_cD9dvmMM3j48_G6zEzw50a/s400/Omkareshvar.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXeaqqY-S5tIgWY1661PiD0SqJfmODNiWD8FVU0OAxO8Ehye8OdrDv0-6cteYAoio-OdCYMTXksT6-NUIV3rCgdgrVL4TitdZ6zNKuUFoz7KefuX2xg8oJA47aLo39Kqxr0jwHobiWrmtm/s1600/images.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="184" data-original-width="275" height="267" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiXeaqqY-S5tIgWY1661PiD0SqJfmODNiWD8FVU0OAxO8Ehye8OdrDv0-6cteYAoio-OdCYMTXksT6-NUIV3rCgdgrVL4TitdZ6zNKuUFoz7KefuX2xg8oJA47aLo39Kqxr0jwHobiWrmtm/s400/images.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPz-NCLCXo1aZ6zZSw4FoJKyG8ysxYXZmHrB5OkkAD21tizkjp197e75Y1Dtuhv8Bx5kfLfy2YG4L4D7sqqMCZuFb-WpE6sHplaZNnIpp7vTyuINIDhFfoNgrC-YZWLC5I7v0RN8NECLyP/s1600/omkareshvar+temple+2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="225" data-original-width="225" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPz-NCLCXo1aZ6zZSw4FoJKyG8ysxYXZmHrB5OkkAD21tizkjp197e75Y1Dtuhv8Bx5kfLfy2YG4L4D7sqqMCZuFb-WpE6sHplaZNnIpp7vTyuINIDhFfoNgrC-YZWLC5I7v0RN8NECLyP/s400/omkareshvar+temple+2.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRt0RHve05toZ5LISkRWSXfpB5oehbS4lr_lQtYZIeUa8hCU_B27lwiCNzC23vWUFPhfQgan69c4z7UdKGhDb97Njxnef0fVQH4iHv_dPsAHqiXBa3hBsI2hcb58YfBKnLqlCaSXQlxdAn/s1600/omkareshvar+temple.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="184" data-original-width="273" height="269" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRt0RHve05toZ5LISkRWSXfpB5oehbS4lr_lQtYZIeUa8hCU_B27lwiCNzC23vWUFPhfQgan69c4z7UdKGhDb97Njxnef0fVQH4iHv_dPsAHqiXBa3hBsI2hcb58YfBKnLqlCaSXQlxdAn/s400/omkareshvar+temple.jpg" width="400" /></a></div>
<span style="font-family: shruti, sans-serif;">મિનિ મુંબઈ ઈંદોર!</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Cambria; mso-ascii-theme-font: major-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-font-family: Cambria; mso-hansi-theme-font: major-latin;">**************</span></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-size: 12pt;">આપણે જ્યારે પણ પ્રવાસમાં નીકળ્યાં હોઈએ ત્યારે આપણને
અમસ્તી અમસ્તી ભૂખ બહુ લાગે, એમાં સાચી ભૂખનો તો વારો જ ન આવે! થોડી થોડી વારે, રસ્તામાં
ફાકા મારવા લીધેલાં પડીકાં ફંફોસીએ અને જો કશે દસ પંદર મિનિટનો વિરામ લઈએ તો ચા
પીવાની ઈચ્છા થઈ આવે. હવે ચા એકલી તો પીવાય જ નહીં એટલે ત્યાં જે મળતું હોય તે
પેટમાં ઓરાય. બસ, કોઈ પણ હિસાબે ચક્કી ચાલુ રહેવી જોઈએ. હજી તો જ્યાં જવાનાં હોઈએ
ત્યાંની ખાસ–ખાસ ને અવનવી વાનગીઓ લલચાવે તે તો પાછી જુદી. અમને હોટેલના મેનેજરે
કહેલું કે ઈંદોર જાઓ તો ત્યાંની છપ્પન ભોગ ધરાવતી ‘છપ્પન દુકાન’ની મુલાકાતે અને
‘સરાફા બજાર‘ જરૂર જજો. શું એણે અમને ખાઉધરાં જાણીને જ કહ્યું હશે? કે ખરેખર ત્યાં
જવા જેવું હશે? ચલો જો ભી હો, દેખા જાયેગા.</span></div>
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ઓમકારેશ્વરથી અમારે બે જગ્યાએ જવાનું હતું, ઈંદોર
અને મહેશ્વર. મહેશ્વરને તો સ્વાભાવિક છે કે સાડીના શૉપિંગ માટે જ પસંદ કરેલું.
બાકી ત્યાં કંઈ જોવા જેવું હોય તો પછી જોઈ લઈશું એવું નક્કી થયા પછી અવઢવ થઈ કે
પહેલાં ક્યાં જવું? જો પહેલાં ઈંદોર જઈએ તો સાડીના શૉપિંગ માટેની ઘડીઓ કાલ પર
ઠેલવી પડે એમ હતું. શૉપિંગની શુભ ઘડીઓ તો નજીક આવી આવીને જાણે દૂર જઈ રહી હતી. વળી
ઈંદોર ગયા પછી તો છપ્પન ભોગ આરોગવાની ચટપટી રોકાય જ નહીં! ખેર, ગાડીમાં જગ્યાનો
વિચાર કરીને પહેલાં ફરવાનું, ખાવાનું અને છેલ્લે શૉપિંગ એવું નક્કી થતાં અમે ઈંદોર
તરફ રવાના થયાં. એમ પણ અમારા ચારમાંથી અંજુએ મહેશ્વર જોયેલું હતું એટલે એ મહેશ્વર
નહોતી આવવાની. શૉપિંગમાં એક સાથીની ખોટ પડશે એ વિચારે અમે થોડી વાર માટે ગમગીન
થયાં ને પછી (સાડીની વાતમાં) ભૂલી પણ ગયાં!</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">બે કલાક તો ક્યાંય નીકળી ગયા અને અમે દેશના
પહેલા ટોલ રોડ(ટોલ નાકું)ના શહેર ઈંદોરની નજીક નજીક પહોંચી ગયાં. આખરે હોલકર
પરિવારના ભવ્ય ઈતિહાસ ધરાવતા અને ઝળહળતા વર્તમાનથી શોભતા, ભારતની સૌથી સ્વચ્છ
નગરીનું છોગું ધરાવતા</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;">, </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">સુતરાઉ કાપડ ઉદ્યોગનું મહત્વનું
કેન્દ્ર બનેલા અને ખાણીપીણી માટે મુંબઈની હારોહાર ઊભા રહેનાર મધ્ય પ્રદેશના
મોટામાં મોટા અને ચુડીઓથી રણકતા શહેર ઈંદોરમાં પ્રવેશ્યાં. કાચનું જૈન મંદિર જેની
શોભા છે અને હોલકરના રાજ્ય દરમિયાનના મશહૂર, અદ્ભૂત મહેલો જેનો વારસો છે તે
ઈંદોરના નામની પણ એક નાનકડી કહાણી છે. (આપણા નામની આગળ કે પાછળ તો કોઈ કહાણી જ ન
હોય! એના માટે તો કોઈ તોપ ફોડવી પડે. અમસ્તું કંઈ નામ ન થાય.) ખેર, સરસ્વતી અને કાન્હ(!)
નામે બે નાની નદીઓના સંગમ પર અઢારમી સદીમાં સંગમનાથ કે ઈંદ્રેશ્વર નામે નાનું
મંદિર હતું તેના નામ પરથી ઈંદોર નામ પડ્યું. દુનિયામાં નદી કે પર્વત ન હોત તો શહેર
કે ગામનાં અડધાં નામ શુષ્ક ને રસહીન જ હોત ને?</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘છપ્પન દુકાન’ મનમાં સાચવીને રાખીને અમે સૌથી
પહેલાં કાચનું જૈન મંદિર જોવા ઉપડ્યાં. યુરોપિયન અને ભારતીય શૈલીની મિશ્ર શિલ્પકળાથી
ચળકતું–ઝગમગતું ફક્ત રંગીન કાચ ને અરીસાઓનું જ બનેલું આ મંદિર છે. કાચની છત, કાચની
દિવાલો અને થાંભલા સહિત જેના દરવાજાના કાચના ડટ્ટા પણ કલાત્મક એવા મંદિરમાં સુંદર
ચિત્રો પણ કાચ પર બનાવેલાં જોયાં.</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">શેઠ હુકમચંદ નામે એક
જૈન શ્રેષ્ઠી હતા. ભારતના વેપારઉદ્યોગના પ્રણેતા એવા એ શેઠે અહીં ઈટારવામાં જયપુર
અને ઈરાનથી કારીગરોને બોલાવીને એક ‘શીશ મહેલ’ ઊભો કર્યો. નજીકમાં પૂજાર્થે આ
કાચનું મંદિર પણ બનાવડાવ્યું. શણગારમાં પ્રાચીન અને મધ્યયુગની જૈન કલાનો સમન્વય
કર્યો. મંદિરના ગર્ભગૃહમાં તીર્થંકર ભગવાનની ફરતે અરીસાઓ એ રીતે ગોઠવ્યા કે ભાવકને
અસંખ્ય ભગવાનનાં દર્શન થાય! </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">દર વરસે સોનાની પાલખીમાં થતી રથયાત્રાનો આરંભ આ
મંદિરથી થાય છે. ‘સુગંધદશમી’ જેવા તહેવારો અને સામુહિક ક્ષમાવાણી પણ અહીં યોજવામાં
આવે છે. મંદિરના વ્યવસ્થાપક ભાઈ અમને મંદિરની વિસ્તારથી માહિતી આપી રહ્યા હતા.
ખરેખર, આંખને આંજી નાંખે એવી કારીગરી જોવા જેવી તો ખરી. ‘શીશ મહેલ’ કોઈક કારણસર અમને જોવા ન મળ્યો એટલે અમે જૂના
રાજમહેલની નજીક કૃષ્ણપુરામાં આવેલી પ્રસિધ્ધ છત્રીઓ જોવા ગયાં. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">આ છત્રીઓ એટલે હોલકર રાજઘરાનાના મૃતકોની યાદમાં
બંધાયેલાં સ્મારકો. સુંદર કોતરણીવાળા થાંભલા અને નજરમાં સમાય એવી શિલ્પકળાથી
શોભતાં આ સ્મારકો ‘છત્રી’ નામે જ પ્રખ્યાત છે. સૌથી પહેલી છત્રી મહારાણી કૃષ્ણાબાઈ
હોલકરના માનમાં બંધાઈ. જેમના નામ પરથી કૃષ્ણપુરા નામ પડેલું. હોલકર રાજા અને
રાણીઓના પ્રજાલક્ષી કાર્યોથી જ ઈંદોર જોવાલાયક, પ્રસિધ્ધ પ્રવાસન સ્થળ છે. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">હવે પેલી ખાઉગલીની બહુ રાહ નહીં જોવાય એમ લાગતાં
જ અમે એકબીજા આગળ પ્રસ્તાવ મૂક્યો, જે સર્વાનુમતે પાસ થઈ ગયો અને અમે બહુ ઉત્સુકતાથી
પહોંચ્યાં ઈંદોરની અતિ અતિ અતિ પ્રખ્યાત, ‘છપ્પન દુકાન’! જ્યારથી છપ્પન દુકાનનું
નામ સાંભળેલું ત્યારથી મનમાં અવઢવ તો હતી જ, કે આપણે આટલી બધી દુકાનો ક્યારે ગણી
રહીશું? જો દુકાન ગણવા જઈશું તો ખાધા વગર રહી જઈશું? આટલી બધી દુકાનોમાંથી કઈ
દુકાનમાં મસ્ત ખાવાનું મળે તે કોને પૂછશું? કેવી રીતે ખબર પડે કે ક્યાં ખાવાનું?
જેને પૂછશું તેના ટેસ્ટનું ખાવાનું? એને તીખું ભાવતું હશે તો? અમને એ વિસ્તારની
ગલીઓની દૂર દૂર સુધી ને સામસામે સુગંધ ફેલાવતી, એકબીજાના ધંધાને ટક્કર મારતી
કેટલીય દુકાનોની આવકારતી સુગંધોએ લલચાવ્યાં. પહેલાં કયાં જઈએ ને પહેલું શું ખાઈએ? હત્તેરીની!
આના કરતાં એક જ જાણીતી જગ્યા હોત તો સીધા ત્યાં જ પહોંચી જાત ને? પછી વિચાર આવ્યો,
સાડીની દુકાનમાં સાડીના ઢગલામાંથી ગમતી સાડી પસંદ કરવાની વિધિ કેટલી મજાની હોય છે?
બસ એમ જ, બધી દુકાનોની સામે એક લટાર મારી લઈએ ને જ્યાંથી મસ્ત સુગંધ આવે અથવા તો
જ્યાં વધારે લોકો દડિયા પકડીને ઊભેલા દેખાય ત્યાં જ પાણીપૂરીથી શરૂઆત કરીએ. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">હાશ! આઈડિયા ખોટો નહીં. ચલો હો જાઓ સબ શુરૂ. પછી
તો, પહેલી પાણીપૂરી મોંમાં મૂકતાં જે અદ્ભૂત અહેસાસ થયો! આહાહા! જીવનની ધન્ય પળો
હોય તો તે આજ છે, આ જ છે ને આ જ છે. વધુ રસભરી વાનગીઓ આવતા હપ્તે. (રાહ તો જોશો જ એની
મને ખાતરી છે.)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSbRQWDGpnLclDml8ylRmtmzvwzmyaUrMjWjkBLRXerXMfTfQSOFDe55bX1Fey6jCxAgUNqOYq-KY4vVpawQT4RYjH8SQbG7LGlJRxaYO6mKLZzVCHZGr5pNc_FvcPBXywmm4CCeiKmcsR/s1600/indore+1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSbRQWDGpnLclDml8ylRmtmzvwzmyaUrMjWjkBLRXerXMfTfQSOFDe55bX1Fey6jCxAgUNqOYq-KY4vVpawQT4RYjH8SQbG7LGlJRxaYO6mKLZzVCHZGr5pNc_FvcPBXywmm4CCeiKmcsR/s400/indore+1.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCantEwEi2lEksNsTj85uOdRa2Ri08l46YtIAvicFB10nmPnKvAVMKZFWMOgI6VFjDHJoYYSnbT2T1gKbPvmbkbEp1jswx0Kx2yhiBHGPPa5z-Nr_f9UXNIotPTn3Nb8tUEkFPyqZvenHs/s1600/indore+5.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="160" data-original-width="314" height="203" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCantEwEi2lEksNsTj85uOdRa2Ri08l46YtIAvicFB10nmPnKvAVMKZFWMOgI6VFjDHJoYYSnbT2T1gKbPvmbkbEp1jswx0Kx2yhiBHGPPa5z-Nr_f9UXNIotPTn3Nb8tUEkFPyqZvenHs/s400/indore+5.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhq8rMbHWbcOjJYy31rzxBGwVQTTAhiXzI7vUwt-9f4MPn8JLhEjSqBNFEXIk4eNgkkJHPQaP3nxO_B4GxK-NwmGhHll8RaVUxIYOPfmILgiZAcGwk9s-OYholnDYqEBCTRhjetATdG8nlm/s1600/indore+4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhq8rMbHWbcOjJYy31rzxBGwVQTTAhiXzI7vUwt-9f4MPn8JLhEjSqBNFEXIk4eNgkkJHPQaP3nxO_B4GxK-NwmGhHll8RaVUxIYOPfmILgiZAcGwk9s-OYholnDYqEBCTRhjetATdG8nlm/s400/indore+4.jpg" width="400" /></a></div>
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxOkb-kk3Vz42VCJyPqaB6LFwWG9OjvShzof_6uMe1rZNyx9g81bOycQt_2kJ0nk-ktAwUdy_MCja5p8tVeNfLAQyYsbIrfd_SiB-IbZwAiwLpTLZ1Wset9mPkvrEGmz_2UL83auxQbrIs/s1600/indore+3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="168" data-original-width="300" height="224" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhxOkb-kk3Vz42VCJyPqaB6LFwWG9OjvShzof_6uMe1rZNyx9g81bOycQt_2kJ0nk-ktAwUdy_MCja5p8tVeNfLAQyYsbIrfd_SiB-IbZwAiwLpTLZ1Wset9mPkvrEGmz_2UL83auxQbrIs/s400/indore+3.jpg" width="400" /></a></div>
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
(તસવીરો માટે ગૂગલનો સહારો)</div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-63424095686294232182018-09-10T10:39:00.001+05:302018-09-10T14:07:35.538+05:30આખરે ટ્રાઈબલ મ્યુઝિયમના દરવાજે અને ચાલો શિવજીને પ્રસન્ન કરવા ઓમકારેશ્વર<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<span style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-size: 12pt; text-align: justify;"><u> ટ્રાઈબલ મ્યુઝિયમ</u></span><br />
<span style="font-family: "shruti" , sans-serif; font-size: 12pt; text-align: justify;">મ્યુઝિયમ જોવા જ અમે બીજી વાર ભોપાલ આવ્યાં,
ત્યારે મ્યુઝિયમના દરવાજામાં દાખલ થવાનો આનંદ તો જાણે અમને કોઈ ઈનામ મળ્યું હોય
એટલો હતો. અહીં તો આદિવાસીઓની રહેણીકરણી દર્શાવી હશે કે એમની કળા કારીગરીની
વસ્તુઓનો સંગ્રહ હશે એવો જ અંદાજ હતો. જેમ જેમ મ્યુઝિયમમાં ફરતાં ગયાં, તેમ તેમ એક
અજબ દુનિયામાં ખેંચાતાં ગયાં. જાણે કોઈએ અમારા પર જાદુ કર્યું હોય! કેટકેટલી
કળાઓના અદ્ભૂત વારસાને સમાવીને અને સાચવીને આ મ્યુઝિયમ બન્યું હશે! દેશ વિદેશના
પ્રવાસીઓના સતત વહેતા પ્રવાહ સાથે કેટલાય લોકો મોબાઈલમાં અને કૅમેરામાં જેટલું
ઝીલાય એટલું ઉત્સાહથી ઝીલી રહ્યા હતાં. ખુદ દિનેશ પણ આભો બન્યો હતો, ‘કાકી, આપણે
ત્યાંના આદિવાસીઓને આવું બધું કંઈ નીં આવડે.’ એટલું બોલીને પાછો એ ફોટા પાડવા ફરવા
માંડ્યો. બગીચામાં છૂટ્ટા મૂકેલા કોઈ નાના છોકરા જેવા દિનેશને મસ્તીથી અહીંથી તહીં
દોડાદોડ કરતાં જોઈ અમે સૌ મલકાયાં.</span><br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">નવાઈ લાગે પણ આ મ્યુઝિયમની સ્થાપના એક ભીલ
સ્ત્રીને આભારી છે, જે ખુદ એક અચ્છી ચિત્રકાર છે! ભોપાલ પર સો વરસ સુધી બેગમોએ રાજ
કરેલું તેની અસર હોઈ શકે. બે હજાર ને અગિયારની સાલમાં ભોપાલના અગ્રગણ્ય અધિકારીઓ,
સમાજશાસ્ત્રીઓ, પુરાતત્વવિદો, સમાજશાસ્ત્રીઓ અને કલાકારોની એક મીટિંગ થઈ. એમાં
ભૂરીબાઈએ એવું સૂચન કર્યું જે હંમેશને માટે ભોપાલની શાન બની ગયું. ‘શું ફક્ત આદિવાસી
કલાકારોની મહેનતથી જ બનેલું, આદિવાસીઓનું એક મ્યુઝિયમ ના બની શકે?’ આ અદ્ભૂત
સુઝાવને સૌએ ઉમળકાભેર વધાવી લીધો અને સરકારની સહાયથી પછી તો જોરશોરથી કામ શરૂ પણ
થઈ ગયું. આખા મધ્યપ્રદેશમાં દસેક લાખની વસ્તી ધરાવતા આદિવાસીઓમાંથી નીવડેલા
કલાકારો ખૂણે ખાંચરેથી આવતા ગયા. જાણે અહીં તો ગોંડ, ભીલ, બૈગા, કોરકુ, કોલ,
સહરિયા અને ભરિયા જાતિનો અદ્ભૂત મેળાવડો જ થઈ ગયો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ઝડપથી નાશ પામી રહેલી આદિવાસી કળા અને
સંસ્કૃતિને સાચવી લેવાનો આ વિચાર, આ પ્રયાસ આખરે બે હજાર ને તેરમાં પૂરો થયો એમ ન
કહેતાં, સુંદરતાને વર્યો અને સફળતા પામવા સાથે દુનિયાભરમાં પ્રસિધ્ધિ પામ્યો એમ
કહેવું વધારે ઠીક રહેશે. આ કલાકારોના દિલોમાં પણ જે સુંદરતા છે તે એમની દરેક
કૃતિમાં નજરે ચડે છે. એટલે જ કદાચ બૈગા કલાકાર લાડલીબાઈ માને છે કે ‘લોકો માટે ભલે
આ મ્યુઝિયમ હશે પણ આ અમારું ઘર છે. અમારી ભવિષ્યની પેઢી પણ જાણશે કે અમારા પૂર્વજો
કેવી હાલતમાં રહેતાં. અમારી સંસ્કૃતિને બચાવવાનો અને અહીં જાળવી રાખવાનો આનાથી
શ્રેષ્ઠ ઉપાય કોઈ હોઈ જ ના શકે.’ ખરેખર, મ્યુઝિયમને જોયા બાદ તો દાદ દેવી જ પડે એ
કલાકારોને જેમણે આબેહૂબ આદિવાસી સંસ્કૃતિને જીવંત કરવામાં કોઈ કસર નથી છોડી</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">પહેલી ગેલેરીમાં એક વિશાળ વડનું ઝાડ એની વડવાઈઓ
સાથે ફેલાયેલું અને છત સુધી પહોંચીને જાણે ગર્વથી આજુબાજુના પાંચેય રાજ્યોને કહેતું
હોય, ‘જુઓ અમારી એકતા અને સમાનતા.’<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>બીજી
ગેલેરીમાં સ્થાનિક ચીજ વસ્તુઓમાંથી જ ઊભું કરેલું સુંદર ઘર જોઈને અમે એકબીજા સામે
જોવા માંડ્યાં. કાશ! આપણેય આવા ઘરમાં રહેતાં હોત! તો આપણેય જંગલમાં શિકાર કરવા
જાત, નદીમાં માછલાં પકડવા જાત, ગાય–ભેંસ ચારવા જાત અને સાંજ પડતાં વાંસળી વગાડતાં
વગાડતાં ઘેર પાછા ફરતાં હોત! જવા દો, કાશની કોઈ આશ નથી. ચુપચાપ કે વાતો કરતાં પણ
કળા ઉપર નજર ઠેરવો ને આનંદ માણો. એ ઘર ઉપર ચીતરેલા કે ઉપસાવેલા જુદા જુદા સુંદર
ચિત્રો વડે રોજની રહેણીકરણી, ત્યાંના પ્રાણીઓ અને જાતજાતના ઘરઘરાઉ, ખેતીના કે શિકારના
સાધનો વિશે પણ જાણવા મળી જાય.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">જેમ સુધરેલા કે સંસ્કારી ને શિક્ષિત લોકોના અધધ
ભગવાન છે તેવા જ આ આદિવાસીઓના પણ વિવિધ દેવી–દેવતા છે. કોઈ રોગ ઠીક કરનાર દેવ જુદા
તો ગાય, બકરી કે કોઈ પાલતુ જાનવર ખોવાઈ જાય તો તેની માનતાના દેવ જુદા! અરે, વડના
ઝાડ નીચે જો કોઈ વસ્તુ થોડો સમય પડેલી દેખાય તો તેય ભગવાન બનીને પૂજાવા માંડે! છે
કોઈ ફરક? આપણે એમનાથી કઈ રીતે ઊંચા ગણાવીએ આપણી જાતને? પૂર્વજોની યાદમાં બનાવેલાં
માટીનાં નાના ઘર આકાશ સુધી પહોંચતાં બતાવીને દેવલોક બતાવાયું છે અને સાથે
પાતાળલોકનાં દર્શન પણ કરાવાયા છે. જાણે અંધારા અને અજવાળાની ભયાનક દુનિયામાં, કોઈ
ઝાડની ઉપર ને નીચે ભૂતોના ખિખિયાટા સંભળાઈ રહ્યા હોય અને હમણાં કોઈકની ચીસોના પડઘા
સંભળાશે કે કોઈ સ્ત્રી મદદની ચીસો પાડશે એવું કોઈ બિહામણી ફિલ્મના સેટ જેવું અદ્દલ
દ્રશ્ય અહીં ઊભું કરાયું છે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">કોઈ જગ્યાએ કોઈ ખાસ ઘરેણાને વિશાળ કદમાં ગોઠવીને
મૂકવાનું કારણ, એ કળાની બારીકી લોકોને સમજાય એ જ છે. એક મોટા કંગનને પૈડા જેટલું
મોટું બતાવાયું છે પણ એ તો જોયા પછી જ ખબર પડે કે ગડવા જાતિના લોકોની આ તો જગમશહૂર
ડોકરા/ઢોકરા કલા છે. એક ગેલેરીમાં ત્યાંની રમતગમત જોવા મળે તો એકમાં મહેમાનકક્ષ પણ
દેખાય. ખૂબ જ નિરાંતે ફરવા જેવા આ મ્યુઝિયમની યાદો મનમાં સંઘરીને અમે સહરિયા
જાતિની એક વાર્તા જાણીને બહાર નીકળ્યાં.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ભગવાને સૌથી પહેલાં એક યુગલ બનાવ્યું. (ઈવ ને
આદમ?) લો, આ વાર્તા તો આ લોકોનેય ખબર છે! ના, વાર્તા ઘણી અલગ છે. અહીં કોઈ સફરજન
કે અદકપાંસળીની વાત નથી. ભગવાને તો હજી કામ શરૂ જ કરેલું એટલે યુગલનિર્માણમાં મંડી
જ પડેલા. પહેલું યુગલ બિચારું ખસતું ખસતું હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયું. એમની પાસે ફક્ત
ભગવાને આપેલી એક કોદાળી હતી. તેય કંઈ સોના–રૂપાની નહોતી. તોય મોટામાં મોટી વાત કે
એ યુગલ સંતોષી હતું. એમની પાસે કુદરતી સંપત્તિનો ખજાનો હતો. અને બસ, એ લોકો મજેથી
જીવી ગયાં.</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixCaIgOxxgqbp_i3lEyoFjmKnoTf2Yhk-1ns0UYhfACDWRQ3G0fZjxf37r2H5X10PQMVNzn2yl099PDB0zQ3NV-tACovsVVC76xAOprbPcHekey15Fyjv-FinjIg6UMznyclglXgWBwx7u/s1600/Tribal+museum+Bhopal.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="183" data-original-width="275" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixCaIgOxxgqbp_i3lEyoFjmKnoTf2Yhk-1ns0UYhfACDWRQ3G0fZjxf37r2H5X10PQMVNzn2yl099PDB0zQ3NV-tACovsVVC76xAOprbPcHekey15Fyjv-FinjIg6UMznyclglXgWBwx7u/s400/Tribal+museum+Bhopal.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyRVQQpcQIvTwV6x0L66zJ68LZbMAMBK1kNhBd5Vz1mhKle8VQlalmLUdN7g7cVBQKjE7jLb9NbfXi2CLv9eviKLiBDHYTWPOF2yuePmaZzABBcVNpSgMJsNFxQq7RCLvZqEtlf0I4le3G/s1600/Tribal+museum+1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="178" data-original-width="284" height="250" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyRVQQpcQIvTwV6x0L66zJ68LZbMAMBK1kNhBd5Vz1mhKle8VQlalmLUdN7g7cVBQKjE7jLb9NbfXi2CLv9eviKLiBDHYTWPOF2yuePmaZzABBcVNpSgMJsNFxQq7RCLvZqEtlf0I4le3G/s400/Tribal+museum+1.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsP5P4BbHNaeevs4iTo-Bsby_15Zi4qJsO2Ke2TqIKtqsWWfUzKgRBUx7B91PSCVPsgOnXR9FVHFiC2uELvFXuWL8xcsvCiO4caAx5iY92XqsVNX9gWTYiGx8sGOtR6kBUOn1sy5otPfEw/s1600/Tribal+museum+3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="180" data-original-width="280" height="257" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgsP5P4BbHNaeevs4iTo-Bsby_15Zi4qJsO2Ke2TqIKtqsWWfUzKgRBUx7B91PSCVPsgOnXR9FVHFiC2uELvFXuWL8xcsvCiO4caAx5iY92XqsVNX9gWTYiGx8sGOtR6kBUOn1sy5otPfEw/s400/Tribal+museum+3.jpg" width="400" /></a></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
ચાલો શિવજીને પ્રસન્ન કરવા ઓમકારેશ્વર</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
*******************************<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">આ મારો પહેલો એવો પ્રવાસ હતો જેમાં મેં વધારેમાં
વધારે મંદિરોનાં દર્શન કર્યાં હોય અને તે પણ પાછા એક જ ભગવાનનાં! મધ્ય પ્રદેશ પર
શિવજીની ખાસ્સી કૃપા થઈ છે એ બધા મંદિરો જોતાં અને એમનું મહત્વ ત્યાંની વાર્તાઓ
જાણતાં જણાઈ આવે. આ અમારી કોઈ ધાર્મિક યાત્રા ન હોવા છતાં અમે જ્યાં જતાં ત્યાં
શિવજી અમને મળી જતા! ૐકારેશ્વરની જુદી જુદી વાર્તાઓ જાણ્યા પછી એક વાતની ખાતરી થઈ
ગઈ કે શિવજી બિચારા ખરેખર ભોળા. દેવો તો ઠીક દાનવોય એમની ભલમનસાઈનો લાભ લઈ જતા.
શિવના નામે થોડું ઘણું કઠણ તપ કર્યું નથી કે મહાદેવજી પ્રસન્ન થયા નથી. પાછા આ
ભોલા ભંડારી એવા પણ નહીં કે એમને વળતરમાં કંઈ ભેટ બેટ જોઈએ. વરદાન આપીને ભૂલી
જવાનું. પોતે તો પાછા સાદગીના ભંડાર. ભંડારના નામે વરદાનોનો અખૂટ ભંડાર! કોઈ પગમાં
શું આળોટ્યું કે માથે હાથ મૂકી જ દે. કોઈની પરીક્ષા બરીક્ષા લેવાની કે કોઈને ખોટા
હેરાન કરવાની પણ દાનત નહીં. લુચ્ચાઈથી તો એમને બાર ગાઉનું છેટું. કદાચ એટલે જ
લુચ્ચા લોકો પણ એમનો ફાયદો લઈ લેતા. ખેર, એમના નામે વર્લ્ડ રેકોર્ડ જ હશે કદાચ કે
એમનાં જેટલાં મંદિરો કે એમના જેટલા ભક્તો છે કદાચ બીજા કોઈ ભગવાનના નહીં હોય.
(આટલા બધા સદ્ગુણોમાં ક્રોધનો એકાદ છાંટો પડે તે તો હવે સહન કરી લેવો પડે. આખરે
કૃપા પણ એ જ કરે ને?)</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">દરેક ધાર્મિક સ્થળ સાથે જે તે દેવની કેટલીય સાચી
કે ખોટી વાર્તાઓ ફરતી હોય, એટલે આપણા રુદ્રનાથની વાર્તા ન હોય એવું તો બને જ નહીં.
તો વાતની શરૂઆત નારદ મુનિથી જ કરીએ. આ મુનિએ એવા તે કેવા સમાચારોથી દેવો ને
દાનવોમાં ઉથલપાથલ કરી હશે કે આજની તારીખે પણ ચાપલૂસીનો દાખલો તો એમના નામે જ અપાય!
એમના પેટમાં કોઈ વાત ન રહેતી કે પછી જાણીજોઈને બધે સમાચાર ફરતા રાખતા, તે તો એ
મુનિ જ જાણતા. દુનિયાની એ સૌથી પહેલી ન્યૂઝ ચેનલ હતી એવું કહેવાય છે. ખેર, એક વાર
મુનિ વિંધ્ય પર્વતની મુલાકાતે ગયા. વિંધ્યે તો એમની આગતાસ્વાગતા કરીને દુનિયાના
સમાચાર પૂછ્યા. પૂછતાં જ વાર. મનમાંની ચટપટીને બહાર કાઢતાં મુનિએ કહ્યું, ‘એમ તો
બધું બરાબર છે પણ આજકાલ મેરુ પર્વત બહુ હોશિયારી મારે છે. એના મનમાં અભિમાન આવી
ગયું છે કે મારા જેટલો મહાન ને ઊંચો પર્વત કોઈ નથી.’ કોઈના મગજને છટકાવવા કે બે જણ
વચ્ચે લડાઈ કરાવવા, એકની સામે બીજાનાં વખાણ કરવાનું શસ્ત્ર વાપરતાં નારદજી સિવાય
બીજા કોને આવડે? થોડું લાંબું ન વિચારનાર વિંધ્ય પર્વતને આ ઝેરી તીર દિલમાં ભોંકાઈ
ગયું. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">પછી તો અભિમાન ને અદેખાઈનો અંજામ આવી ને જ
રહ્યો. એણે તો કઠોર તપથી શિવ આરાધના કરી અને મેરુ કરતાંય ઊંચા થવાનું વરદાન
માગ્યું. બિચારા શંભોને શું ખબર કે વરદાનનું પરિણામ કેવું આવશે? એમણે તો ૐકારેશ્વર
અને મમલેશ્વર(અમરેશ્વર)ના નામે અહીં પ્રગટ થઈને ભક્તની ઈચ્છા પૂરી કરી. હા, સાથે
સાથે ભક્તોને કોઈ તકલીફ ના પડવી જોઈએ એ શરત પણ રાખી. હવે એક વાર અદેખાઈ ને
અભિમાનનું ભૂત ભરાયું પછી કોણ શિવ ને કોણ ભક્ત? એ તો ઊંચે ને ઊંચે જતો જ ગયો,
ત્યાં સુધી કે એણે સૂરજ ને ચાંદાને પણ ઢાંકી દીધા! હવે તો બધા દેવો પણ ગભરાયા.
વિષ્ણુજીની સલાહથી બધા દેવો પહોંચ્યા અગસ્ત્ય ઋષિ પાસે. ઋષિ સજોડે ઉપડ્યા વિંધ્યને
સમજાવવા. ‘જ્યાં સુધી હું પાછો ન આવું ત્યાં સુધી હવે વધારે ઊંચે જવાનું માંડી
વાળજે.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">દેવો જેને માન આપે તે ઋષિની આગળ પર્વતનું શું
ચાલે? આજ સુધી થાક્યા વગર ઋષિની રાહમાં વિંધ્ય પર્વત એવો જ અડીખમ ઊભો છે પણ ઋષિ
અંચઈ કરી ગયા તે એના ધ્યાનમાં ન આવ્યું. ધ્યાનમાં આવ્યું પણ હોત તો શું થઈ શકત?
ઋષિ તો પછી શ્રીશૈલ જતા રહ્યા જે દક્ષિણ કાશી તરીકે પ્રખ્યાત છે. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ૐકારેશ્વરની વાતોનો અંત નથી. વિંધ્ય પર્વતની
બીજી એક વાત પણ પ્રચલિત છે. વિંધ્યદેવ વિંધ્ય પર્વતમાળાનું રક્ષણ કરતા હતા. એમણે
શિવપૂજા કરતાં પોતાની ભૂલોની, પોતાનાં પાપોની માફી માગતાં એક ભૌમિતિક આકારનો ટાપુ
બનાવ્યો અને માટી તથા રેતીમાંથી એક શિવલિંગ બનાવ્યું. પિનાકપાણિ તો પ્રસન્ન થઈ ગયા
અને ત્યાં બે સ્વરૂપે પ્રગટ થયા. ૐકારેશ્વર અને અમરેશ્વર! એ ટેકરીનો આકાર ૐ જેવો
દેખાતો હોવાથી ૐકારેશ્વર નામ પડ્યું.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">હજી એક વાર્તા પણ છે! દેવો અને દાનવોમાં કોઈ વાર
સાદું યુધ્ધ ન થાય એટલે ભીષણ યુધ્ધ થયું. દેવો કાયમ નબળા જ પડે એટલે મોટા દેવ પાસે
દોડે. તાત્કાલિક તો નીલકંઠજી જ હાજર હતા. કદાચ નજીક પણ હોય. યુધ્ધનું આ પ્રકરણ જો
કે ટૂંકમાં જ પત્યું કારણકે રુદ્રનાથે રૌદ્ર રૂપ ધરીને ૐકારેશ્વરનું રૂપ લઈને
દાનવોનો નાશ કર્યો અને આમ ૐકારેશ્વરની સ્થાપના થઈ.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">શિવ પુરાણમાં જણાવ્યા મુજબ ૐકારેશ્વરનું ઉપલિંગ,
બિંદુ સરોવર પાસે આવેલું કર્દમેશ્વર છે. કોઈ પણ નામે ભજો કે કોઈ પણ નામે બોલાવો
આખરે તો એક જ શિવ કે એક ઈશ્વરના જુદાં નામ. પવિત્ર નર્મદા નદીની અંદર આવેલા નાનકડા
ટાપુ માંધાતા ઉપર ૐકારેશ્વર આવેલું છે. ઈક્ષ્વાકુ વંશના મહાન રાજા માંધાતાએ અહીં
રાજ કરેલું અને અઠંગ શિવભક્ત હોવાથી એણે ૐકારેશ્વરની ફરતે એકસો ને આઠ મંદિર
બંધાવેલાં! એના નામે અહીં માંધાતા આશ્રમ પણ છે. ઈંદોર નજીક આવેલું ૐકારેશ્વર
ઈંદોર–ખંડવા રોડથી જવાય. એના નામે તો રેલવે સ્ટેશન પણ છે એનો અર્થ કે ટ્રેન ભરાઈ
ભરાઈને ભક્તો અહીં આવતા જ હશે. ભારતના બાર જ્યોતિર્લિંગોમાંનું એક શિવલિંગ અહીં
હોય પછી આ સ્થાનનો અદ્ભૂત મહિમા ન હોય એ કેમ બને? </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGEb-ay8BqBI8fWSf904_RwRWSCcR7OiP4SpYdrIgGgeyVcrFUrGKC_b5X7lTyeoD1xlJyiThUeCj8D-4vjQ8Csg_dLzv5P5tHIoO06bBxT4O6LPDo92YCdGDPNMdK-bJG_ixjMKUAIZJB/s1600/%25E0%25AA%2593%25E0%25AA%25AE%25E0%25AA%2595%25E0%25AA%25BE%25E0%25AA%25B0%25E0%25AB%2587%25E0%25AA%25B6%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25B5%25E0%25AA%25B0+%25E0%25AB%25A7.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="150" data-original-width="200" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGEb-ay8BqBI8fWSf904_RwRWSCcR7OiP4SpYdrIgGgeyVcrFUrGKC_b5X7lTyeoD1xlJyiThUeCj8D-4vjQ8Csg_dLzv5P5tHIoO06bBxT4O6LPDo92YCdGDPNMdK-bJG_ixjMKUAIZJB/s400/%25E0%25AA%2593%25E0%25AA%25AE%25E0%25AA%2595%25E0%25AA%25BE%25E0%25AA%25B0%25E0%25AB%2587%25E0%25AA%25B6%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25B5%25E0%25AA%25B0+%25E0%25AB%25A7.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBGglPZxhNdtXz4-7XsYwNQQ7Y3Xz5DGt_9y_bqYdV2I7wjR7AzuLKeOMwfuRLXRp1aZTFemX_HlWZQt6Hs5mzv0k-0iXQIrPk4LEbZ0tljy67wd-AqPD7XrEN1yJB6QnJolekZdgBeUAp/s1600/%25E0%25AA%2593%25E0%25AA%25AE%25E0%25AA%2595%25E0%25AA%25BE%25E0%25AA%25B0%25E0%25AB%2587%25E0%25AA%25B6%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25B5%25E0%25AA%25B0+%25E0%25AB%25A8.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="150" data-original-width="200" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBGglPZxhNdtXz4-7XsYwNQQ7Y3Xz5DGt_9y_bqYdV2I7wjR7AzuLKeOMwfuRLXRp1aZTFemX_HlWZQt6Hs5mzv0k-0iXQIrPk4LEbZ0tljy67wd-AqPD7XrEN1yJB6QnJolekZdgBeUAp/s400/%25E0%25AA%2593%25E0%25AA%25AE%25E0%25AA%2595%25E0%25AA%25BE%25E0%25AA%25B0%25E0%25AB%2587%25E0%25AA%25B6%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25B5%25E0%25AA%25B0+%25E0%25AB%25A8.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwwRyDPN8zk1JUZ-gUBQ2Yxu6LwaZ4hAH7JyAwByshAIXrcspdFMe7JY6bxbw0Y2GVhbR6WUc0ZHhJpcg-dNNHHcazk51RORH9ze_i-310wmiPXL9jFQqwradpf5F6GZwUQqCg47lSqoNf/s1600/%25E0%25AA%2593%25E0%25AA%25AE%25E0%25AA%2595%25E0%25AA%25BE%25E0%25AA%25B0%25E0%25AB%2587%25E0%25AA%25B6%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25B5%25E0%25AA%25B0.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="200" data-original-width="150" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwwRyDPN8zk1JUZ-gUBQ2Yxu6LwaZ4hAH7JyAwByshAIXrcspdFMe7JY6bxbw0Y2GVhbR6WUc0ZHhJpcg-dNNHHcazk51RORH9ze_i-310wmiPXL9jFQqwradpf5F6GZwUQqCg47lSqoNf/s400/%25E0%25AA%2593%25E0%25AA%25AE%25E0%25AA%2595%25E0%25AA%25BE%25E0%25AA%25B0%25E0%25AB%2587%25E0%25AA%25B6%25E0%25AB%258D%25E0%25AA%25B5%25E0%25AA%25B0.jpg" width="300" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
(તસવીરોનું સૌજન્ય ગૂગલ)</div>
</div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-9593922619131530282018-08-17T16:20:00.000+05:302018-08-17T16:20:18.767+05:30હાંડી ખો સાથે પ્રિયદર્શિની પોઈન્ટ અને છેલ્લે પંચમઢી–ફિર મિલેંગે<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><u><span style="font-size: large;">હાંડી ખો અને પ્રિયદર્શિની પોઈન્ટ</span></u></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પંચમઢીના જંગલો અને ખીણોએ એકબીજાની
નજીક રહીને પ્રવાસીઓ ઉપર કરેલો ઉપકાર ભૂલાય જ નહીં. સવારમાં વહેલાં પરવારીને બે
ત્રણ સ્થળો ફરી આવો ને જમી પરવારીને વળી સાંજ સુધીમાં બીજા બે ચાર સ્થળો ખુંદી વળો
એટલે બે દિવસમાં તમારું પંચમઢી જોવાઈ જાય. એમ તો આરામથી રહેવું–ફરવું હોય તો
પોતાની મરજીથી ફરાય પણ અમારે તો ભાડું વસૂલ કરવા બને તેટલી જગ્યાઓને ન્યાય આપવાનો
હોઈને બપોરે જમીને ઉપડ્યાં હાંડી ખો અને પ્રિયદર્શિની પોઈન્ટ! હવે દિનેશને અમે ગાડી
ચલાવવામાંથી મુક્તિ આપીને એને ખુશ કરી દીધો. રિસોર્ટ તરફથી ફરતી ખુલ્લી જિપ્સીમાં
અમે પાંચ સાહસિકો નીકળી પડ્યા. જતાં ને આવતાં જે ઝડપ અને કાબેલિયત જિપ્સીના
ડ્રાઈવરે બતાવી તે જોઈને તો દિનેશ પણ આફરિન થઈ ગયો. ઉંચા ઢાળ પર રસ્તાને કિનારે
કિનારે જિપ્સી ભાગતી હોય અને તદ્દન નજીક ઊંડી ખીણ દેખાતી હોય તો ભલભલાના હાંજા
ગગડી જાય. અચાનક કોઈ વળાંકે બે જીપ સામસામે થઈ જાય અને બધાના હોશ ઊડી જાય. જો કે
મજા તો એટલી આવી કે મેં જાહેર કરી દીધું, ‘હવેના બધા પ્રવાસ મેં તો ખુલ્લી જિપ્સીમાં
કરવાનું જ નક્કી કરી લીધું. ચાહે ગમે તેટલો તાપ–તડકો હોય, ગમે તેટલી ઠંડી પડે કે
બરફ પડે અને ગમે તેટલો વરસાદ પડે તોય વાંધો નહીં. શું મજા આવે છે બાકી, આહા!’ પેલી
ત્રણેય વાંકા મોંએ તો હસવાની જ હતી પણ દિનેશેય એમાં મોં ફેરવીને સાથ પુરાવ્યો તે
મને ન ગમ્યું.</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ખેર, એક તો હાંડી અને ખો
શબ્દોએ મનમાં સવાલ ઊભા કર્યા. હાંડી એટલે તો પેલી કહેવત ‘ઘરમાં હાંલ્લા કુસ્તી
કરે’માં આવે તે જ હશે? હાંડલાનું હાંલ્લા! કે પછી હાંડી પનીર, હાંડી બિરયાની,
હાંડી પુલાવ વગેરેમાં આવે તે બેઠા ઘાટની પણ માટલી જેવા આકારની કોઈ જગ્યા? જોઈએ તો
ખરાં કે કોણ કોણ ત્યાં ખો રમતું હતું ને ત્યાં કોની હાંડી હતી? ગાઢ જંગલને વીંધતી
જતી જીપ ઊંચી ટેકરી પર એક જગ્યાએ ઊભી રહી અને અમે જાણે કોઈ અલૌકિક–અદ્ભૂત ફ્રેમમાં
ગોઠવાઈ ગયાં.વાહ! અમે ત્રણસો ફૂટ ઊંડી ખીણની ટોચ પર છીએ? અહીં મોટેથી બૂમ પાડીએ
તોય નીચેના જંગલોમાં એ બૂમ ક્યાંય ખોવાઈ જાય. અમે સૌ નિ:શબ્દ.</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હાંડી ખોની વાર્તા જાણીને
ફરી એક વાર અમે આશુતોષજીની માયાવી દુનિયામાં પહોંચી ગયાં. એક જમાનામાં અહીં એક
મોટું સુંદર તળાવ હતું, જેની એક ખૂંખાર, ખતરનાક ને ઝેરીલો સાપ રક્ષા કરતો હતો. હવે
ભોલેનાથને એની સાથે શું વાંકું પડ્યું તે ખબર નહીં પણ સાપને લલકારીને એની સાથે
ભીષણ યુધ્ધ કર્યું ને એનું નામોનિશાન મિટાવી દીધું! આ આપણને પસંદ ના પડ્યું. ભલે
પેલો સાપ ખતરનાક હતો પણ તળાવની રક્ષા કરતો હતો. એને આમ મારી નખાય? હશે જેવી શંભુ
ઈચ્છા! પરિણામ પણ કેટલું ખરાબ આવ્યું? એ યુધ્ધની ગરમીએ પેલા તળાવને સૂકવી નાંખ્યું
અને એ જગ્યાનો આકાર બની ગયો હાંડી જેવો. તો પછી ખો એટલે? નટરાજે પેલા સાપને ખો
રમવા લલકાર્યો હશે એટલે જ કદાચ નામ પડ્યું ‘હાંડી ખો’! </span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ફરી લસરપટ્ટી જેવો ઢાળ
ઊતરતાં અમે પહોંચ્યાં ‘પ્રિયદર્શિની પોઈન્ટ’. આ નામ એક જ વ્યક્તિની ઓળખ આપે એવું
હોવાથી મેં કોઈ સવાલજવાબ ન કર્યા પણ મનમાં તો થયું જ કે આવી જગ્યાઓને પણ
રાજનેતાઓના નામ! કારણ? તો આ જગ્યા મૂળ ફોર્સીથ નામના અંગ્રજ કેપ્ટને અઢારસો ને
સત્તાવનમાં જોયેલી અને એ ગાંડો થઈ ગયેલો! ગાંડો એટલે કે આ જગ્યાનો દિવાનો બની ગયો
અને પંચમઢીની સ્થાપના એણે કરી એવું કહેવાય છે. આ ફોર્સીથ પોઈન્ટથી ઓળખાતી જગ્યાની
ઈંદિરાજીએ એક વાર મુલાકાત શું લીધી કે ત્યારથી નામ પડી ગયું ‘પ્રિયદર્શિની
પોઈન્ટ’! એ તો આપણે કોઈ મોટી હસ્તી નહીં એટલે બાકી તો અમારા નામ પાછળેય આવી કોઈ
જગ્યાનું નામ પડી જ જાત ને? હશે હવે, જવા દો.</span><o:p></o:p></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ઈંદિરાજી ખાસ અહીં સુધી કેમ
આવેલાં? એ તો જે અહીં ઊભા રહીને હરિયાળી ટેકરીઓની શોભા જોતાં ધરાય નહીં એને પૂછવું
પડે. દૂર દૂર સુધી પથરાયેલી કેટલીય ટેકરીઓ એકમેકની પાછળ સંતાઈને ડોકિયાં કરતી હોય
એટલું રમણીય દ્રશ્ય કલાકારોને પણ ત્યાં જવા એટલા જ લલચાવે. અહીં ‘સનસેટ’
પોઈન્ટ ન હોય તો જ નવાઈ. દરેક હિલ સ્ટેશન
પર સૂરજને ઊગતો ને આથમતો જોવા ભીડ તો થાય જ. શહેરોમાં કોણ સૂરજ–ચાંદાને જોવા
નવરુંય હોય? અહીં તદ્દન નવરાં એટલે યાદ ન રહે તોય જોવા જેવી જગ્યાના લિસ્ટમાં હોય
એટલે લાભ લઈ લે. અમેય કેમ બાકી રહીએ? મને તો બધે ઉચ્છલની હરિયાળી યાદ આવતી હતી પણ
ત્યાંય ક્યાં બધે પહોંચાયું છે? અંધારું ઊતરે તે પહેલાં અમે ઢાળ ઊતરી ગયાં અને
હાજર થઈ ગયાં, ‘મીઠેમેં ક્યા હૈ’ પૂછવા મનપસંદ જગ્યાએ.</span></div>
</div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">(તસવીરો–ગૂગલની મહેરબાની)</span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjk-eYZpR8YOUF37L-YLclQCyDrXSbC0EmNrDkYktroLbwyyI0E8ZnxOtoXQvVFLzEZH0RK-s2-nomNnUlZKhaRWE5pmHCge9ZlF6Iq24-L4ky5-JsR5xRGJuAAgGrfJBfxm0f0peDTMVGN/s1600/Handi+kho.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="119" data-original-width="179" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjk-eYZpR8YOUF37L-YLclQCyDrXSbC0EmNrDkYktroLbwyyI0E8ZnxOtoXQvVFLzEZH0RK-s2-nomNnUlZKhaRWE5pmHCge9ZlF6Iq24-L4ky5-JsR5xRGJuAAgGrfJBfxm0f0peDTMVGN/s400/Handi+kho.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhr_tz5Vh8DdWLQJC5OVglVvuO11TdYKgAm4Iae6lxBsJ_KlaOhwGjmSTcSpLkImAn3_LX9LGJN8tddKciJm5eSaWktL_-euwt0cWk6C0PNE0FalfSA43YXxDDu_n1D7i6eaovLhFQt3Obr/s1600/Priydarshini+point.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="159" data-original-width="318" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhr_tz5Vh8DdWLQJC5OVglVvuO11TdYKgAm4Iae6lxBsJ_KlaOhwGjmSTcSpLkImAn3_LX9LGJN8tddKciJm5eSaWktL_-euwt0cWk6C0PNE0FalfSA43YXxDDu_n1D7i6eaovLhFQt3Obr/s400/Priydarshini+point.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRgBJYNiKXAya0z_PrhF7KROAFkRfD6XBElAQO23qa0QF8crZBgy6Ovjao8vExEyX1dYaeYWTpv1u7zn_a0DlVj90Zzaf8fVgO-m7yL8HLRH0U7hZjZaNqbtuRzmd5ohT4wnONlQCEM4lB/s1600/Handi+kho+1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="184" data-original-width="274" height="268" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgRgBJYNiKXAya0z_PrhF7KROAFkRfD6XBElAQO23qa0QF8crZBgy6Ovjao8vExEyX1dYaeYWTpv1u7zn_a0DlVj90Zzaf8fVgO-m7yL8HLRH0U7hZjZaNqbtuRzmd5ohT4wnONlQCEM4lB/s400/Handi+kho+1.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><u>પંચમઢી–ફિર મિલેંગે</u></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">પંચમઢી છોડવાના વિચારે જ અમે સૌ ઉદાસ થઈ ગયેલાં.
આ સ્વર્ગમાં ફરી ફરીને ફરવા આવવાનું </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<span style="font-family: shruti, sans-serif; font-size: 12pt; text-align: justify;">મન થશે ત્યારે? ફરીથી કોણ જાણે ક્યારે અવાશે.
નહીં જ અવાય એની ખાતરી સાથે અમે પાછળ ફરી ફરીને પંચમઢીને વિદાય આપી ત્યારે મન પર
રિસોર્ટના ભોજનની મીઠી યાદોનો પણ ભાર હતો. જ્યારે પણ કશે ખીર ખાઈશું, ત્યારે
અહીંની ખીર તો મનમાં ઝબકવાની જ. રસ્તે કે ફિલ્મોમાં જિપ્સી જોઈને અહીંની
જિપ્સી–સફર યાદ નહીં આવે? જટાશંકર ને પાંડવગુફા ને હાંડી ખો ને આહાહા! બે દિવસમાં
જ કેટલી બધી યાદોને બૅગમાં ભરીને ચાલ્યાં. આ કપડાં, આ બૂટ–ચંપલ ને આ બૅગ પણ
પંચમઢીની જ યાદ અપાવશે ને? ધાર્મિક સ્થળોની એકસામટી મુલાકાતો પછી પણ આ જગ્યાની
માયામાંથી અમે મુક્ત ન થઈ શક્યાં, એટલે જ આખે રસ્તે એની જ યાદો મમળાવતાં રહ્યાં.</span><br />
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અંજુ, જો નીં, અજુ કંઈ જોવાનું બાકી રે’તુ ઓ’ય
તો આપણે પાછા ફરી જઈએ.’ મેં અંજુની સાથે બધાંને લલચાવી જોયાં.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘અરે, ના ભઈ ના. આપણું બધ્ધે બુકિંગ થઈ ગયલુ છે
ને અંઈના પાછા એક દા’ડના વધારાના પૈહા ભરીને રે’વાનું? જોયુ અવે, બો જોયુ ને એનો જ
સંતોસ માનવાનો બીજુ હું?’ પારુલની ના સાંભળતાં જ મારું મોં પડી ગયું. જૉલી ને અંજુ
અવઢવમાં પડ્યાં કે કોના પક્ષે બોલીએ? મન પંચમઢી ખેંચાતું હતું અને વધારાનું સંભવિત
બિલ, દિલને આગળ જવા મજબૂર કરતું હતું. ખેર, પંચમઢીનો કંઈ મેળ નહીં પડે એવું સમજી
ગયેલા દિનેશે પણ ધીમી પાડેલી ગાડીને ભગાવવા માંડી.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">મનની શાંતિ ખાતર મેં અંજુને કહ્યું, ‘તારા
‘પંચમઢી આખ્યાન’માંથી પંચમઢીના બાકી રહેલા અધ્યાયોનું પઠન કરતી થા બહેન. એ બહાને
મારા આત્માને જે શાંતિ મળી તે.’ જૉલીને મારી આ વાત પર હસવું આવ્યું! પારુલે મલકીને
મોં મચકોડ્યું. અંજુએ હસતાં હસતાં એમ પી ટ્રાવેલ બ્રોશરમાંથી પંચમઢીનો અધ્યાય શરૂ
કર્યો. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘માતે, આપણા બાકી રહેલા અધ્યાયોમાં બી ધોધ, ડચેસ
ધોધ, રજતપ્રપાત, જમુના ધોધ, સાતપુડા નૅશનલ પાર્ક, બાયસન લૉજ, ચૌરાગઢ મંદિર અને ક્રાઈસ્ટ
ચર્ચ નો સમાવેશ થાય છે. તમે કહો તે અધ્યાય માંડું.’ અંજુએ તરત જ ગંભીર મુખમુદ્રા
ધારણ કરી. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">‘મહારાજ(કે મહારાણી), આમાં ચાર તો ધોધનાં જ નામ
છે અને ભલે બધા જ જોવાલાયક હશે પણ અમને તો ચોમાસામાં અમારા ડાંગના ગિરા ધોધથી અધિક
સુંદર ધોધ કોઈ લાગ્યો જ નથી, એટલે આ ચારેય ધોધ–અધ્યાયને તમે ઉડાવી દેશો તો ચાલશે.
મને લાગે છે કે નૅશનલ પાર્ક એટલે જંગલ બુક જ ને? બધે એકનાં એક જ પ્રાણીઓ જોઈને હવે
અમને આવા પ્રાણી સંગ્રહાલયોમાં પણ કોઈ રસ રહ્યો નથી. મહાદેવનાં મંદિરો જોઈને એટલાં
ધરાઈ ગયાં છીએ ને કે નવીનતા ને સાહસ ખાતર મેં બધે દર્શન કર્યાં પણ બધે એક જ
ભગવાનમાં માનનારાઓને હવે વધારે મંદિર જોવા ખાસ અહીં રોકાઈ જવાની ઈચ્છા થાય એવું
સંભવ નથી. હવે બાકી રહેલી જગ્યાઓમાં એક ચર્ચ છે એ પણ મારે મન તો કોઈ મંદિરથી કમ
નહીં અને છેલ્લે બાયસન લૉજ તે વ્યાખ્યાન કેન્દ્ર હોવાથી સમયના અભાવે એના પર હું
રાજીખુશીથી ચોકડી મારું છું. હાશ! સારું થયું કે આ પુસ્તિકારૂપી પંચમઢી ગાઈડ તારી
પાસે છે તો કાયમ માટે રહી જનારા અફસોસનો બોજ હવે મારા મન પર નહીં રહે. ખૂબ આભાર
ગુરુજી.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અંજુ બોલી ગઈ તે બધાં જ સ્થળો જોવાલાયક હશે તો જ
એમનાં નામ જાણીતાં હશે પણ હજી જોવાનું બાકી રહેલું ભોપાલનું મ્યુઝિયમ અમને પોકારતું
હતું, ઈંદોરનું કાચનું જૈન મંદિર અને હોલકરનો રાજમહેલ પોકારતો હતો, ઈંદોરની છપ્પન દુકાનોના
છપ્પન ભોગ પોકારતા હતા, મહેશ્વરની સાડીઓ અમારી રાહ જોતી હતી ને ઓમકારેશ્વર?
ઓમકારેશ્વર જોયા વગર તો ઘરે પાછા ફરાય એવું હતું જ નહીં. જે મળતે તે પૂછતે, ‘તમે
ઓમકારેશ્વર ન જોયું? અરેરે! આટલું બધું ફર્યાં અને ઓમકારેશ્વર જ ન ગયાં?’ અમારે
આવી વાતો ને સવાલોમાંથી પસાર નહોતું થવું એટલે મનને કઠણ કરીને આગળના પ્રવાસ ઉપર
ધ્યાન આપ્યું. ગાડી ઢાળ ઊતરી રહી હતી અને વનરાજીની સાથે ટેકરીઓના ઢોળાવો પણ અમારી
સાથે ઊતરી રહ્યા હતા. કશેક વાદળો ઘેરાતાં તો કશેક વરસાદ પડી ગયેલો જણાતો. ખુશનુમા
ને આહ્લાદક વાતાવરણે મનનો બોજ હળવો કરી નાંખ્યો. અંતકડીએ બેસૂરા ગીતોથી હસીમજાકનો
દોર શરૂ કર્યો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ફરી એક વાર ભોપાલના અમારા પ્રિય ભોજતાલ તળાવનું
ચક્કર કાપી અમે પહોંચ્યાં અમારા હંગામી નિવાસે. થોડે જ દૂર દેખાતા તળાવની બરાબર
સામે બારીમાં ઊભા રહીને ચાની ચુસકીઓ લેવાની મજા તો ભઈ ચા પીનારાં જ જાણે. પછી તો, સોમવાર
ન હોવાની વારંવાર ખાતરી કરીને અમે ઉપડ્યાં જગપ્રસિધ્ધ ટ્રાઈબલ મ્યુઝિયમ જોવા. એમ
તો ભોપાલમાં ઘણાં જાણીતાં મ્યુઝિયમ છે. લશ્કરની જાણકારી આપતું ‘યોધ્ધાસ્થળ’ મ્યુઝિયમ,
પુરાતત્વ વિભાગનું ‘બિરલા મયુઝિયમ’,</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">પહેલાં ‘ગુડિયાઘર’ અને
હવે ‘કાન્હા એમ્પોરિયમ’ તરીકે ઓળખાય છે તે જેલના કેદીઓ દ્વારા બનાવાયેલી
ઢીંગલીઓનું સંગ્રહસ્થાન, ‘સાયન્સ સેન્ટર’ કે ‘સાયન્સ મ્યુઝિયમ’, એશિયાનું એક માત્ર
‘ટેલિકોમ મ્યુઝિયમ’, સાંચી સ્તૂપ નજીક ‘સાંચી મ્યુઝિયમ’, ‘ઈંદિરા ગાંધી રાષ્ટ્રીય
માનવ સંગ્રહાલય’(આમાં કેવા માનવોનો સંગ્રહ હશે?), ભોપાલ ગેસકાંડની સારી–ખરાબ
ઘટનાઓનો સંગ્રહ એટલે ‘રિમેમ્બર ભોપાલ મ્યુઝિયમ’ અને ભારતનું એક માત્ર, નવી કે
જૂની, શહેરી કે ગામઠી એવી દરેક લોકકલાને રજૂ કરતું ‘રુપંકર મ્યુઝિયમ’. અમને તો
આદિવાસીઓના મ્યુઝિયમમાં જરા વધારે રસ હોવાને કારણે અમે સીધા ત્યાં જ પહોંચ્યાં. દક્ષિણ
ગુજરાતના આદિવાસીઓના પ્રતિનિધિને અમે સાથે લઈને નીકળેલાં એટલે એને પણ થોડો સંતોષ
થાય, થોડી પ્રેરણા મળે અને ન મળે તોય એમ પીના આદિવાસીઓ વિશે સૌને જાતજાતનું જાણવા
તો મળે એ જ ઈચ્છા. અમને શું ખબર કે અમારે તો મ્યુઝિયમ જોઈને ધોધમાર અફસોસ જ કરવાનો
છે? ક્યારેય કોઈ મ્યુઝિયમ જોઈને અમે આટલાં નિરાશ નથી થયાં. મનમાં તો બહુ દુ:ખ થયું
કે, પેલો દિનેશ શું જોઈને બધે ફરી ફરીને ફોટા પાડતો હતો? એને કોઈ વાતનો અફસોસ કે
કોઈ વાતનું દુ:ખ કેમ નથી થતું? જો કે, એમાં આપણે શું કરી શકીએ? કંઈ નહીં. અમે એને
એના હાલ પર છોડી દીધો.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">(તસવીરો–ગૂગલની મહેરબાની)</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5it6XFRlYw4NSKMnJFHsBDnobQUcKS4QSIbhkih1iGDRLYV4c3PX1S6IE6jHD6qbZCBJILfRP79f5gUEPiHM99Z8l31hH363xSlbla-bhPLJNTGt4OMV-0UcW1P-WCsxLoxAoT61r8rpl/s1600/Panchmarhi+1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="183" data-original-width="275" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh5it6XFRlYw4NSKMnJFHsBDnobQUcKS4QSIbhkih1iGDRLYV4c3PX1S6IE6jHD6qbZCBJILfRP79f5gUEPiHM99Z8l31hH363xSlbla-bhPLJNTGt4OMV-0UcW1P-WCsxLoxAoT61r8rpl/s400/Panchmarhi+1.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFGZbcWpTNRp6xz2PLC8Gv-h8SAvXGStf2Mc-zmZa7bRiQe9t-9p0G4tD5fDJrgTDKNguSPQaNIZpzbJTE0wey6HbepoAPHo93ap07gl8uiu3H4sY2tdc3Fk9nwfEX1Wwh0wGVuyVIsj-J/s1600/Panchmarhi.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="233" data-original-width="217" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFGZbcWpTNRp6xz2PLC8Gv-h8SAvXGStf2Mc-zmZa7bRiQe9t-9p0G4tD5fDJrgTDKNguSPQaNIZpzbJTE0wey6HbepoAPHo93ap07gl8uiu3H4sY2tdc3Fk9nwfEX1Wwh0wGVuyVIsj-J/s400/Panchmarhi.jpg" width="372" /></a></div>
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-89491534987289795532018-07-10T11:58:00.001+05:302018-07-10T11:58:16.137+05:30પૂર્વજો સાથે મિલન<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">પંચમઢીનું સ્વાદિષ્ટ ભોજન જો મગજ પર ચઢી જાત તો
આંખોમાં ઘેન ચડતાં જરાય વાર ન લાગત પણ ભોજનની યાદોને મમળાવતાં અમે તો ફરી નીકળી
પડ્યાં મહાદેવજીના દર્શને. એક બડા મહાદેવ અને બીજા ગુપ્ત મહાદેવ! અરે ભાઈ! મહાદેવ
તે મહાદેવ, એના પાછા નામ જુદા ને મંદિરેય જુદા! આપણને એમ થાય કે બધા જ ભગવાન
વેશપલટામાં હોશિયાર હતા? જુદા જુદા વેશે રાક્ષસોનો સંહાર કરતા અને ભક્તોનેય
બચાવતા. ચાલો કંઈ નહીં, આપણને તો કોઈ ફરક પડતો નથી. ઉલટાની બે ચાર ગુફા ને ગુફામાં
શિવલિંગ કે મંદિર તો જોવા મળે છે. એ બહાને કુદરતની વધારે ને વધારે નજીક રહેવાનો, એને
જાણવાનો ને દિલથી માણવાનો મોકો તો મળે છે. પછી તો છે જ ઘર એક મંદિર. </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">લગભગ અગિયાર કિલોમીટરના સાંકડા ને ઊંચાનીચા
ઢાળવાળા રસ્તાનો રોમાંચ માણતાં માણતાં અમે પહોંચી ગયાં ફરી એક વાર જય શંભો બોલતાં
બોલતાં બડા મહાદેવ. સાંઈઠ ફીટ લાંબી આ ગુફામાં મહાદેવની સાથે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને
મહેશ(!) તથા ગણેશજી પણ બિરાજેલા છે.</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અમને ત્યાંની વાર્તા
જાણવા મળી તો મગજ ચકરાઈ ગયું. વિષ્ણુજીએ મોહિનીનું રૂપ લઈને પેલા અસૂરને ભસ્મ
કરેલો તે તો જટાશંકર ગુફાની વાર્તામાં સાંભળેલું ને? તો પછી એ જ વાર્તા અહીં પણ
કેવી રીતે લાગુ પડે? ઠીક છે, જવા દો. આ બધા ગાઈડ કહે તે સાંભળી લેવાનું, માનવાનું
કે નહીં તે આપણે નક્કી કરવાનું. અમે તો ગુફામાં પ્રવેશ્યાં. આખી ગુફાની છતમાંથી
પાણી ટપકે એટલે સ્વાભાવિક છે કે શિવલિંગ ઉપર પણ સતત અભિષેક ચાલુ જ હોય. લોકો
પૂજા–નમન કરીને બહાર નીકળતાં જાય. અમને થયું કે ચોમાસું હાલમાં જ રવાના થયેલું
એટલે આ પાણી ટપકતું હશે કે બારે માસ ટપકતું હશે? જાણવા મળ્યું કે આ આખો જંગલ વિસ્તાર
એટલે બારે માસ જ શિવજીને તો ઠંડકમાં રહેવાનું, વાહ.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">ગુફાની અંદર એક નાનો પાણીનો કુંડ છે જેમાં ભક્તો
અને સાધુઓ શિવરાત્રિ તથા નાગપંચમીએ સ્નાન કરીને પોતાનાં પાપ ધોવાનું પુણ્ય મેળવે
છે! ભક્તો તો સમજ્યાં કે સંસારી હોય એટલે નાનાં કે મોટાં પાપ થઈ જાય પણ સાધુ–સંતો
શેનાં પાપ ધોવા અહીં આવે? કોણ જાણે. ખેર, નજીકમાં જ પાર્વતીમાની ગુફા જોતાં આગળ
વધ્યાં તો ઘણાં બધાં ત્રિશૂળ કાળા કપડાથી ઢાંકેલાં દેખાયાં. આ કદાચ કાળભૈરવનો
પ્રભાવ હતો. હનુમાનજીનું મોટું મંદિર પણ ત્યાં હતું અને કન્યાકુમારીથી લવાયેલો એક
મોટો તરતો પથ્થર પણ ત્યાં ભક્તોની શ્રધ્ધા પૂરી કરવાની રાહમાં ગોઠવાયો હતો. એક જ
સ્થાને બધા જ ભગવાનને ભેગા કરી દેવાના એટલે કોઈ ભક્ત ખાલી હાથે ન જાય અને કોઈ
ભગવાન કે ભક્તને ખોટું પણ ન લાગે. સાચી કે ખોટી વાર્તાઓ ને ચમત્કારો વહેતા કરી
દેવાના એટલે લોકોની શ્રધ્ધા અકબંધ રહે, દૂર દૂર સુધી આ સ્થાનોનું નામ ગૂંજતું રહે
અને સ્થાનિકોની રોજી–રોટી ચાલુ રહે તો સાથે સાથે બાવાઓનાં ભોજનની વ્યવસ્થા પણ થયા
કરે. ધાર્મિક સ્થળોના આ મેળાવડાનો આપણને તો કોઈ વાંધો હોય જ નહીં, સિવાય કે ત્યાં
જુદી જુદી પૂજા ને અભિષેકને બહાને થતી ગંદકી! દરેક ભગવાનને કોઈ ને કોઈ પ્રસાદ તો
ધરવાનો જ, ચાહે પછી તે દૂધ હો કે નાળિયેર હો કે પેંડા–રેવડી વગેરે હો. ફૂલ ને
માળાના ડુંગરથી માંડીને ભસ્મ, ચંદન ને કંકુ વગેરેનાં લેપ કે છાંટણાં તો કરવાના જ!
આ બધાને લીધે થતાં કીડી–મંકોડા ને ઉંદરોની ફોજ મંદિરોમાં જોવા ન મળે તો જ નવાઈ.
અહીં તો વળી અમારો ભેટો અમારા કે કોઈના પૂર્વજો સાથે થવાનો હતો!</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અમને કોઈને જરાય અંદાજ નહીં કે આ મંદિરની આસપાસ
આટલા રળિયામણા વાતાવરણમાં બીતાં ને ગભરાતાં ચાલવું પડશે ને વખત આવ્યે વહેલાં
વહેલાં ગાડીમાં પણ ભરાઈ જવું પડશે. ત્યાંના ગાઈડોની સતત મનાઈ છતાં આપણી વાંદરા
જેવી પ્રજા કોઈનું માને? નહીં જ વળી. એટલે હાથમાં નાસ્તાનાં પડીકાં કે થેલાં
લટકાવતાં મોજથી ચાલતાં હો કે અચાનક જ બે ચાર વાંદરા ઘેરી વળે ને પડીકાંની છીનાઝપટી
ચાલુ થઈ જાય અથવા તો અચાનક જ એકાદ બંદર પડીકું છીનવીને ઝાડ પર ચડી જાય તો શું થઈ
શકે? હવે આવે સમયે તો કપિરાજને શરણે જ થઈ જવું પડે નહીં તો પાટાપીંડીનો કે
હૉસ્પિટલમાં દાખલ થવાનો જ વખત આવે. સ્પષ્ટ સુચનાઓ પણ ત્યાં લખેલી જ હોય, કે ‘તમારા
પૂર્વજો સાથે કોઈ ઓળખાણ કાઢવા ના જતાં. હજીય જો એમનો તમારા ઉપરનો ગુસ્સો ઊતર્યો
નહીં હોય તો તમને બચાવવા કોણ આવશે?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">અમે તો શાંતિથી દર્શન કરી આવીને પાર્કિંગ
એરિયામાં ગાડીમાં થોડી વાર બેસી વાનરોની રમતનો આનંદ લેતાં રહ્યાં. એક મોટી
કચરાપેટી પર એક મોટો વાંદરો બેસીને મજેથી કેળાંની લૂમનો આનંદ લેતો હતો ત્યારે બહુ
જ નાનું એક બચ્ચું એની પૂંછડીએ ટિંગાઈને કેળાં સુધી પહોંચવાની કોશિશ કરતું હતું.
કોશિશ નાકામ રહેતાં એ ગબડી પડતું પણ ફરી ફરી કેળું ખાવાની એની લાલચ એને એના પપ્પા
કે કાકાની પૂંછડીએ ટિંગાડી દેતું. થોડી વાર ગમ્મત જોયા પછી અમે એક કેળું ત્યાં
ફેંક્યું ને બચ્ચું એવું તો ખુશ થઈ ગયું કે એ ઝપાટામાં કેળું ખાઈને અમારી ગાડીના
કાચ પર જ ચડવાની કોશિશમાં મંડી પડ્યું! છેલ્લે છેલ્લે ધરમ કરતાં ધાડ પડવાની તૈયારી
થઈ કે શું? અમે એકબીજાને પૂછ્યું, ‘આ કોણ છે? તમારા કોઈના સગામાં છે?’ </span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">એ તો સારું કે દિનેશભાઈ અમારી વહારે આવ્યા ને
ગાડી ભગાવી મૂકી તે ઠેઠ ગુપ્ત મહાદેવના મંદિરે જઈને ઊભી રહી.</span><span lang="GU" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"> </span><span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;">દૂરથી જ અહીં વાંદરાઓનું ટોળું લોકોની ફરતે
દોડાદોડી કરતું જોઈને અને લોકોની ભાગમભાગ ને ચીસાચીસ સાંભળીને અમે ગુપ્ત મહાદેવને
જોવાનો વિચાર માંડી વાળ્યો. એમ પણ ત્યાં પહોંચવા માટે બહુ સાંકડી ગુફામાંથી જવું
પડે તેમ હતું અને શિવજી તો બધે સરખા જ એમ મન વાળીને અમે પૂર્વજોને દૂરથી જ નમન
કરીને બીજી કોઈ જગ્યાની રાહમાં નીકળી પડ્યાં.</span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjP8dz944HekSiyYWXEOrvI1UyeDXCbYin7dhjjcAHWeIXBp1Wqs6EZ0UVFCqf6qQoVq6dza2J3KTSGB8SYMOjSUHJ9N3lysGJNM9xQ4CUNWjGd3NOnYdwI1Q4Wir9Tf7SNfWA3WDGLFi3H/s1600/M+P+Bada+Mahadev2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjP8dz944HekSiyYWXEOrvI1UyeDXCbYin7dhjjcAHWeIXBp1Wqs6EZ0UVFCqf6qQoVq6dza2J3KTSGB8SYMOjSUHJ9N3lysGJNM9xQ4CUNWjGd3NOnYdwI1Q4Wir9Tf7SNfWA3WDGLFi3H/s400/M+P+Bada+Mahadev2.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj55uMDd8FPde7YHlcrVmXDnRWzL1Dxr6zSBKpVHm_otIeqnUX94FSn6lReo3uAfeTpp3uDtaEpBt4I7iBVa_E1NLnje6rkppw1_TQOLTX4lE2FRun7fbHgIWqpFHjvmr14Jp0I-TBmpfni/s1600/M+P+Bada+Mahadev3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="182" data-original-width="277" height="262" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj55uMDd8FPde7YHlcrVmXDnRWzL1Dxr6zSBKpVHm_otIeqnUX94FSn6lReo3uAfeTpp3uDtaEpBt4I7iBVa_E1NLnje6rkppw1_TQOLTX4lE2FRun7fbHgIWqpFHjvmr14Jp0I-TBmpfni/s400/M+P+Bada+Mahadev3.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivP_1XYj4svZllaew-rDNixl8wH_3ZRN6pJNZKzWN8i8OfFiCTU7umWbtpnJfUxsoY1QKU6hV9rBC2N2G4wqpgelig1mADjNlCc8nKMMIEFfERzF95bxb2rbkyKU9QJRZK26xNI_OQBpv6/s1600/M+P+Bada+Mahadev+1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="120" data-original-width="184" height="260" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivP_1XYj4svZllaew-rDNixl8wH_3ZRN6pJNZKzWN8i8OfFiCTU7umWbtpnJfUxsoY1QKU6hV9rBC2N2G4wqpgelig1mADjNlCc8nKMMIEFfERzF95bxb2rbkyKU9QJRZK26xNI_OQBpv6/s400/M+P+Bada+Mahadev+1.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDZYM2DVkfQSYELXQwjf-5VZ5cKc2Ac6aajyuOUAxJ1cOVGIHt328nkbNrDzpRPss7IkvamlK1YPgGqmxDUDfN8R_ayO9Z4kjCldpdDV0oIo9wJVafrkBdSK5Cn4ORTovleDLJuzlrNINb/s1600/M+P+Bada+Mahadev+4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDZYM2DVkfQSYELXQwjf-5VZ5cKc2Ac6aajyuOUAxJ1cOVGIHt328nkbNrDzpRPss7IkvamlK1YPgGqmxDUDfN8R_ayO9Z4kjCldpdDV0oIo9wJVafrkBdSK5Cn4ORTovleDLJuzlrNINb/s400/M+P+Bada+Mahadev+4.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi80ulc67xBAKHLrevCAc3ETt-Az894VyLBwMS1WDGcR8oL9o6GI4sUkdvm7VPwg5RohOTT57jZvz5vEidxG80kXKy2quM2IEyZ-ORRs4ILixVraHceAKXbx9FpMSOEzZxCkIpqyF0N97Or/s1600/M+P+Bada+Mahadev.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="143" data-original-width="191" height="298" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi80ulc67xBAKHLrevCAc3ETt-Az894VyLBwMS1WDGcR8oL9o6GI4sUkdvm7VPwg5RohOTT57jZvz5vEidxG80kXKy2quM2IEyZ-ORRs4ILixVraHceAKXbx9FpMSOEzZxCkIpqyF0N97Or/s400/M+P+Bada+Mahadev.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjt4ujYdlwkfzFnpzhzZRB03fvgHqCNhyoYkQWVG8p1kDXP6whZ4Dl1Je0R5Uqpf_WGbQnm16ht6icK023hiD7OI_pb8IE4IY6SSmrmao_eBcRaDUxrZqd2R0GP3VCcquV6Ko-L2LeRwbzm/s1600/M+P+Bada+Mahadev+5.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="183" data-original-width="275" height="265" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjt4ujYdlwkfzFnpzhzZRB03fvgHqCNhyoYkQWVG8p1kDXP6whZ4Dl1Je0R5Uqpf_WGbQnm16ht6icK023hiD7OI_pb8IE4IY6SSmrmao_eBcRaDUxrZqd2R0GP3VCcquV6Ko-L2LeRwbzm/s400/M+P+Bada+Mahadev+5.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; font-size: 12.0pt;"></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span>
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હાંડી ખો અને પ્રિયદર્શિની પોઈન્ટ</span><br />
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">*************************</span><br />
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પંચમઢીના જંગલો અને ખીણોએ એકબીજાની
નજીક રહીને પ્રવાસીઓ ઉપર કરેલો ઉપકાર ભૂલાય જ નહીં. સવારમાં વહેલાં પરવારીને બે
ત્રણ સ્થળો ફરી આવો ને જમી પરવારીને વળી સાંજ સુધીમાં બીજા બે ચાર સ્થળો ખુંદી વળો
એટલે બે દિવસમાં તમારું પંચમઢી જોવાઈ જાય. એમ તો આરામથી રહેવું–ફરવું હોય તો
પોતાની મરજીથી ફરાય પણ અમારે તો ભાડું વસૂલ કરવા બને તેટલી જગ્યાઓને ન્યાય આપવાનો
હોઈને બપોરે જમીને ઉપડ્યાં હાંડી ખો અને પ્રિયદર્શિની પોઈન્ટ! </span><br />
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span>
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હવે દિનેશને અમે ગાડી
ચલાવવામાંથી મુક્તિ આપીને એને ખુશ કરી દીધો. રિસોર્ટ તરફથી ફરતી ખુલ્લી જિપ્સીમાં
અમે પાંચ સાહસિકો નીકળી પડ્યા. જતાં ને આવતાં જે ઝડપ અને કાબેલિયત જિપ્સીના
ડ્રાઈવરે બતાવી તે જોઈને તો દિનેશ પણ આફરિન થઈ ગયો. ઉંચા ઢાળ પર રસ્તાને કિનારે
કિનારે જિપ્સી ભાગતી હોય અને તદ્દન નજીક ઊંડી ખીણ દેખાતી હોય તો ભલભલાના હાંજા
ગગડી જાય. અચાનક કોઈ વળાંકે બે જીપ સામસામે થઈ જાય અને બધાના હોશ ઊડી જાય. જો કે
મજા તો એટલી આવી કે મેં જાહેર કરી દીધું, ‘હવેના બધા પ્રવાસ મેં તો ખુલ્લી જિપ્સીમાં
કરવાનું જ નક્કી કરી લીધું. ચાહે ગમે તેટલો તાપ–તડકો હોય, ગમે તેટલી ઠંડી પડે કે
બરફ પડે અને ગમે તેટલો વરસાદ પડે તોય વાંધો નહીં. શું મજા આવે છે બાકી, આહા!’ પેલી
ત્રણેય વાંકા મોંએ તો હસવાની જ હતી પણ દિનેશેય એમાં મોં ફેરવીને સાથ પુરાવ્યો તે
મને ન ગમ્યું.</span><span style="mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span><br />
<span style="font-family: shruti, sans-serif;"><br /></span>
<span style="font-family: shruti, sans-serif;">ખેર, એક તો હાંડી અને ખો
શબ્દોએ મનમાં સવાલ ઊભા કર્યા. હાંડી એટલે તો પેલી કહેવત ‘ઘરમાં હાંલ્લા કુસ્તી
કરે’માં આવે તે જ હશે? હાંડલાનું હાંલ્લા! કે પછી હાંડી પનીર, હાંડી બિરયાની,
હાંડી પુલાવ વગેરેમાં આવે તે બેઠા ઘાટની પણ માટલી જેવા આકારની કોઈ જગ્યા? જોઈએ તો
ખરાં કે કોણ કોણ ત્યાં ખો રમતું હતું ને ત્યાં કોની હાંડી હતી? ગાઢ જંગલને વીંધતી
જતી જીપ ઊંચી ટેકરી પર એક જગ્યાએ ઊભી રહી અને અમે જાણે કોઈ અલૌકિક–અદ્ભૂત ફ્રેમમાં
ગોઠવાઈ ગયાં.વાહ! અમે ત્રણસો ફૂટ ઊંડી ખીણની ટોચ પર છીએ? અહીં મોટેથી બૂમ પાડીએ
તોય નીચેના જંગલોમાં એ બૂમ ક્યાંય ખોવાઈ જાય. અમે સૌ નિ:શબ્દ.</span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">હાંડી ખોની વાર્તા જાણીને
ફરી એક વાર અમે આશુતોષજીની માયાવી દુનિયામાં પહોંચી ગયાં. એક જમાનામાં અહીં એક
મોટું સુંદર તળાવ હતું, જેની એક ખૂંખાર, ખતરનાક ને ઝેરીલો સાપ રક્ષા કરતો હતો. હવે
ભોલેનાથને એની સાથે શું વાંકું પડ્યું તે ખબર નહીં પણ સાપને લલકારીને એની સાથે
ભીષણ યુધ્ધ કર્યું ને એનું નામોનિશાન મિટાવી દીધું! આ આપણને પસંદ ના પડ્યું. ભલે
પેલો સાપ ખતરનાક હતો પણ તળાવની રક્ષા કરતો હતો. એને આમ મારી નખાય? હશે જેવી શંભુ
ઈચ્છા! પરિણામ પણ કેટલું ખરાબ આવ્યું? એ યુધ્ધની ગરમીએ પેલા તળાવને સૂકવી નાંખ્યું
અને એ જગ્યાનો આકાર બની ગયો હાંડી જેવો. તો પછી ખો એટલે? નટરાજે પેલા સાપને ખો
રમવા લલકાર્યો હશે એટલે જ કદાચ નામ પડ્યું ‘હાંડી ખો’! </span><span style="mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span><br />
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ફરી લસરપટ્ટી જેવો ઢાળ
ઊતરતાં અમે પહોંચ્યાં ‘પ્રિયદર્શિની પોઈન્ટ’. આ નામ એક જ વ્યક્તિની ઓળખ આપે એવું
હોવાથી મેં કોઈ સવાલજવાબ ન કર્યા પણ મનમાં તો થયું જ કે આવી જગ્યાઓને પણ
રાજનેતાઓના નામ! કારણ? તો આ જગ્યા મૂળ ફોર્સીથ નામના અંગ્રજ કેપ્ટને અઢારસો ને
સત્તાવનમાં જોયેલી અને એ ગાંડો થઈ ગયેલો! ગાંડો એટલે કે આ જગ્યાનો દિવાનો બની ગયો
અને પંચમઢીની સ્થાપના એણે કરી એવું કહેવાય છે. આ ફોર્સીથ પોઈન્ટથી ઓળખાતી જગ્યાની
ઈંદિરાજીએ એક વાર મુલાકાત શું લીધી કે ત્યારથી નામ પડી ગયું ‘પ્રિયદર્શિની
પોઈન્ટ’! એ તો આપણે કોઈ મોટી હસ્તી નહીં એટલે બાકી તો અમારા નામ પાછળેય આવી કોઈ
જગ્યાનું નામ પડી જ જાત ને? હશે હવે, જવા દો.</span><span style="mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span><br />
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span lang="GU" style="font-family: "shruti" , "sans-serif"; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ઈંદિરાજી ખાસ અહીં સુધી કેમ
આવેલાં? એ તો જે અહીં ઊભા રહીને હરિયાળી ટેકરીઓની શોભા જોતાં ધરાય નહીં એને પૂછવું
પડે. દૂર દૂર સુધી પથરાયેલી કેટલીય ટેકરીઓ એકમેકની પાછળ સંતાઈને ડોકિયાં કરતી હોય
એટલું રમણીય દ્રશ્ય કલાકારોને પણ ત્યાં જવા એટલા જ લલચાવે. અહીં ‘સનસેટ’
પોઈન્ટ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ન હોય તો જ નવાઈ. દરેક હિલ સ્ટેશન
પર સૂરજને ઊગતો ને આથમતો જોવા ભીડ તો થાય જ. શહેરોમાં કોણ સૂરજ–ચાંદાને જોવા
નવરુંય હોય? અહીં તદ્દન નવરાં એટલે યાદ ન રહે તોય જોવા જેવી જગ્યાના લિસ્ટમાં હોય
એટલે લાભ લઈ લે. અમેય કેમ બાકી રહીએ? મને તો બધે ઉચ્છલની હરિયાળી યાદ આવતી હતી પણ
ત્યાંય ક્યાં બધે પહોંચાયું છે? અંધારું ઊતરે તે પહેલાં અમે ઢાળ ઊતરી ગયાં અને
હાજર થઈ ગયાં, ‘મીઠેમેં ક્યા હૈ’ પૂછવા મનપસંદ જગ્યાએ.</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhR8gQ0xvuvwfn51gsfA3L1oR70D_V1sIZ63QdqmQQLQBSPRPOEDmcwvETpA4sThaOTec9Acnlhvnhn1qbqaHm0ZKiXvqXOHP77iZBsuQsl6R-4-5XsksvFs-LWBWY3rr1XtlfHOsAxaSsd/s1600/M+P+Handi+Khoh1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="194" data-original-width="259" height="299" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhR8gQ0xvuvwfn51gsfA3L1oR70D_V1sIZ63QdqmQQLQBSPRPOEDmcwvETpA4sThaOTec9Acnlhvnhn1qbqaHm0ZKiXvqXOHP77iZBsuQsl6R-4-5XsksvFs-LWBWY3rr1XtlfHOsAxaSsd/s400/M+P+Handi+Khoh1.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_tehfu7tlQfeAr0X1H5ToMis1o5gy4bAmw9aNTQwDyH99NDph8LvnCoNIEcF0LYf_72LXAgqVNM1p1Ka55kj2pikyWnNZzd_DPDYXydh_sIAUkkr8aFhhdGfmvg31BPQnrXsKW-z7WfJI/s1600/M+P+Handi+khoh.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="184" data-original-width="274" height="268" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_tehfu7tlQfeAr0X1H5ToMis1o5gy4bAmw9aNTQwDyH99NDph8LvnCoNIEcF0LYf_72LXAgqVNM1p1Ka55kj2pikyWnNZzd_DPDYXydh_sIAUkkr8aFhhdGfmvg31BPQnrXsKW-z7WfJI/s400/M+P+Handi+khoh.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqjPVh9beEJzAQAXhtg0C8Vqm96NRgkzTG7ZgKQUy_MpCziWzfAZj5QmwEMFZqCQvvESspHFOS-BGHphUKCXcSX6nnsaSFP2vGOF0J7isNRtNNaDGSOzj-RBZeL0f0r4inYseOIs47Af3b/s1600/Priydarshini+point+1+m+p.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="159" data-original-width="318" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqjPVh9beEJzAQAXhtg0C8Vqm96NRgkzTG7ZgKQUy_MpCziWzfAZj5QmwEMFZqCQvvESspHFOS-BGHphUKCXcSX6nnsaSFP2vGOF0J7isNRtNNaDGSOzj-RBZeL0f0r4inYseOIs47Af3b/s400/Priydarshini+point+1+m+p.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0Eh7GzL0l5eA2SXOIxJN-crC-j3uI6d6Fz9G5e1mnkxsGLMxvh8K4MNrbe1OVRxM3abUI9WwjQWeaRC-Qq7sY1X7eMEvvpV_qWSC0zGMhF3u6RDsm36ePlfWi_QvJ0882SnuG9F3aGOxV/s1600/Priydarshini+point+m+p.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="183" data-original-width="275" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0Eh7GzL0l5eA2SXOIxJN-crC-j3uI6d6Fz9G5e1mnkxsGLMxvh8K4MNrbe1OVRxM3abUI9WwjQWeaRC-Qq7sY1X7eMEvvpV_qWSC0zGMhF3u6RDsm36ePlfWi_QvJ0882SnuG9F3aGOxV/s400/Priydarshini+point+m+p.jpg" width="400" /></a></div>
</div>
<br /></div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-5818934294353322377.post-69510481717984981842018-06-03T20:08:00.003+05:302018-06-03T20:08:55.368+05:30‘મીઠેમેં ક્યા હૈ?’<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<br />
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">માણસે પોતાની લૂલીને જેટલાં લાડ લડાવ્યાં હશે
ને, એટલાં તો કોઈને લડાવ્યાં નહીં હોય. હા, લાડ કરી કરીને એને બગાડી પણ એટલી હોય
ને કે ન પૂછો વાત. લૂલી પર આપણે બે બાબતે પહેરો ભરવો પડે. એક તો જ્યાં ને ત્યાં,
જે તે વસ્તુ ખાવા કે પીવા જોતાંની સાથે જ એ લલચાઈ ન જાય અને બીજો જ્યાં ને ત્યાં,
જેની કે તેની આગળ લોચા કે લચ્છા ના મારી બેસે અથવા તો એના ખાનગી નામ–કાતરની જેમ
કંઈ ઊંધું વેતરી ના બેસે. અમે તો પ્રવાસમાં અમારી લૂલીને જીવનનો અણમોલ એવો ભોજનનો
રસ લેવા છૂટ્ટી મૂકી દીધેલી. જ્યાં ગયાં હોઈએ ત્યાંની વાનગીઓ ચાખીએ પણ નહીં તો
કેટલું ઘોર પાપ કરી બેસીએ? એ પ્રદેશના લોકો સાથે ને ત્યાંની વાનગીઓ સાથે અન્યાય જ
કરેલો કહેવાય ને? વેજ કે નૉનવેજનો બાધ ઠીક છે પણ જ્યારે કેટલી બધી મહેનતે રસોઈયાએ બનાવેલી
ને મદદનીશોએ આકર્ષક રીતે ગોઠવેલી વાનગીઓ બાજુએ મૂકીને બ્રેડ–બટર કે પૂરી–ભાજી
ખાવાનું જો આપણે વિચારીએ તો, ‘યે અચ્છી બાત નહીં હૈ.’ એક વાર ચાખ્યા પછી તો જે ભાવે
તે ને જેટલું ખાવું હોય તેટલું ખાવાની ક્યાં ના છે? એટલે તો અમે ચાર એકલાં જ
નીકળેલાં. કોઈ કોઈને ટોકતું નહીં ને તબિયત વધવાની તો કોઈને બીક હતી જ નહીં. બે ચાર
કિલોમાં શું એવડો મોટો ફેર પડી જવાનો? એ તો ઘેરે જઈને ઊતારી જ દેવાહે ને? બસ, બહાર
નીકળ્યાં પછી બીતાં બીતાં ખાવાનું નહીં એ નિયમને અમે વળગી રહેલાં.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">પહેલે દિવસે તો અમે થાકેલાં એટલે ખીર ખાઈને ખુશ
થઈ બાકી બધું ચુપચાપ ખાઈ ગયેલાં. બીજા દિવસથી સવારના નાસ્તાના રાઉન્ડમાં, અમે નાસ્તાના
ટેબલની ફરતે બે વાર રાઉન્ડ મારીને પછી બધું ચાખવા ડિશ ભરીને બેસવા માંડ્યું. સાથે
ચા, કૉફી કે જ્યુસ તો ખરું જ. એમ પીમાં આપણાં બટાકાપૌંઆ બહુ લોકપ્રિય. શણગાર જુદો
હોય પણ સ્વાદ તો એ જ ચટપટો. શહેર કે ગામની લારીઓ પર લોકો આ હળવો નાસ્તો ગરમ જલેબી
સાથે અચૂક કરતાં દેખાય. બટાકાપૌંઆની સાથે ગરમાગરમ જલેબી જ જામે એ આપણી જેમ એ
લોકોને પણ ખબર. વળી નજીકમાં જ સુગંધીદાર ખસ્તા કચોરી ગાલ ફુલાવીને અમને જોતી હોય
એટલે એને ગાલે ચૂંટી ખણવા પણ એને લેવી જ પડે. સાથે ચટપટી ચટણીઓ તો ખરી જ. આપણે કોઈ
પણ ફરસાણને સેવ કે ચટણી વગર કલ્પી નથી શકતાં. વાનગીના મસ્ત સ્વાદને વધારેમાં વધારે
લાળઝરતો સ્વાદ કેમ કરાય તે આ કરકરા કે લીસા શણગારને બરાબર ખબર. ગાજરનો હલવો તો કશે
ન દેખાયો પણ ત્યાંની મશહૂર મીઠાઈ કે વાનગી જે ગણો તે વરાળ નીકળતો મકાઈનો શીરો એના
ભારે શણગાર સાથે ચમકતો હતો!</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">આહાહા! શો સ્વાદ! તૈયાર ભોજનની મજા જ કંઈ અલગ
હોય. મકાઈનો મસાલેદાર ચેવડો કહો કે છીણો કહો–વરસોથી ખાઈએ અને પછીથી તો શીરો
બનાવીને પણ સંતોષ લીધો છે. તોય આ ‘મક્કેકી કીસ’! અદ્ભૂત! છીણને કીસ કહે એટલે, કીસે
હુએ મક્કેકો–છીણેલી કુમળી મકાઈને ઘીમાં સાંતળીને, દૂધથી પકાવીને ખાંડની સાથે એલચી
ને સૂકા મેવા સાથે જો શીરો બનાવીને સજાવી હોય તો એટલીસ્ટ હું તો બીજું કંઈ જ ન માગું.
મકાઈનો મસાલાવાળો ને માથે કોપરા–કોથમીર સાથે વટ મારતો છીણો/ચેવડો પણ એટલો જ
સ્વાદિષ્ટ. અમારા ચારમાં બહેન અંજુ વરસોથી અમારી તરલા દલાલ બનીને અને પછીથી સંજીવ
કપૂરના રૂપે અમને જાતજાતની વાનગીઓ ખવડાવતી રહી છે. શોખીન લોકોના શોખ એમની મનગમતી
વસ્તુ સામે આવતાં જ આખા શરીરે ઝગમગ ઝગમગ થવા માંડે. દર વખતે નવી વાનગી ચાખતાંની
સાથે જ અમારી કપૂર–દલાલ એની રેસિપી ફટાફટ બોલવા માંડતી. એક વાત મેં ખાસ નોંધેલી કે
એકેય દિવસ એકેય વાનગીમાં ખામી કાઢવા જેવું એને કંઈ નહોતું લાગ્યું. મતલબ? ત્યાંનું
ભોજન વખાણવાલાયક તો ખરું જ પણ પ્રચારને લાયક પણ હતું. અમને પછીથી ખબર પડેલી કે
પંચમઢીમાં સ્વાદિષ્ટ ભોજન માટે આ સરકારી રિસોર્ટના રસોઈયા જાણીતા હતા. બસ પછી તો
પૂછો મત, હમને ક્યા ક્યા ખાયા ઔર કૈસે કૈસે ખાયા!</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બપોરના ને રાતના ભોજનમાં પણ રોજ નવી વાનગીઓ
પીરસાય. એક પણ શાક ફરી વાર દેખાયું નહોતું. કે એના એ ફરસાણે પણ ઘડી ઘડી ડોકિયું
નહોતું કર્યું. ગુજરાતીઓ મીઠું–ગળ્યું ખાવા માટે મશહૂર છે.(ખાવા માટે કંઈ કોઈને
બદનામ કહેવાતું હશે?) અહીં જોયું તો અહીં પણ મીઠી વાનગીઓની કમી નહોતી. છેલ્લે મુખશુધ્ધિ
અર્થે મીઠાઈ તો પીરસાતી જ. અમે ચારેય સ્વાદરસિયા. જૉલી પણ સ્વાદ–શોખીન ખરી પણ અમારી
કંપનીમાં પહેલી વાર એટલે શરૂઆતમાં થોડી શરમાતી. જો કે, એક જ વારમાં એને સમજાઈ ગયું
કે આ લોકો સાથે ભોજન પર તૂટી પડવામાં કોઈ સંકોચ રાખવા જેવો નથી. અમે આરામથી જમતાં.
ઘરની જેમ લૂસ લૂસ ખાઈને ભોજનનો સ્વાદ લીધા વિના ક્યારેય ઊભા નહોતાં થતાં. ખરેખર,
જવાબદારી વગરનું ભોજન પણ કેટલું સ્વાદિષ્ટ લાગે! કોઈ વાર દાલ–બાફલા
ઝાપટ્યું(દાલ–બાટીના સગામાં થાય), તો કોઈ વાર રબડી ને માલપુડા. કોઈ વાર માવા બાટી
જે ગુલાબજાંબુના સગામાં આવે. ચક્કીનો લોટ/આટો ખબર પણ ચક્કીનું શાક! ઘઉંના બાફેલા
લોટનાં વડાંને તળીને પછી દૂધમાં પલાળીને કાઢી લેવાય. પછી દહીંના મસાલેદાર રસામાં
ઉકાળીને ચટપટું જે શાક બને તે ચક્કીનું શાક! બનાવવામાં બહુ સમય માગી લે પણ
તહેવારોની આ ખાસ વાનગી છે.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ખેર, અમને રસ હતો તો છેલ્લે પીરસાતી મીઠી વાનગીમાં.
અહીં ખાવામાં શરમ કરવામાં સમય બગાડવો પાલવે તેમ નહોતો એટલે બીજા જ દિવસે ભોજનને
અંતે ત્યાં ઊભેલા પીરસણિયાને બોલાવીને અમે પૂછ્યું, ‘આજ મીઠેમેં ક્યા હૈ?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘જી ખીર.’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘આજ ફિર ખીર?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘જી નહીં બહેનજી, કલવાલી ચાવલકી ખીર થી આજ બારીક
સેવકી ખીર હૈ, લાઉં?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘હાં હાં, લાઓ લાઓ.’ અરે ભાઈ તું નેકી કરીને
પૂછવા નો માંડ. લાવવા જ માંડ.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">જરાક વારમાં તો કટોરા સાફ.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘અમે પેલા ભાઈને બોલાવ્યો.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘ઔર ખીર હૈ?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">‘હાં બહેનજી, બહોત હૈ. લાઉં?’</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">અમે ચારેય હસી પડી ને ઈશારો કર્યો, લે આઓ.</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">કેટલું ખાધું તે મનમાં વિચારવાનું નહોતું એટલે
મન ધરાયું નહીં ત્યાં સુધી ખીરના વાટકા આવતા રહ્યા. રસોડામાંથી બાકીના લોકો પણ
અમને છુપાઈને જોતાં ને ખુશ થતાં દેખાયા. એમને કેટલો સંતોષ થયો હશે!</span><span style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: GU;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">બસ, બીજે દિવસથી જ અમારું સવારે ને સાંજે ભોજનને
અંતે પૂછવાનું ચાલુ થઈ ગયેલું, ‘મીઠેમેં ક્યા હૈ?’ ને પછી એકબીજાની સામે ખડખડાટ હસી
પડવાનું. આ જ તો જીવનની યાદગાર ક્ષણો હતી જેને આજેય મમળાવવી એટલી જ ગમે છે, ખીર કે
ફ્રૂટસેલડ ખાતી વખતે તો ખાસ.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Shruti, sans-serif;">(ભોજન સમારંભ–ગૂગલ તરફથી)</span><span lang="GU" style="font-family: "Shruti","sans-serif"; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: Shruti; mso-bidi-language: GU; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhB6WqyXPItmhRTAxBtIm7fXxbYtCUK5VvHK1hC3PUW_hePTDWlISrx_gJhgYvYwp91YK2cpZPTv7u5kC_JMs7rD3IMTENpmpIQfWYImbbTdgNA9NyZMKVf6MIikEcxoAgjxKd_VS5YG-nc/s1600/M+P+FOOD+2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="123" data-original-width="213" height="230" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhB6WqyXPItmhRTAxBtIm7fXxbYtCUK5VvHK1hC3PUW_hePTDWlISrx_gJhgYvYwp91YK2cpZPTv7u5kC_JMs7rD3IMTENpmpIQfWYImbbTdgNA9NyZMKVf6MIikEcxoAgjxKd_VS5YG-nc/s400/M+P+FOOD+2.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlG7pIga3QiVlWvqrC3PuEyfAB0XRpSbT6G66BfDyNDhs21NXhRWdjeUWq7q3493W6SAtTytBzJ4CUD691Bd4YXjjXlWJofrrrtcQu1m5L7uFUEp-E77jpLQQyeCgQ8Rj7kNNL4XS-zzfp/s1600/M+P+FOOD+3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="120" data-original-width="214" height="224" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlG7pIga3QiVlWvqrC3PuEyfAB0XRpSbT6G66BfDyNDhs21NXhRWdjeUWq7q3493W6SAtTytBzJ4CUD691Bd4YXjjXlWJofrrrtcQu1m5L7uFUEp-E77jpLQQyeCgQ8Rj7kNNL4XS-zzfp/s400/M+P+FOOD+3.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLvUfH-RcXPZbAqloJBE0GxBaHbSStGNJfIXB6HIwcQn1nUdw9kwOzMOdaJDiBtQjMi509qJB39dVDP2LCzo0x6Yp46zmUsiGrQb9Pn18yQBkYTcISe24v7ZTHXxqKHzmxLTGCZB43HzhX/s1600/M+P+FOOD.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="314" data-original-width="500" height="250" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLvUfH-RcXPZbAqloJBE0GxBaHbSStGNJfIXB6HIwcQn1nUdw9kwOzMOdaJDiBtQjMi509qJB39dVDP2LCzo0x6Yp46zmUsiGrQb9Pn18yQBkYTcISe24v7ZTHXxqKHzmxLTGCZB43HzhX/s400/M+P+FOOD.jpg" width="400" /></a></div>
<br />
</div>
kalpana Desaihttp://www.blogger.com/profile/02299780487571451469noreply@blogger.com5